Astma sercowa – objawy i diagnostyka napadowej duszności nocnej

Astma sercowa jest chorobą związaną z niewydolnością lewej komory serca. Występujące w jej przebiegu napadowe duszności nocne są konsekwencją zapalenia mięśnia sercowego lub niedomykalności zastawek tętnicy głównej. Cechą charakterystyczną dla tej choroby jest obecność gęstego śluzu zalegającego w oskrzelach. W leczeniu astmy sercowej stosuje się leki moczopędne i beta-blokery nasercowe.

Potocznie astmę sercową nazywa się napadową dusznością lub dychawicą sercową. Ataki duszności pojawiają się u chorego w czasie snu i wybudzają go. Ustają w momencie zmiany pozycji z leżącej na stojącą. Jak zdiagnozować tę chorobę?

Mechanizm powstawania napadów astmy sercowej

Mechanizm powstawania duszności nocnej jest związany z zaburzeniami krążenia płucnego. W wyniku niewydolności lewej komory serca i nagromadzenia się krwi w obwodzie, dochodzi do przekrwienia płuc. Jeśli chory przyjął pozycję leżącą, to pracują one ze zdwojoną siłą. Dzieje się tak, ponieważ komora nie jest w stanie przepompować całej krwi napływającej do niej z krążenia żylnego, więc jej nadmiar wędruje do klatki piersiowej. Wywołuje to duszność podobną do zachłystywania się.

Przyczyny napadowej duszności nocnej

Choć główną przyczyną wystąpienia ataków astmy sercowej jest niewydolność lewej komory serca (może występować jednocześnie z prawą), to napady mogą towarzyszyć także innym chorobom układu oddechowego m.in.:

• rozstrzenie oskrzeli,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (PoCHP),
• obturacyjny bezdech senny,
• choroby płuc o innej etiologii np. odma opłucnowa,
• niedokrwistość przebiegająca z nietolerancją wysiłku.

W każdej z tych chorób pozycja leżąca może wywołać napady duszności. Trwają one kilkanaście minut i ustępują po zmianie pozycji.

Rodzaje astmy sercowej

Wyróżnia się cztery rodzaje dychawicy sercowej:

• astma sercowa występująca wraz ze skurczem oskrzeli,
• dychawica sercowa metaboliczna, która powstaje w wyniku kwasicy, występującej w przebiegu chorób metabolicznych np. w wyniku powikłań cukrzycowych,
• astma sercowa atopowa wraz z bakteryjnym zapaleniem oskrzeli,
• astma sercowa występująca na skutek silnych emocji.

Podczas napadów duszności może wystąpić obrzęk płuc. Jest to powodem do hospitalizacji. Taki stan wymaga pilnego leczenia pod okiem specjalistów.

Objawy astmy sercowej

W przebiegu chorób tj. astma sercowa, objawy napadu rozpoczyna nagły atak kaszlu, który uniemożliwia oddychanie. Chory ma wrażenie, że się zachłystuje i ciężko mu zaczerpnąć powietrza. Może w tym czasie dochodzić do omdleń. Pacjent po ataku jest splątany i przestraszony. Kontakt z nim może być utrudniony. Jeśli odkrztusza brązową wydzielinę, należy jechać do szpitala.

Objawy astmy sercowej nasilają się głównie w porze nocnej. Ataki mijają zazwyczaj po około 30 minutach od momentu, gdy chory zmieni pozycję z leżącej na stojącą, lub siedzącą.

W badaniu lekarskim osłuchowym można zaobserwować furczenia i trzeszczenia, na skutek zatkania oskrzeli przez gęsty śluz, niemożliwy do odkrztuszenia.

Jak zdiagnozować astmę sercową?

Przy takich chorobach, jak astma sercowa, diagnoza powinna być postawiona po konsultacji kardiologicznej i pulmonologicznej. Trzeba znaleźć przyczynę niewydolności serca i zadbać o choroby jej towarzyszące tj. nadciśnienie tętnicze, arytmia, choroba niedokrwienna serca. Niektórym chorym zaleca się spirometrię podstawową i po podaniu leku rozkurczającego.

Astma sercowa – leczenie

W leczeniu astmy sercowej stosuje się terapię farmakologiczną. Chory zażywa leki moczopędne, które mają odciążyć serce i beta-blokery na niewydolność komory. Bardzo ważna jest dieta pozbawiona soli i rezygnacja z używek. Pacjent z astmą sercową nie powinien palić tytoniu i pić alkoholu.

Kluczowym elementem terapii jest odpowiednia waga. Osoby otyłe i stosujące leki przeciwzapalne, w nadmiernych ilościach, będą miały zastój wody w organizmie. Stwarza to duże zagrożenie dla osób z niewydolnością serca. Skutkiem zatrzymania płynów będą nasilające się napady.

Działanie wspomagające mają napary z ziół tj. krwawnika, kozłka lekarskiego, żarnowca miotlastego i nawłoci pospolitej. Obowiązkowa jest codzienna aktywność fizyczna.