Jak zmienia się serce, gdy masz 20, 30, 40, 50 lat?

To jedyny mięsień w twoim ciele, który pracuje non stop – w ciągu życia uderza przeciętnie aż 2,5 miliarda razy. Serce zmienia się wraz z tobą. Inaczej pracuje u 20-latki, inaczej, gdy dobiegniesz 60-tki. Jak zmienia się praca serca wraz z wiekiem i jak o nie dbać, by długo było zdrowe?

Serce, gdy masz 20 lat

Masz w piersi prawdziwego superbohatera! Przez najbliższą dekadę twoje serce jest w olimpijskiej kondycji. Tętnice mają duży przekrój, ich ścianki są elastyczne i gładkie, kurczą się i rozkurczają jak na komendę, a krew płynie w żyłach wartko jak górski strumień. Jeśli chcesz cieszyć się takim stanem przez lata, pora wdrożyć zdrowe nawyki.

Jeśli palisz, rzuć. Za parę lat będzie trudniej! Palenie aż trzykrotnie zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, sprzyja też zaburzeniom rytmu pracy serca. I nie przesadzaj z fast foodami – zawierają mnóstwo soli, która przyczynia do rozwoju nadciśnienia tętniczego. Pamiętaj: maksymalne dzienne spożycie soli to 5‒6 g (czyli płaska łyżeczka do herbaty)!

Teraz serce pokocha cię za:

• zbadanie raz w roku ciśnienia krwi. Im wcześniej zaczniesz leczyć nadciśnienie, tym mniej szkód wyrządzi twojemu sercu.
• embargo na kawę. Jeśli pijesz 4 i więcej filiżanki dziennie, ryzyko, że zapadniesz na jedną z chorób serca, zwiększa się aż o 30 proc.!
• chodzenie do lekarza. Procesy zapalne w tętnicach mogą być wynikiem niewyleczonych zakażeń bakteriami wywołującymi infekcje dróg oddechowych, wrzody żołądka i opryszczkę.

Serce, gdy masz 30 lat

Twoje serce powolutku zaczyna się starzeć – 30-latka ma serce „starsze” od siebie o 5 lat. Jeśli dotąd żyłaś, jakby jutra miało nie być, pora otrzeźwieć – pierwsze zawały najczęściej przytrafiają się weekendowym imprezowiczom 30+. Szczególnie groźne jest combo alkohol+palenie+nadciśnienie.

Dlatego zadbaj o dietę i ruch, kontroluj ciśnienie. Raz do roku, a najrzadziej raz na trzy lata, zrób badanie krwi oceniające profil lipidowy, poziom cukru oraz kwasu moczowego i homocysteiny. Badania te pomagają wcześnie zdiagnozować, m.in. cukrzycę, zbyt wysoki poziom cholesterolu w osoczu i zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi (przyczynę dny moczanowej), które są czynnikami ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.

Teraz serce pokocha cię za:

• wizyty u dentysty. Bakterie z zaatakowanych próchnicą zębów docierają z krwią do serca i mogą doprowadzić m.in. do zapalenia wsierdzia!
• regularny odpoczynek. Im jesteś starszy, tym ważniejsze powinno być dla ciebie chodzenie spać o stałej porze, 7‒8 godzin snu i dwa dwutygodniowe urlopy w roku. No i zero pracy w weekendy!
• podjadanie czekolady, która zawiera dobroczynne dla serca antyoksydanty. Zjedzenie jednej tabliczki gorzkiej czekolady tygodniowo zmniejsza ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.

Serce, gdy masz 40 lat

Mimo że nadal czujesz się młodo, w środku sporo się zmienia. Ściany twoich tętnic stają się grubsze i mniej elastyczne, mają też mniejszy przekrój, więc krew płynie przez nie wolniej. Serce zmniejsza częstotliwość uderzeń i przetacza mniej krwi, co pogarsza twoją ogólną kondycję. Cholesterol to teraz twój największy wróg, przez jego nadmiar rusza produkcja zatykającej tętnice blaszki miażdżycowej.

Równie groźne są dla serca nadciśnienie i cukrzyca. A także stres – gdy się denerwujesz, nadnercza wyrzucają do krwi ogromną dawkę przyśpieszających pracę serca katecholamin. Podniosą ci też ciśnienie i spowodują nagły skurcz tętnic, a tego twoje serce bardzo nie lubi!

