Zespół suchego oka – oto 9 objawów tego schorzenia

Wszystkim się wydaje, że suche oko łatwo rozpoznać, ale wbrew pozorom objawy nie kończą się na suchości. Zaczerwienienie, światłoczułość i drażliwość najczęściej bagatelizujemy, winę zrzucając na przemęczenie. Tymczasem nieleczony zespół suchego oka może prowadzić do poważnych problemów. Zobacz, czego nie możesz zlekceważyć!

Za problemy z suchością oczu odpowiada film łzowy, czyli substancja pokrywająca gałkę oczną. Zapewnia właściwe nawilżenie, bierze też udział w regulowaniu ostrości widzenia, odżywia rogówkę i chroni przed szkodliwymi czynnikami. Oftalmolodzy przyczyny syndromu suchego oka widzą w niskiej produkcji łez lub zbyt szybkim ich odparowywaniu. Zdarza się jednak, że można mieć kłopot i z jednym, i z drugim jednocześnie. Oto kilka typowych, ale też niepokojących objawów suchego oka.

Zaczerwienienie

Gdy gałka oczna nie jest wystarczająco nawilżona, nie jest też chroniona. Wtedy łatwo nabawić się stanu zapalnego, którego efektem ubocznym jest zaczerwienienie, czyli obrzęk naczyń krwionośnych. Jednak zaczerwienienie i stan zapalny mogą też wynikać z dysfunkcji gruczołów Meiboma. „Jest to jedna z najczęściej spotykanych jednostek chorobowych w codziennej praktyce lekarza okulisty. Często jest bagatelizowana jako ta, która w sposób bezpośredni nie uszkadza narządu wzroku. Może jednak powodować szereg objawów, które nieleczone doprowadzają do upośledzenia widzenia” – czytamy w jednej z prac na łamach „Magazynu Lekarza Okulisty”.

Piach pod powieką

Uczucie piasku pod powiekami często towarzyszy zespołowi suchego oka. – Powierzchnia oka dosłownie wysycha i miejscami dochodzi do jej mikrościerania. Na szczęście nie są to trwałe uszkodzenia. W momencie gdy oczy zostaną nawilżone, nierówności znikną – wyjaśnia dr Amy Lin z Uniwersytetu Utah w Salt Lake City. Na uczucie piasku w oczach często skarżą się też pacjenci z zapaleniem spojówek. Lepiej nie odwlekać wizyty u lekarza, zakrapiając oczy kropelkami dostępnymi bez recepty.

Wrażliwość na światło

Źle nawilżone oczy stają się wrażliwe na czynniki zewnętrzne, w tym światło. Światłoczułość może objawiać się różnie. Jedni będą po prostu przymykać oczy, inni narzekać na ból, gdy ich zakończenia nerwowe zetkną się ze światłem nawet o względnie niewielkim natężeniu. Światłowstręt może zwiastować zespół suchego oka, ale też zapalenie spojówki lub rogówki. Objaw ten często towarzyszy również osobom noszącym soczewki, ale nadwrażliwość na światło może zwiastować poważniejsze problemy, na przykład z układem nerwowym, dlatego nie wolno jej bagatelizować.

Uczucie pieczenia

To, że oczy potrzebują odpowiedniego nawilżenia, już ustaliliśmy. Żeby narząd wzroku czuł się komfortowo, ważny jest też „poślizg” i mruganie odgrywa tu kluczową rolę. W ten sposób uwalnia się wydzielina gruczołów Meiboma, która opóźnia parowanie wody z powierzchni gałki. Gdy jesteśmy zapracowani i skupieni, zapominamy o regularnym mruganiu, a to sprawia, że zaczynamy odczuwać pieczenie. Jest też druga kwestia – nadmierne parowanie łez. „W związku z utratą wody film łzowy staje się niestabilny, nie pokrywa w odpowiedni sposób rogówki, co prowadzi do postępującego uszkodzenia nabłonka spojówki i rogówki” – pisze dr n. med. Anna M. Ambroziak w pracy Zaburzenia powierzchni oka.

Nadwrażliwość na czynniki zewnętrzne

Wiatr, dym, suche powietrze, nawiewy z klimatyzacji, środki czystości… Nasze gałki oczne codziennie narażone są na wiele nieprzyjaznych czynników. Niewystarczający film łzowy powoduje, że zakończenia nerwowe są bardziej wyeksponowane, a w rogówce jest ich o wiele więcej niż w innych częściach ciała. Stąd nadwrażliwość i pieczenie. Każda zamknięta przestrzeń z nawiewem, wentylacją czy klimatyzacją może jeszcze bardziej wysuszyć i tak już przesuszone oczy. Podobnie drażniąco działać będą opary z gotowania i perfumy.

Kłopot z soczewkami

Wiele osób używających soczewek kontaktowych skarży się na objawy zespołu suchego oka. „Długotrwałe ich noszenie może prowadzić do zmniejszenia czucia w rogówce” – pisze dr Steven Maskin, okulista, autor książki Reversing Dry Eye Syndrome. „A kiedy wrażliwość rogówki jest zmieniona, może skutkować to zmniejszeniem wydzielania łez i suchym okiem” – dodaje. Oczywiście komfortowe korzystanie z soczewek jest możliwe, ale wymaga to dodatkowej higieny.

Niewyraźne widzenie

Widziana przestrzeń zaczyna się rozmywać? – Gdy film łzowy jest idealny i gładki, widzimy wszystko ostro i wyraźnie. Jeśli jego warstwa jest za cienka i nie pokrywa właściwie powierzchni oka, pojawiają się nierówności podobne do delikatnych fal na jeziorze – tłumaczy dr Amy Lin z Uniwersytetu Utah. Jest prosta metoda na sprawdzenie, czy niewyraźne widzenie związane jest z suchym okiem, czy innymi problemami. Zacznij szybko mrugać lub użyj kropli. Jeśli wzrok się poprawił, prawdopodobnie masz problem z nawilżeniem gałki ocznej.

Brak łez

Wzruszasz się, a nie możesz uronić łzy, mimo że uważasz się za płaczliwą? To może świadczyć o problemie z suchością oka. Nie jest to jednak jednoznaczny symptom, bo niemożność płakania może być wywołana wieloma czynnikami, od zmian hormonalnych poczynając, a na przyjmowaniu niektórych leków kończąc. To również jedna z charakterystycznych cech zespołu Sjögrena, choroby autoimmunologicznej, która powoduje suchość nie tylko oczu, ale też ust.

Trudności w prowadzeniu auta po zmroku

Masz problem z dobrym widzeniem nocą za kierownicą? Czynności wymagające skupienia, w tym prowadzenie samochodu i manewrowanie, powodują, że zapominamy o mruganiu, co ma kluczowe znaczenie dla nawilżenia gałki ocznej. Wtedy reflektory samochodów i światła uliczne stają się szczególnie uciążliwe. Poza tym, bez względu na problemy z filmem łzowym jazda po zmroku może sprawiać kłopot, bo oczy pod koniec dnia są najbardziej suche.

Jeśli zauważasz u siebie te objawy, możesz spróbować pomóc swoim oczom. Co robić?

– Ogranicz pracę przed komputerem, a jeśli to niemożliwe, pamiętaj chociaż o robieniu przerw.
– Unikaj zadymionych pomieszczeń.
– Regularnie nawilżaj oczy, wkraplając kropelki potocznie nazywane sztucznymi łzami.
– Zamknij na chwilę oczy.