Jesienna chandra czy depresja sezonowa? Rozpoznanie jest ważne
Pojęcie jesiennej chandry znane jest przede wszystkim w języku potocznym i odnosi się do smutku, słabego nastroju, braku motywacji i energii do działania. Dowiedz się, czym różni się jesienna chandra od depresji sezonowej. Sprawdź najlepsze sposoby na poprawę nastroju i zdobycie większej energii do działania.
Czym charakteryzuje się jesienna chandra?
Jesienna chandra to dosyć popularne zjawisko, które pojawia się wyłącznie w języku potocznym. W nauce można mówić za to o epizodzie depresyjnym lub depresji sezonowej. To drugie określenie odnosi się przede wszystkim do symptomów występujących w okresie jesienno-zimowym, a więc w czasie, gdy brakuje słońca, a dzień staje się bardzo krótki. Jesienna chandra cechuje się następującymi symptomami:
- obniżony nastrój,
- senność,
- brak motywacji do działania,
- bardzo niski poziom energii,
- apatia, rozleniwienie,
- ciągłe uczucie zmęczenia,
- niechęć do wychodzenia z domu.
Zjawisko to trwa zwykle od kilku do kilkunastu dni, natomiast w sytuacji, gdy się przedłuża, można mówić już o depresji sezonowej. Najważniejszą przyczyną obu tych problemów jest brak dostępu do naturalnego światła, co dzieje się zwykle między listopadem a marcem, a także niedobór witaminy D w organizmie.
Dodatkowo szczególne znaczenie ma spędzanie coraz mniej czasu na świeżym powietrzu, zaniechanie codziennych spacerów, jazdy na rowerze, a także innych aktywności. Wszystko to może zostać przeniesione do domów lub na siłownię, jednak niestety przez to spada poziom dotlenienia organizmu. Kiepska pogoda, deszcz, śnieg i mróz sprawiają, że dosyć szybko zanika motywacja do wychodzenia na zewnątrz.
Charakterystyka depresji sezonowej, czyli kiedy trzeba udać się do specjalisty?
Depresja sezonowa (ang. seasonal affective disorder) wiąże się z podobnymi symptomami jak tzw. jesienna chandra, jednak objawy te są znacznie bardziej nasilone i trwają przez dłuższy czas. Dodatkowo w przypadku depresji wystąpić może bezsenność, nadmierny apetyt (lub jego brak), a nawet myśli samobójcze.
Wszystko to sprawia, że depresji sezonowej nie należy lekceważyć, a kluczowe znaczenie ma szybki kontakt ze specjalistą. Ale jak odróżnić jesienną chandrę od depresji sezonowej? Najlepiej bacznie obserwować swoje zachowania i wyłapywać wszystkie smutne myśli. Dobrym rozwiązaniem może być również konsultacja psychologiczna.
Sposoby na jesienną chandrę
W przypadku, gdy czujesz, że zaczyna się u ciebie gorszy nastrój związany z pogodą, brakiem dostępu do słońca czy zakończeniem aktywności na świeżym powietrzu, szybko zacznij działać. Do podstawowych sposobów na jesienną chandrę należą:
- suplementacja witaminą D,
- wprowadzenie zdrowej diety, pełnej warzyw i owoców,
- zminimalizowanie spożywania żywności typu fast food oraz słodyczy, mimo że to właśnie w okresie jesienno-zimowym wzrasta na nie chęć,
- zadbanie o aktywność fizyczną w domu lub na siłowni, wybranie się na łyżwy albo narty,
- kąpiele z pianą, czytanie książek, oglądanie filmów i granie w ulubione gry na konsoli lub planszówki to również dobre metody na poprawę nastroju.
Pamiętaj o tym, że utrzymujące się przez dłuższy czas objawy smutku, apatii, spadku motywacji i energii mogą wskazywać na depresję sezonową, dlatego tak ważne jest uważne obserwowanie siebie, a także natychmiastowa reakcja, jeżeli symptomy nie chcą minąć.
W depresji nastrój jest trwale obniżony, często ma „inną jakość”, którą trudno porównać do czegokolwiek innego, czego się wcześniej doświadczyło, występuje mała reaktywność na zewnętrzne wydarzenia – osobę w depresji trudno jest rozweselić, a próby takie mogą wywołać dodatkowy ból psychiczny, gdyż nasilają poczucie winy za zły nastrój, konfrontują osobę w depresji z niemożnością cieszenia się, budzą poczucie bycia niezrozumianym; w chandrze nastrój jest zmienny, nieznacznie tylko obniżony, reaktywny na czynniki zewnętrzne; osobę taką łatwo jest rozweselić, rozmowa, odwrócenie uwagi, dobre towarzystwo, przeminięcie sytuacji wywołującej lub ustąpienie początkowej reakcji na taką sytuację powoduje szybki powrót do dobrego nastroju,
Leczenie depresji? Zostaw to specjalistom
Depresję sezonową należy leczyć w profesjonalny sposób, dlatego, jeżeli tzw. domowe sposoby nie działają, wybierz się do psychologa. Kluczowe znaczenie ma tutaj konsultacja psychologiczna, w której trakcie stawia się odpowiednią diagnozę i proponuje dalszy plan leczenia. Możliwe są nie tylko spotkania w ramach psychoterapii, ale także fototerapia (terapia światłem), która przynosi niezwykle szybkie i trwałe efekty.
W trudniejszych przypadkach wprowadzane są również leki przepisywane przez psychiatrę. Dobrze pamiętać także o suplementacji witaminami i minerałami, w tym szczególnie witaminą D oraz o poszukiwaniu tych czynności, które sprawiają przyjemność i tym samym dają energię do działania.
Bibliografia:
- Dudek D., Siwek M., Współistnienie chorób somatycznych i depresji, Psychiatria 2007, 4: 17-24.
- Samochowiec J., Dudek D., Kucharska-Mazur J., Murawiec S., Rymaszewska J., Cubała W. J., Gałecki P., Leczenie farmakologiczne epizodu depresji i zaburzeń depresyjnych nawracających-wytyczne Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Konsultanta Krajowego ds. Psychiatrii Dorosłych, Psychiatria Polska 2021, 55.
- Zagdańska M., Kiejna A., Rozpowszechnienie i czynniki ryzyka epizodów depresji wśród wrocławskiej młodzieży akademickiej – wyniki badania epidemiologicznego, Psychiatria Polska 2016, 50: 631-641.
Polecamy
Ludzie myślą, że mają rację, nawet jeśli się mylą. Naukowcy zbadali, dlaczego się tak dzieje
„Jeżeli nie słuchasz szeptów swojego ciała, to będziesz musiał usłyszeć jego krzyk” – mówi psychoterapeutka dr Agnieszka Kozak
„Widok zalanego miasta to trudne doświadczenie”. Od dziecka do seniora – bezpłatne wsparcie psychologiczne dla powodzian
Emetofobia przeszkadza w prowadzeniu normalnego życia
się ten artykuł?