Teraz serce pokocha cię za:

• otoczenie go specjalną troską. Raz w roku zrób wysiłkowe EKG, echo serca, pomiar lipidów, zbadaj ciśnienie i poziom cholesterolu. To nie przelewki!
• 5‒10 minut przerwy po godzinie pracy przy biurku. Jeśli możesz, połóż się wtedy na chwilę z nogami powyżej poziomu serca – grawitacja pomoże krwi spłynąć do mięśnia sercowego.
• dostawy magnezu i potasu. Magnez pobudza serce do skurczów (znajdziesz go w czekoladzie o min. 75 proc. zawartości kakao, awokado, pestkach dyni, bananach i kaszy gryczanej), a potas obniża ciśnienie (jest w suszonych morelach, figach, awokado, bananach, ziemniakach, pomidorach i grejpfrutach).

Serce, gdy masz 50 lat

Twój mięsień sercowy jest teraz starszy od ciebie o 10‒15 lat (także u kobiet, których serce do menopauzy chroniły hormony). Pomiędzy 40. a 60. rokiem życia zmniejsza się ilość krwi płynącej w twoich żyłach (średnio o 7 proc. u mężczyzn i 8 proc. u kobiet). W naczyniach krwionośnych odkłada się cholesterol i wapń, rusza proces miażdżycowy.

Ty też się rusz, bo to ostatni dzwonek, by zadbać o zdrowie! Przestrzegaj zasady „3x30x130” – czyli ćwicz co najmniej 3 razy w tygodniu przez 30 minut, tak by tętno wzrosło do 130 uderzeń na minutę. Najlepsze dla serca są miarowe ćwiczenia, np. pływanie, jazda na rowerze, rolkach, nordic walking. Nieźle robi mu też… seks.

Teraz serce pokocha cię za:

• picie 1,5‒2 l wody dziennie – jej niedobór powoduje zagęszczenie krwi i zwiększenie obciążenia serca.
• schudnięcie. Każdy nadprogramowy kilogram zmusza serce do cięższej pracy!
• powolną pobudkę. Przeciągnij się i zrób kilka ćwiczeń na leżąco, usiądź powoli i wykonaj kilka skłonów. Wstań i przy otwartym oknie gimnastykuj się przez 10 minut, głęboko oddychając. Serce mówi „lubię to”!
• rozsądną suplementację wspomagającą pracę serca. Zwróć uwagę na to, by preparat, który wybierzesz, miał takie składniki jak witaminy z grupy B, witamina E, żelazo czy wyciąg z owoców głogu. Taki skład będzie pozytywnie wpływał na funkcjonowanie serca i naczyń krwionośnych.

Serce, gdy masz 60 lat

Teraz ilość krwi, jaką tłoczy twoje serce (zarówno w trakcie jednego skurczu, jak i jednej minuty), jest dwukrotnie mniejsza niż 20 lat temu. Ponad dwukrotnie zwiększył się też opór w obwodowych naczyniach krwionośnych, co sprawia, że masz zadyszkę, wchodząc nawet na pierwsze piętro.

Ścianki serca stają się grubsze, ono samo spowalnia, tętnice nadal się zwężają – wszystko to sprzyja niedokrwieniu tkanek i narządów (dlatego polubiłaś spanie w skarpetkach). Rośnie ryzyko zawału serca i udaru mózgu, a także zatorów w naczyniach, jesteś bardziej narażona na arytmię.

Ale spokojnie – jeśli zastosujesz się do wskazówek lekarzy, najbliższe 20 lat możesz być w świetnej kondycji. Jasne, musisz trzymać dietę i pamiętać o codziennym ruchu, ale serce odwdzięczy ci się za każdy przejaw troski!

Teraz serce pokocha cię za:

• ruch! Nawet 10 minut aktywności dziennie bardzo wspomoże pracę serca.
• mniejsze porcje. Jedz mniej niż 10 lat temu, bo masz mniejsze zapotrzebowanie energetyczne. A nadwaga obciąża serce!
• ćwiczenie tai-chi, które obniża ciśnienie krwi, stabilizuje poziom cholesterolu, trójglicerydów, insuliny i białka C-reaktywnego, czyli polepsza stan zdrowia „sercowców”.
• tak jak dekadę wyżej: odpowiednią suplementację dla zdrowego serca!