Aspergiloza – co to, rodzaje, objawy, diagnoza i leczenie

Aspergiloza jest chorobą wywoływaną przez Aspergillus, pospolitą pleśń. Większość ludzi codziennie wdycha zarodniki Aspergillus bez zachorowania. Jednak osoby z osłabionym układem odpornościowym lub problemami z funkcjonowaniem płuc są narażone na zarażenie się aspergilozą. Rodzaje powikłań powodowanych przez Aspergillus obejmują reakcje alergiczne, infekcje płuc i innych narządów.

Aspergiloza – co to?

Aspergiloza jest schorzeniem wywoływanym przez grzyby z gatunku Aspergillus. W zależności od rodzaju, może powodować zakażenia lub reakcje alergiczne.

Aspergiloza – rodzaje

Istnieją różne rodzaje aspergilozy. To:

• Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (ABPA): występuje, gdy Aspergillus powoduje zapalenie płuc i objawy alergii, takie jak kaszel i świszczący oddech, ale nie powoduje infekcji.
• Alergiczne zapalenie zatok: występuje, gdy Aspergillus powoduje zapalenie zatok i objawy infekcji zatok (duszność, ból głowy), ale nie powoduje infekcji.
• Oporny na leczenie Aspergillus fumigatus: występuje, gdy jeden gatunek Aspergillus, A. fumigatus, staje się oporny na niektóre leki stosowane w leczeniu tej choroby. Leczenie może nie poprawić stanu u pacjentów z opornymi infekcjami.
• Aspergilloma: występuje, gdy kolonia Aspergillus rośnie w płucach lub zatokach, ale zwykle nie rozprzestrzenia się na inne części ciała.
• Przewlekła aspergiloza płuc: występuje, gdy infekcja Aspergillus powoduje ubytki w płucach i może być stanem długotrwałym. W płucach może być również obecna jedna lub więcej kolonii grzybiczych (aspergilloma).
• Aspergiloza inwazyjna: występuje, gdy Aspergillus powoduje poważną infekcję i zwykle dotyka osoby z osłabionym układem odpornościowym, na przykład te, które przeszły przeszczep narządu lub komórek macierzystych. Aspergiloza inwazyjna najczęściej atakuje płuca, ale może również rozprzestrzeniać się na inne części ciała.
• Aspergiloza skórna: występuje, gdy Aspergillus dostanie się do organizmu przez ranę skóry (na przykład po operacji lub oparzeniu) i powoduje zakażenie, zwykle u osób z osłabionym układem odpornościowym. Skórna aspergiloza może również wystąpić, jeśli inwazyjna aspergiloza rozprzestrzeni się na skórę z innego miejsca w ciele.

Objawy aspergilozy

Różne typy aspergilozy mogą powodować różne objawy. Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (ABPA) objawia się podobnie jak astma, symptomy to:

• świszczący oddech,
• duszność,
• kaszel,
• gorączka (w rzadkich przypadkach).

Objawy alergicznego zapalenia zatok obejmują:

• duszności,
• katar,
• ból głowy,
• zanik węchu.

Objawy aspergillomy obejmują:

• kaszel,
• kaszel krwią,
• duszność;

Objawy przewlekłej aspergilozy płucnej obejmują:

• utratę masy ciała,
• kaszel,
• kaszel krwią,
• zmęczenie,
• duszność.

Aspergiloza inwazyjna zwykle występuje u osób, które już chorują na inne schorzenia, więc ustalenie, które objawy są związane z infekcją Aspergillus, może być trudne. Jednak objawy inwazyjnej aspergilozy w płucach obejmują: gorączkę, ból w klatce piersiowej, kaszel, kaszel krwią, duszność. Jeśli infekcja rozprzestrzeni się z płuc na inne części ciała, mogą wystąpić inne objawy.

Kto choruje na aspergilozę?

W zależności od rodzaju aspergilozy, w grupie ryzyka znajdują się różne osoby.

• Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (ABPA) występuje najczęściej u osób z mukowiscydozą lub astmą.
• Aspergillomy zwykle dotykają ludzi, którzy mają inne choroby płuc, takie jak gruźlica.
• Przewlekła aspergiloza płucna występuje zazwyczaj u osób z innymi chorobami płuc, w tym gruźlicą, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) lub sarkoidozą.
• Aspergiloza inwazyjna dotyka osoby z osłabionym układem odpornościowym, na przykład osoby, które przeszły przeszczep komórek macierzystych lub narządów, przechodzą chemioterapię z powodu raka lub przyjmują duże dawki kortykosteroidów.

Diagnoza aspergilozy

Podczas diagnozowania aspergilozy pracownicy służby zdrowia biorą pod uwagę historię choroby, czynniki ryzyka, objawy, badania fizykalne i testy laboratoryjne. Pacjent może potrzebować badań obrazowych, takich jak prześwietlenie klatki piersiowej lub tomografia komputerowa płuc czy innych części ciała, w zależności od lokalizacji podejrzewanej infekcji. Jeśli lekarz podejrzewa, że ​​pacjent ma infekcję w płucach, może pobrać próbkę płynu z układu oddechowego i wysłać ją do laboratorium. Pracownicy służby zdrowia mogą również wykonać biopsję tkanki, podczas której niewielka próbka chorej tkanki jest analizowana w laboratorium pod mikroskopem lub w szalce pod kątem obecności Aspergillus. Badanie krwi może pomóc wcześnie zdiagnozować inwazyjną aspergilozę u osób z poważnie osłabionym układem odpornościowym.

Aspergiloza – leczenie

Worykonazol jest zalecany jako terapia początkowa, ponieważ wiąże się z mniejszą śmiertelnością w porównaniu z amfoterycyną. Izawukonazol jest równie skuteczny jak worykanazol, ale mniej toksyczny. Aspergilozę należy leczyć przez co najmniej 12 tygodni terapii przeciwgrzybiczej, chociaż mogą być wymagane dłuższe cykle leczenia w zależności od objawów i trwającej immunosupresji. Podczas leczenia triazolowymi lekami przeciwgrzybiczymi zaleca się monitorowanie stężenia terapeutycznego.

Źródła:

1. Warris A, Bercusson A, Armstrong-James D (April 2019). „Aspergillus colonization and antifungal immunity in cystic fibrosis patients”. Medical Mycology. 57;
2. Walsh TJ, Anaissie EJ, Denning DW, Herbrecht R, Kontoyiannis DP, Marr KA, et al. (February 2008). „Treatment of aspergillosis: clinical practice guidelines of the Infectious Diseases Society of America”. Clinical Infectious Diseases. 46(3): 327–60;
3. Smith NL, Denning DW (April 2011). „Underlying conditions in chronic pulmonary aspergillosis including simple aspergilloma”. The European Respiratory Journal. 37(4): 865–72;
4. Guinea J, Torres-Narbona M, Gijón P, Muñoz P, Pozo F, Peláez T, et al. (July 2010). „Pulmonary aspergillosis in patients with chronic obstructive pulmonary disease: incidence, risk factors, and outcome”. Clinical Microbiology and Infection. 16(7): 870–7.
5. Cornely OA, Maertens J, Bresnik M, Ebrahimi R, Ullmann AJ, Bouza E, et al. (May 2007). „Liposomal amphotericin B as initial therapy for invasive mold infection: a randomized trial comparing a high-loading dose regimen with standard dosing (AmBiLoad trial)”. Clinical Infectious Diseases. 44(10): 1289–97.