Zimnem czy ciepłem – jak pokonać częste dolegliwości?

„Przyłóż lód”, „rozetrzyj”, „zrób ciepły okład” – ile osób, tyle opinii. Sprawdź, jak działać m.in. w przypadku stłuczenia, ukąszenia, bólu kręgosłupa, nie robiąc sobie przy tym krzywdy.

Stłuczenia

Każdemu może się zdarzyć uderzyć o szafkę w domu lub przewrócić się podczas biegania. Niezależnie od mechanizmu urazu liczy się to, co zrobimy i jak dużo czasu upłynie od zdarzenia do działania. Oczywiście siła, miejsce czy kierunek uderzenia mają bezpośredni wpływ na rozległość urazu, jednak większość z nich łączy ból, opuchlizna, zaczerwienienie i, mówiąc fachowo, wynaczynienie krwi, prowadzące do powstania siniaków lub krwiaków. W takiej sytuacji najlepszym działaniem jest doprowadzenie do obkurczenia naczyń. Po co? Żeby ograniczyć ilość krwi wypływającej z uszkodzonych naczyń, a co za tym idzie – zmniejszyć obrzęk i wybroczyny. Pomocne mogą być wszelkie zimne okłady, żele, maści czy specjalne chłodzące spraye używane często przy kontuzjach u sportowców. Chłodzenie spowalnia metabolizm okolicznych tkanek, a także zmniejsza wrażliwość zakończeń nerwowych, dlatego działa kojąco na ból. Pamiętaj tylko, że jeśli używasz lodu, trzeba go najpierw owinąć np. ręcznikiem, by nie odmrozić naskórka.

Ukąszenia i użądlenia

W tym przypadku okłady mają mniejsze znaczenie, jednak również mogą nieco złagodzić objawy. Podobnie liczą się czas reakcji i temperatura stosowanego okładu. Chłodzące preparaty oraz lód zmniejszą narastający obrzęk, zaczerwienienie tkanek oraz świąd. Dzieje się tak głównie dlatego, że poprzez obkurczenie naczyń hamujemy przepływ krwi w danym miejscu. To z kolei wpływa na ograniczenie docierania mediatorów procesu zapalnego z histaminą na czele.

Bóle miesiączkowe

Dolegliwości bólowe podczas krwawienia miesiączkowego to problem wielu kobiet. Czasem ból pojawia się w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, czasem w okolicy podbrzusza lub ud. W tej sytuacji również możemy zastosować okłady, ale tym razem wybierzemy ogrzewanie. Ciepłe (ale nie gorące) okłady łagodzą dolegliwości spowodowane nadmiernym napięciem mięśni szkieletowych lub gładkich, dlatego są skutecznym wyborem przy tego typu dolegliwościach.

Urazy stawów

Wiele zależy od typu urazu oraz stopnia uszkodzenia tkanek, jednak gdy jest on nagły i prowadzi do powstania obrzęku, powinniśmy wybrać okład chłodzący. Tworząca się opuchlizna zwiększa ucisk na okoliczne tkanki i może wzmagać uczucie bólu, a tego zdecydowanie chcemy uniknąć. Postępowanie w zależności od stopnia urazu można opisać na przykładzie skręcenia stawu skokowego. Jeśli doszło do niewielkiego uszkodzenia, małego obrzęku, pęknięcia torebki stawowej, najczęściej wystarczy stosowanie okładów przez dwie doby od urazu oraz odciążenie stawu, a następnie stosowanie opasek lub stabilizatorów. Uraz przebiegający z rozerwaniem torebki stawowej, znacznym obrzękiem, krwiakiem oraz naciągnięciem lub przerwaniem włókien więzadła wymaga bardziej zaawansowanego leczenia i rehabilitacji, dlatego każdy tego typu uraz należy skonsultować z lekarzem lub fizjoterapeutą.

Ból kręgosłupa

W tym przypadku wiele zależy od dynamiki bólu. Czy wystąpił nagle, w wyniku uderzenia lub innego urazu, a może pojawia się regularnie od kilku tygodni? Chłodzenie pomoże ograniczyć stan zapalny, obrzęk i ból w przypadku ostrego, nagłego bólu – mechanizm jest taki sam jak w przypadku stłuczeń. Rozgrzewanie z kolei ukoi ból pojawiający się przewlekle.

Oparzenia słoneczne

Chyba nikt nie ma wątpliwości, że należy chłodzić oparzone miejsce, zatem dlaczego ten punkt znalazł się na naszej liście? Otóż warto wspomnieć o sposobie, w jaki to zrobimy, bo nadmierne chłodzenie może przysporzyć problemów. Okłady w przypadku oparzeń słonecznych należy stosować z rozwagą i przede wszystkim nie przesadzać z niską temperaturą. Można zacząć np. od polania oparzonej skóry letnią wodą i stopniowo obniżać temperaturę. Nie powinno się stosować od razu zimnych okładów np. z lodu, bo można w ten sposób doprowadzić do podrażnień i uszkodzenia naskórka.

Ból mięśni po treningu

Najbardziej podatne na kontuzje są nierozciągnięte lub zbyt napięte, a także słabe mięśnie, dlatego przed każdym treningiem należy zrobić rozgrzewkę. Jeśli mimo to dojdzie do urazu, naciągnięcia lub nawet naderwania mięśnia, zaleca się przykładanie zimnych okładów przez 48 godzin (podobnie jak w przypadku skręcenia stawu), stosowanie kompresów oraz oszczędzanie uszkodzonego mięśnia.

W medycynie zazwyczaj na pytanie „co zrobić, gdy…?” można odpowiedzieć „to zależy” i w przypadku okładów nie jest inaczej. Jednak warto zapamiętać, że ostre urazy, czyli takie, do których doszło nagle i które są przyczyną intensywnych objawów, należy schładzać, by obkurczyć naczynia, zmniejszyć ból i obrzęk. Natomiast przy przewlekłych dolegliwościach zaleca się stosowanie ciepłych okładów, aby rozluźnić mięśnie lub zwiększyć dopływ krwi i substancji odżywczych do tkanek. Oczywiście każdy organizm jest inny i trudno znaleźć metodę, która byłaby skuteczna w każdej sytuacji i dla wszystkich, dlatego przy poważniejszych urazach warto zwrócić się o fachową poradę do fizjoterapeuty lub lekarza.