Jak dbać o prostatę i unikać problemów z gruczołem krokowym? 

Problemy z prostatą dotykają wielu mężczyzn, zwłaszcza po 50. roku życia. Wraz z wiekiem gruczoł krokowy przestaje funkcjonować tak jak wcześniej, co prowadzi do problemów z oddawaniem lub trzymaniem moczu. Żeby temu zapobiec, kluczowe są regularne badania oraz świadome obserwowanie własnego ciała, aby w porę dostrzec niepokojące objawy. Jak dbać o prostatę? Jakie badania warto wykonywać? 

Prostata – co to takiego? 

Prostata (gruczoł krokowy) jest małym, lecz niezwykle ważnym narządem męskiego układu rozrodczego. Znajduje się poniżej pęcherza moczowego, otaczając początkowy odcinek cewki moczowej. Jej główna funkcja to produkcja płynu, który stanowi znaczącą część nasienia – odżywia i chroni plemniki podczas ejakulacji, wspomagając ich zdolność do zapłodnienia komórki jajowej. Prostata jest również kluczowa dla kontroli oddawania moczu. 

Jak dbać o gruczoł krokowy? Ćwiczenia na prostatę 

Ćwiczenia Kegla są skoncentrowane na wzmacnianiu mięśni dna miednicy, które wspierają prostatę oraz kontrolę funkcji układu moczowo-płciowego. Regularne ich wykonywanie poprawia funkcje pęcherza moczowego i zmniejsza ryzyko problemów z nietrzymaniem moczu. Przykładowe ćwiczenie: połóż się na plecach z wyprostowanymi nogami. Napinaj mięśnie dna miednicy przez 3 do 5. sekund i rozluźnij. Serię powtórz 10 razy. 

Naturalne leki na prostatę 

Istnieje wiele ziół, których właściwości są doceniane ze względu na korzystny wpływ na zdrowie gruczołu krokowego: 

• owoc palmy sabałowej – znacząco obniża ryzyko przerostu prostaty; 
• pokrzywa – działa moczopędnie i przeciwzapalnie; 
• nawłoć – łagodzi ból podczas oddawania moczu oraz wspiera leczenie ewentualnych infekcji; 
• wierzbownica – zawiera mnóstwo antyoksydantów. 

Co jeść na prostatę? Dieta to połowa sukcesu 

Odpowiednia dieta może pomóc w utrzymaniu zdrowej prostaty. Na talerzu każdego mężczyzny powinny znaleźć się m.in.: 

• pomidory – szczególnie te ugotowane. Zapewniają porządną dawkę likopenu, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowego gruczołu krokowego. Badania wykazują, że regularne spożywanie dużej liczby gotowanych pomidorów zmniejsza ryzyko raka prostaty; 
• pestki dyni – zawierają dużo cynku oraz karotenoidów i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, które wspierają zdrowie prostaty. Cynk działa moczopędnie, pomaga opróżnić pęcherz i zmniejszyć stan zapalny; 
• olej rybny – bogaty w kwasy omega-3, przyczynia się do zmniejszenia stanu zapalnego. Regularne spożywanie oleju rybnego zmniejsza ryzyko zaawansowanego raka prostaty; 
• granaty – zawierają przeciwutleniacze, szczególnie kwas elagowy, który wspiera zdrowie prostaty i zmniejsza ryzyko raka; 
• czerwone winogrona – zawarty w nich resweratrol ma działanie przeciwzapalne. 

Czosnek a prostata 

Czosnek wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe dzięki zawartości allicyny. Jest bogaty w przeciwutleniacze, które chronią prostatę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Mogą hamować wzrost komórek nowotworowych, a nawet indukować ich apoptozę (zaprogramowaną śmierć), co zmniejsza ryzyko rozwoju raka prostaty. 

Co na prostatę? Badania to kolejny element profilaktyki 

Badania prostaty są kluczowe dla wczesnego wykrywania i leczenia patologii. Należą do nich: 

• badanie per rectum – podczas niego lekarz ocenia prostatę przez odbyt pacjenta, sprawdzając jej rozmiar, kształt; 
• oznaczenie poziomu PSA (antygenu specyficznego dla gruczołu krokowego) we krwi – podwyższony poziom może wskazywać na problemy takie jak łagodny przerost prostaty, zapalenie lub rak prostaty.  
• ultrasonografia przezodbytnicza – pozwala na dokładną ocenę struktury prostaty. 

Czynniki ryzyka – czego nie lubi prostata? 

Na zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia problemów zdrowotnych z prostatą mają wpływ niektóre czynniki, np.: 

• niezdrowa dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe; 
• nadmierna masa ciała; 
• siedzący tryb życia; 
• wstrzemięźliwość płciowa; 
• ekspozycja zawodowa na szkodliwe chemikalia (np. kadm, arsen, związki chromu, ołów); 
• choroby przenoszone drogą płciową; 
• częste zapalenia dróg moczowych; 
• nadmierne spożycie kawy i alkoholu, zwłaszcza wieczorem.

Dlaczego warto dbać o prostatę? 

Prostata odgrywa istotną rolę w produkcji płynu, który stanowi jedną trzecią składu spermy i umożliwia plemnikom przetrwanie w kobiecym układzie rozrodczym, co bezpośrednio wpływa na płodność. Poza tym, zaniedbanie zdrowia gruczołu krokowego może prowadzić do różnych schorzeń, takich jak: 

• łagodny przerost prostaty (BPH),  
• nowotwór; 
• zapalenie gruczołu krokowego.  

Choroby te nie tylko zagrażają życiu (nowotwór prostaty jest najczęściej diagnozowanym nowotworem u mężczyzn w Polsce), ale także znacząco obniżają komfort życia, powodując częstomocz, ból przy oddawaniu moczu, bolesną ejakulację i trudności ze wstrzymywaniem moczu. 

Bibliografia: 

1. Csikós E., Horváth A., Ács K., Papp N., Balázs V. L., Dolenc M. S., Kenda M., Kočevar Glavač N., Nagy M., Protti M., Mercolini L., Horváth G., Farkas Á., On Behalf Of The Oemonom, Treatment of Benign Prostatic Hyperplasia by Natural Drugs, Molecules 2021, 26(23), 7141. 
2. https://pacjent.gov.pl/zapobiegaj/jak-badac-prostate [dostęp 17.05.2024]. 
3. Kumar N. B., Hogue S., Pow-Sang J., Poch M., Manley B. J., Li R., Dhillon J., Yu A., Byrd D. A., Effects of Green Tea Catechins on Prostate Cancer Chemoprevention: The Role of the Gut Microbiome, Cancers 2022, 14(16), 3988. 
4. Oczkowski M., Dziendzikowska K., Pasternak-Winiarska A., Włodarek D., Gromadzka-Ostrowska J., Dietary Factors and Prostate Cancer Development, Progression, and Reduction, Nutrients 2021, 13(2), 496. 
5. Stewart K. L., Lephart E. D., Overview of BPH: Symptom Relief with Dietary Polyphenols, Vitamins and Phytochemicals by Nutraceutical Supplements with Implications to the Prostate Microbiome, International Journal of Molecular Sciences 2023, 24(6):5486. 
6. Yi-Chen H.; Ke-Vin C., Kegel Exercises, StatPearls 2024.