Na czym polega leczenie alergii? Metody klasyczne i nowoczesne

Znasz kogoś, kto panicznie boi się myszy, żab czy innych niegroźnych stworzeń? Irracjonalny strach przed czymś zupełnie nieszkodliwym bywa tak wielki, że może wywołać poważny atak paniki. Podobnie jest w przypadku alergii. To właśnie taka nadmierna, przesadna reakcja układu odpornościowego na teoretycznie niegroźny czynnik – alergen. Jakie są możliwości leczenia alergii? Poznaj dotychczasowe metody i nowoczesne rozwiązania.

Rodzaje i objawy alergii

Istnieje mnóstwo czynników będących potencjalnymi alergenami. Kontakt z nimi sprawia, że komórki układu odpornościowego uwalniają histaminę. To cząsteczka, która wywołuje reakcję zapalną odpowiadającą za wszystkie objawy alergii. W zależności od miejsca wystąpienia symptomów wyróżnia się alergię pokarmową, wziewną i skórną. W poniższej tabelce znajdziesz ich najczęstsze przyczyny i objawy:

Jak leczyć alergię?

Leczenie alergii polega na stosowaniu preparatów doustnych, działających ogólnoustrojowo, oraz miejscowych. Tabletki zawierają substancje, które wiążą się z receptorami histaminowymi i w ten sposób blokują histaminie możliwość działania. Dzięki temu łagodzą objawy każdego typu alergii. Leki przeciwhistaminowe można podzielić na:

• I generację – odchodzi się od jej stosowania ze względu na sporą liczbę działań niepożądanych,
• starsze leki II generacji – loratadyna, cetyryzyna,
• nowsze leki II generacji – desloratadyna, lewocetyryzyna, bilastyna, feksofenadyna.

Leki II generacji są bezpieczne i rzadko wywołują skutki uboczne. Przede wszystkim, w odróżnieniu od poprzedników nie powodują senności. A jak leczyć alergię u dzieci? Większość preparatów bez recepty dostępna jest od 6. roku życia. Dla młodszych pociech możesz kupić krople z dimetyndenem dopuszczone od 1. miesiąca lub syrop z cetyryzyną – od 2. roku życia.

Alergia wziewna – leczenie

W leczeniu alergii wziewnej oprócz leków doustnych stosuje się też preparaty miejscowe. 

Krople do oczu

Krople do oczu zawierają substancje przeciwhistaminowe do stosowania doraźnego, np. olopatadynę i azelastynę, lub nieco starszej generacji kromoglikan sodu. To lek, który wycisza komórki przechowujące histaminę, przez co nie dopuszcza do jej wyrzutu. Z tego względu warto zacząć go stosować przed rozpoczęciem okresu pylenia.

Aerozole do nosa

Aerozole do nosa służą do krótkotrwałego leczenia alergii wziewnej. Zawierają leki przeciwhistaminowe, m.in. azelastynę i dimetynden, a także sterydy donosowe, które hamują syntezę histaminy i blokują jej napływ do śluzówki nosa. Bez recepty dostępny jest mometazon, którego na własną rękę możesz stosować maksymalnie przez miesiąc.

Jak leczyć alergię pokarmową?

Leczenie alergii pokarmowej w większości przypadków polega głównie na eliminowaniu z jadłospisu żywności, która powoduje uczulenie. W przypadku objawów skórnych (np. obrzęk, świąd) doraźnie pomogą leki przeciwhistaminowe, a w cięższych przypadkach lekarz może zalecić glikokortykosteroidy.

Leczenie alergii skórnej

Jeśli alergia skórna rozwinęła się przez kontakt z alergenem wziewnym lub pokarmowym, również możesz zastosować leki doustne. Oprócz tego swędzącą skórę warto posmarować hydrokortyzonem, czyli sterydem dostępnym bez recepty. Z kolei przy silnym świądzie pomóc może żel zawierający dimetynden. Najczęściej stosuje się go po ukąszeniu przez owady, ale sprawdzi się także przy uczuleniu wywołanym innymi czynnikami.

