Powiększone węzły chłonne – objawy, przyczyny, leczenie

Powiększone węzły chłonne mogą zaniepokoić. Kiedy niegroźna dolegliwość zamienia się w chorobę? „Czerwone flagi” (z angielskiego „red flags”) to sygnały ostrzegawcze, które wysyła nam organizm, gdy sytuacja z błahej robi się poważna i wymaga postawienia diagnozy. Zauważyłaś u siebie powiększone węzły chłonne w pachwinie, na szyi, za uchem lub pod pachami? Sprawdź, kiedy możesz spać spokojnie, a kiedy konsultacja ze specjalistą jest koniecznością.

Gdzie są węzły chłonne?

Gdzie w organizmie zlokalizowane są węzły chłonne? Duże skupiska węzłów chłonnych, najczęściej widoczne jeśli mamy do czynienia z ich powiększeniem, umiejscowione są:

• w okolicy żuchwy i uszu,
• w okolicy pach,
• w jamie brzusznej,
• w pachwinach,
• pod kolanami.

Węzły chłonne leżą na przebiegu naczyń limfatycznych. Ich rolą jest ochrona organizmu – dlatego zaatakowane, często powiększają się.

Objawy powiększonych węzłów chłonnych

W skrócie: im więcej intruzów, tym intensywniej pracują węzły i przez to „przybierają na wadze”. Jak wyglądają powiększone węzły chłonne? Warto wiedzieć, że powiększone węzły chłonne zwiększają swój rozmiar czasem nawet trzykrotnie! Wyczuwalne są one jako zgrubienia (grudki) pod skórą.

Czy węzły chłonne bolą? Nie zawsze – czasami objawem groźnej choroby mogą być także powiększone węzły chłonne, które nie dają objawów bólowych. Jak wyczuć węzły chłonne? Najlepiej złączyć trzy palce dłoni i opuszkami palców delikatnie uciskać skórę w miejscu typowej ich lokalizacji. Prawidłowe węzły najczęściej nie są w ogóle wyczuwalne.

Onkolodzy zwracają uwagę, że węzły chłonne powiększone przez ponad dwa tygodnie wymagają pełnej diagnostyki – niezależnie czy zmianom towarzyszy ból ani czy objawy dotyczą lokalizacji w pachwinie, pod pachami czy węzłów chłonnych na szyi.

Przyczyny powiększonych węzłów chłonnych

Powiększone węzły chłonne na szyi i pod pachami mogą oznaczać po prostu przeziębienie, chorobę gardła lub anginę. Powiększony węzeł chłonny za uchem również może być efektem tych schorzeń. Pacjent skarży się wtedy także na ogólne osłabienie, ból głowy, a także katar i kaszel. Kilka dni w łóżku, odpowiednie leczenie i po sprawie – wygląd węzłów chłonnych i zarazem naszej szyi wraca do normy.

Powiększone węzły chłonne w pachwinach, na karku i pod pachami mogą oznaczać także, często myloną z anginą, mononukleozę zwaną chorobą pocałunków. Charakteryzuje ją następujące objawy:

• silny ból gardła,
• wysoka gorączka,
• powiększone migdałki z białawym nalotem,
• ból brzucha.

Powiększone węzły chłonne i pozostałe objawy ustępują zwykle w takim przypadku po kilku tygodniach leczenia.

Przyczyny powiększonych węzłów chłonnych żuchwy lub uszu, najprawdopodobniej ich często są zakażenia zębów, dziąseł, nosa, zatok, uszu. Powiększone węzły chłonne zazwyczaj mieszczą się po stronie stanu zapalnego i przyjmują kształt obłego, bolesnego guzka o gładkiej powierzchni i niewielkiej ruchliwości. Węzły wracają do normalnych rozmiarów po zwalczeniu infekcji.

Powiększone węzły chłonne mogą świadczyć także o zakażeniu wirusami przenoszonymi drogą płciową, np. wirusem HIV. Jeśli nie wykluczasz, że możesz być jego nosicielem, powiększone węzły chłonne powinny przekonać cię do badania, które pozwoli to określić.

Powiększone węzły chłonne a nowotwory

Jeśli masz skończone 50 lat i nagle wyczujesz zgrubienie na szyi, pod pachą, a nawet w łokciu, nie ma co lekceważyć problemu. Powiększone węzły chłonne mogą być objawem nowotworu, którego ryzyko wystąpienia rośnie z wiekiem. Panie powinny pamiętać o kontroli węzłów pod pachą – kobiece nowotwory często zaczynają się właśnie tam. Dotyczy to zarówno tych dotykających układu krwinkowego – ziarnicy złośliwej, chłoniaków, białaczki – jak i każdego innego nowotworu dającego przerzuty do węzłów chłonnych (z piersi, z płuca, z żołądka itd.). W przeciwieństwie do zakażeń węzły są tu powiększone znacznie i „zgrupowane w pakietach”. Chorobę charakteryzuje też:

• trudne do opanowania swędzenie skóry,
• osłabienie organizmu,
• chudnięcie,
• silne pocenie się podczas snu.

• Powiększone węzły chłonne – co robić?

Jeśli zauważysz, że masz powiększone węzły chłonne, przede wszystkim skonsultuj się z lekarzem rodzinnym. Najlepszym sposobem, aby wyeliminować zmiany jest oddziaływanie na przyczynę powiększenia węzłów chłonnych, a nie na sam objaw – a do tego konieczna może być rozszerzona diagnostyka.

To, jak leczyć węzły chłonne będzie zależało od od podłoża problemu – w przypadku infekcji lekarz może przepisać antybiotyk lub zalecić stosowanie środków przeciwwirusowych czy przeciwzapalnych. W przypadku podejrzenia innych przyczyn powiększonych węzłów chłonnych może być konieczne wykonanie bardziej szczegółowych testów, m.in. badań krwi lub USG w lokalizacji węzła chłonnego (np. jamy brzusznej lub szyi).

Powiększone węzły chłonne u dzieci

Nieco inaczej sprawa wygląda u dzieci. Dopiero z wiekiem nasz układ limfatyczny uczy się odróżniać prawdziwe zagrożenie od zwykłej infekcji. Oznacza to, że do mniej więcej 25.–30. roku życia nasze białe krwinki reagują agresywnie (czego objawem są powiększone węzły chłonne) na każdą, nawet niezbyt groźną infekcję. Każda z tych chorób wymaga jednak wizyty u lekarza – ze względu na ryzyko powikłań. Przyczyną limfadenopatii mogą być również takie choroby zakaźne, jak: odra, ospa, żółtaczka zakaźna czy błonica. Odpowiedzialne za nie bakterie lub wirusy krążą po całym organizmie, dlatego powiększone węzły mogą być zlokalizowane w różnych miejscach.

U dzieci węzły chłonne powiększają się również w trakcie ząbkowania. Dotyczy to zarówno zębów mlecznych, jak i stałych. Dorośli doświadczają tej wątpliwej „przyjemności” podczas wyrzynania się ósemek.

Bibliografia:

1. Mayo Clinic (2019) Swollen lymph nodes.