Olej palmowy – dlaczego budzi tyle kontrowersji?

Olej palmowy jest jednym z najtańszych i najpopularniejszych olejów na świecie. Badania na temat jego wpływu na zdrowie człowieka nie dają jednoznacznej odpowiedzi. Ale to niejedyny powód, dla którego ma on wielu przeciwników.

Olej palmowy – co to jest?

Olej palmowy zaliczany jest do stałych olejów roślinnych. Otrzymuje się go z miąższu bądź nasion olejowca gwinejskiego. Olej palmowy jest powszechnie stosowany w przemyśle spożywczym głównie ze względu na niski koszt pozyskania i wysoką stabilność. Jednak jest to również olej, wokół którego pojawia się wiele kontrowersji. Część jego właściwości odżywczych korzystnie wpływa na nasze zdrowie, z drugiej strony może wywierać na nie również niekorzystne działanie. Przede wszystkim jednak pojawiają się zarzuty, że szkodzi środowisku.

Olej ten najczęściej pozyskuje się z owocu o czerwonym kolorze – barwę tę zawdzięcza wysokiej zawartości beta-karotenu. Możemy spotkać również olej w kolorze białym – jednak jest to już produkt przetworzony – rafinowany.

Olej palmowy – co w nim znajdziemy?

Nieprzetworzony olej palmowy ma długi okres przechowywania i unikalny skład. Zawiera w 50 proc. nasycone kwasy tłuszczowe, w 40 proc. jednonienasycone kwasy tłuszczowe i w 10 proc. wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Głównym rodzajem nasyconych kwasów tłuszczowych jest kwas palmitynowy. Olej palmowy zawiera również (ale w mniejszej ilości) kwas oleinowy, linolowy i stearynowy. Pomarańczowoczerwony kolor olej palmowy zawdzięcza obecności przeciwutleniaczy – ściślej mówiąc karotenoidów, w tym beta-karotenu, tzw. prowitaminy A. Należy jednak pamiętać, że olej palmowy poddany procesowi rafinacji nie ma już koloru pomarańczowoczerwonego – co oznacza utratę nie tylko koloru, ale również cennych składników odżywczych.

Nieprzetworzony olej palmowy może korzystnie wpływać na zdrowie. Został powiązany z kilkoma korzyściami zdrowotnymi, w tym wykazał właściwości ochronne dla mózgu, zmniejszenie czynników wpływających na ryzyko chorób serca oraz wzrost stężenia witaminy A.

Witamina ta pełni wiele ważnych funkcji w organizmie – bierze udział w syntezie białek i w przemianach lipidów (tłuszczów), sprzyja zdolności regeneracyjnej komórek oraz uczestniczy w prawidłowym przebiegu procesów wzrostowych. Wykazuje również właściwości potencjalnie antynowotworowe. Wykazano, iż spożycie nierafinowanego oleju palmowego wpływa na zwiększenie jej poziomu zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci.

Olej palmowy jest również doskonałym źródłem tokotrienoli, czyli witaminy E – ta natomiast ma silne właściwości antyoksydacyjne, które wykazują pozytywny wpływ na działanie naszego mózgu, w tym spowalniają rozwój demencji, zmniejszają ryzyko udaru oraz zapobiegają uszkodzeniom istoty białej w mózgu.

Olej palmowy wykazuje również wiele właściwości korzystnie wpływających na nasze serce. Wydaje się, że olej ten może działać korzystnie na obniżenie stężenia cholesterolu LDL i zwiększenie stężenia cholesterolu HDL. Spożycie nierafinowanego oleju palmowego może również spowolnić postęp choroby u osób z już rozpoznaną chorobą serca.

Olej palmowy – kiedy szkodzi?

Część badań na temat oleju palmowego mówi niestety o tym, że powoduje on wzrost stężenia złego cholesterolu LDL, co może przyczynić się do wzrostu ryzyka zachorowania na choroby serca.

Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy jest on poddany wielokrotnemu podgrzewaniu, co wpływa na zmniejszenie jego właściwości przeciwutleniających.

Olej palmowy i środowisko

Największym jednak problemem są szkody, jakie wynikają z produkcji oleju palmowego. Niszczenie lasów tropikalnych oraz torfowisk w celu zwiększenia plantacji palm olejowych to jedna z nich. Działania te mają wpływ na globalne ocieplanie się klimatu oraz wzrost produkcji gazów cieplarnianych. Degradowanie środowiska powoduje zmiany w ekosystemie, a co za tym idzie, niszczy różnorodność dzikiej przyrody. Szczególnie dotyczy to gatunków zagrożonych, takich jak orangutany czy tygrysy sumatrzańskie, które giną w wyniku utraty swoich siedlisk.

Olej palmowy jest jednym z najtańszych i najpopularniejszych olejów na świecie, stanowi jedną trzecią światowej produkcji oleju roślinnego. Warto samemu przeanalizować wszystkie za i przeciw, zanim zdecydujemy się spożywać produkty zawierające w swoim składzie olej palmowy lub stosować sam olej palmowy. Pozytywne korzyści zdrowotne, którymi się charakteryzuje, wykazują również inne źródła pożywienia, dlatego warto to wziąć pod uwagę przy swoim wyborze. Jeżeli już jednak zdecydujemy się na używanie oleju palmowego, pamiętajmy o wybieraniu tego z certyfikatami RSPO, które świadczą o etycznych i nieszkodliwych dla środowiska metodach produkcji.