Alergia kontaktowa – leczenie

Alergia kontaktowa to odmiana alergii skórnej, powstająca w odpowiedzi na substancje, które miały bezpośredni kontakt ze skórą, np. biżuterię, kosmetyki. W przypadku łagodnej alergii kontaktowej leczenie można rozpocząć hydrokortyzonem. Jednak czasem odczyn alergiczny bywa bardzo silny i wtedy potrzebne będą mocniejsze sterydy, które można stosować tylko pod kontrolą lekarza. W przypadku braku poprawy może on skierować cię na fototerapię lub przepisać miejscowy lek immunosupresyjny – takrolimus.

Nowoczesne metody leczenia alergii

Dotychczas opisane preparaty opierały się na łagodzeniu skutków reakcji uczuleniowej. Nowoczesne metody leczenia alergii bazują na likwidacji jej przyczyny. Ich celem jest odczulenie pacjenta, czyli zwiększenie jego tolerancji na alergen. Polegają na podawaniu małych dawek alergenu i stopniowym ich zwiększaniu. W tym celu stosuje się specjalne szczepionki podjęzykowe lub podskórne, a cała terapia trwa zazwyczaj 3 lata.

W przypadku alergii sezonowych, np. na pyłki traw czy drzew, szczepionkę podaje się w okresie od ok. 2-4 miesięcy przed rozpoczęciem pylenia, aż do jego zakończenia. Z kolei w leczeniu alergii całorocznej, np. na roztocza, nie robi się przerw. Żeby odczulanie było skuteczne, nie wolno przerywać zalecanego schematu leczenia.

Naturalne leczenie alergii

Jak leczyć alergię naturalnie? Przede wszystkim unikaj alergenów. Oto garść wskazówek, w jaki sposób ograniczyć z nimi kontakt:

• W okresie pylenia twojego alergenu nie wietrz mieszkania i nie susz prania na zewnątrz. 
• Noś okulary przeciwsłoneczne, które ograniczą dostawanie się pyłków do oczu. 
• Przed wyjściem na zewnątrz związuj włosy, żeby zbierały jak najmniej alergenów z powietrza. 
• Po powrocie do domu umyj ręce i twarz oraz zmień ubranie. 
• Regularnie płucz oczy solą fizjologiczną, a śluzówki nosa oczyszczaj przy pomocy wody morskiej. 
• Zwracaj uwagę na składy kosmetyków i nie kupuj tych, które zawierają uczulające cię substancje. 
• Jeśli masz alergię na jakiś lek, zawsze wspominaj o tym na wizycie lekarskiej i farmaceucie podczas zakupów w aptece. 
• Nie wahaj się pytać o składniki potraw w restauracji, żeby przypadkiem nie zamówić dania, które mogłoby cię uczulić. 
• Zmieniaj często pościel i ręczniki. Pierz je w 60॰C – w tej temperaturze giną roztocza.

Jeśli alergia mocno ci dokucza, wybierz się do lekarza. Leki bez recepty są do stosowania doraźnego, ale długie leczenie alergii powinno odbywać się pod kontrolą specjalisty. W cięższych przypadkach lekarz może wdrożyć silniejsze środki, np. doustne sterydy lub leki rozszerzające oskrzela. Jednak nawet wtedy najważniejszym czynnikiem pozostaje unikanie alergenów.

Bibliografia: 

1. Błażowski Ł., Immunoterapia podjęzykowa. Praktyczne wskazówki, praktyczne korzyści. Dla pacjenta i dla lekarza, Alergia 2016, 4: 27-30.
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8610-allergies [dostęp 07.11.2023].
3. Śpiewak R., Alergia kontaktowa – diagnostyka i postępowanie, Alergia Astma Immunologia 2007, 12(3): 109-127.