9 powodów, dla których potrzebujesz swojej wątroby

Mówi się, że wątroba pełni funkcję wewnętrznego laboratorium. Jest ważna i pomaga się pozbyć szkodliwych metabolitów. Czy to by było na tyle? O nie, twoja wątroba pracuje ciężej, niż myślisz.

Trawienie tłuszczów

Wątroba nie trawi tłuszczów bezpośrednio, ale produkuje i magazynuje żółć, czyli substancję, która je emulguje. Co to znaczy? Otóż emulgacja to proces polegający na rozbiciu dużych kropli tłuszczu na tysiące maleńkich kropelek. Enzymy, które następnie je rozkładają, czyli lipazy, działają tylko na powierzchni kropli, dlatego rozmiar jest tak istotny. Dzięki emulgacji zwiększa się powierzchnia, do której mogą się przyłączyć enzymy, dzięki czemu trawienie jest znacznie bardziej wydajne.

Krzepnięcie krwi

Bez prawidłowo funkcjonującej wątroby moglibyśmy się wykrwawić. Dlaczego? Bo produkuje czynniki krzepnięcia, czyli białka biorące udział w tworzeniu skrzepu, gdy dojdzie do przerwania ciągłości naczyń. Ponadto wątroba jest miejscem, w którym dochodzi do regeneracji i magazynowania witaminy K. Jej rolą jest między innymi regulowanie produkcji protrombiny (jednego z czynników krzepnięcia) oraz udział w samym procesie krzepnięcia krwi.

Termoregulacja

Wątroba to jeden z głównych narządów, które ogrzewają naszą krew, a co za tym idzie – cały organizm. Jak to działa? Ogromna ilość procesów biochemicznych zachodzących w wątrobie prowadzi do wytworzenia energii w różnej postaci, w tym ciepła. Pomiędzy naczyniami przebiegającymi przez wątrobę a nią samą zachodzi wymiana cieplna. Właśnie dlatego krew, która wypływa z wątroby, jest cieplejsza o mniej więcej 1 stopień Celsjusza od krwi, która dociera do tego narządu.

Mocne kości

W wątrobie nie tylko magazynowana jest witamina D, ale również odbywa się pierwszy etap biosyntezy jej aktywnej postaci. Dlaczego jest to ważne dla naszych kości? Otóż witamina D oddziałuje na różne populacje komórek kostnych, a także pośrednio wpływa na regulację gospodarki wapniowej w naszym organizmie. Obecność witaminy D warunkuje prawidłową mineralizację i powstawanie blaszek kostnych, jak również ekspresję genów w osteoblastach i osteoklastach. Ponadto stymuluje absorpcję wapnia z przewodu pokarmowego i cewek nerkowych. Witamina D pomaga w zwalczaniu próchnicy, a także ma korzystny wpływ na tkankę mięśniową i układ nerwowy. Jej niedobór może wywołać osteoporozę i bóle kostne u dorosłych, a także krzywicę u dzieci.

Ilustracja: shutterstock

Zdrowa skóra, włosy i paznokcie

Wątroba jest magazynem witaminy A, która reguluje wzrost i odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie tkanki nabłonkowej, dba o prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci, a także zapewnia integralność błon komórkowych. Jej metabolit, kwas retinowy, wpływa na produkcję kolagenu typu IV, przez co reguluje prawidłowy rozwój i funkcjonowanie błon podstawnych. Niedobór witaminy A może prowadzić do suchości skóry, kruchych i wolno rosnących paznokci czy wysychania spojówek i rogówek. W wyniku hipowitaminozy wzrasta również ryzyko pojawienia się łuszczycy, łysienia plackowatego czy trądziku pospolitego. Dzięki zdolnościom magazynującym wątroba uwalnia witaminę A do krwiobiegu, gdy organizm jej potrzebuje.

Regulacja ciśnienia krwi

Wątroba jest jednym z narządów produkujących angiotensynogen, czyli substancję będącą prohormonem dla angiotensyny. Co to oznacza? Angiotensynogen przekształcany jest do angiotensyny, a ta z kolei do angiotensyny II, która jest jednym z najbardziej efektywnych regulatorów ciśnienia krwi. Angiotensyna II odpowiada za silny skurcz mięśniówki w drobnych naczyniach krwionośnych, przez co podnosi ciśnienie tętnicze krwi, a także zwiększa częstość rytmu serca. Substancja ta pełni również istotną funkcję w utrzymaniu homeostazy wodno-elektrolitowej organizmu oraz przy produkcji i wydzielaniu niektórych kortykosteroidów.

Utrzymywanie odpowiedniej glikemii

Węglowodany, które spożywamy, są w wątrobie przekształcane w glukozę, czyli przyswajalny dla organizmu cukier. Nadmiar glukozy jest magazynowany pod postacią glikogenu lub tłuszczu. W sytuacji zwiększonego zapotrzebowania na glukozę, jak np. duży wysiłek fizyczny, stres czy choroba, glikogen jest rozkładany do glukozy i uwalniany do krwiobiegu. Właśnie dlatego mówi się, że wątroba buforuje poziom glukozy we krwi.

Detoksykacja

Większość osób wie, że to wątroba neutralizuje toksyny pochodzące z alkoholu lub nikotyny. To nie wszystko. Jest również miejscem, gdzie zachodzi cykl ornitynowy, w wyniku którego toksyczny amoniak jest przekształcany w mocznik, a ten może być wydalony przez nerki. Podobnie jest z metabolitami wielu innych substancji, jak steroidy, bilirubina czy leki, które przyjmujemy. Wszystkie te związki są sprzęgane z kwasem glukuronowym, dzięki czemu stają się rozpuszczalne w wodzie i również mogą być wydalone z moczem.

Odporność

Kolejnym, choć nieco mniej znanym procesem zachodzącym w wątrobie jest fagocytoza. Zjawisko to polega na wychwytywaniu i wchłanianiu drobnych cząsteczek pochodzących z tkanek lub przedostających się z zewnątrz. Mogą to być zdenaturowane białka powstające w wyniku procesów zapalnych, lipoproteiny, kompleksy immunologiczne, wirusy, grzyby, bakterie i pasożyty. Wszystkie te cząstki ulegają zniszczeniu w makrofagach wątrobowych, które dodatkowo wydzielają mediatory zapalenia, czyli substancje chemiczne wpływające na rozwój prawidłowej odpowiedzi immunologicznej.