Azotyny w moczu – co oznaczają? Jakie są ich przyczyny?

Azotyny w moczu nie są dobrym sygnałem, badanie moczu nie powinno wskazywać na ich obecność. Wynik na azotyny w moczu, który jest dodatni najczęściej świadczy o infekcji układu moczowego, ale nie zawsze. Jakie są przyczyny ich występowania i co zrobić, jeśli tak się dzieje?

Azotyny w moczu – przyczyny

Układ moczowy u człowieka to środowisko sterylne, a drobnoustroje u zdrowego człowieka pojawiają się dopiero w końcowym odcinku dróg moczowych.

W wynikach badania moczu u zdrowego człowieka nie stwierdza się obecności azotynów. W moczu obecne są natomiast azotany, które pochodzą ze spożywanych pokarmów oraz metabolizmu białek. Azotyny w moczu oznaczają najczęściej zakażenie o podłożu bakteryjnym. Dodatni wynik badania to jeden z sygnałów, które świadczą o zakażeniu. W wielu przypadkach przyczyną choroby jest obecność bakterii E. Coli bytujących w okolicach odbytu. Źródłem występowania azotynów w moczu mogą być także takie bakterie jak: bakterie z grupy Klebsiella, Citrobacter, Enterobacter i Pseudomonas.

Kobiety ze względu na swoją budowę anatomiczną są bardziej narażone na infekcje układu moczowego. I należy pamiętać o tym, że żadnej infekcji nie można bagatelizować, a szczególnie w okresie ciąży (podczas ciąży kobiety są dużo bardziej narażone na infekcje układu moczowego, ze względu na zalegający w pęcherzu mocz oraz na występującej w nim glukozie).

Azotyny w moczu w ciąży

U kobiet w ciąży jest większe ryzyko wystąpienia infekcji układu moczowego. Szacuje się, że ok. 20-30 procent ciężarnych ma przynajmniej raz w ciąży infekcję dróg moczowych. Ma to m.in. związek z częstszym zaleganiem moczu w pęcherzu. Dlatego badania moczu, w tym to na obecność azotynów, powinno się wykonywać podczas comiesięcznych wizyt kontrolnych.

Jest to o tyle ważne, że u kobiety ciężarnej infekcja dróg moczowych może wywołać niewydolność nerek i niebezpieczne nadciśnienie tętnicze, a w płodzie niedokrwistości oraz niską wagę. Nieleczone infekcje układu moczowego (nie tylko w okresie ciąży) mogą nieść za sobą poważne konsekwencje, zaś u kobiety w ciąży może dojść do przedwczesnego porodu i do rozwoju infekcji wewnątrzmacicznej.

Azotyny w moczu u dziecka

Azotyny w moczu u dziecka powinny być powodem do niepokoju, mogą oznaczać infekcje dróg moczowych. Co prawda są u nich częstą dolegliwością, jednak nie należy jej bagatelizować i aby im zapobiegać należy dbać o odpowiednią higienę miejsc intymnych dziecka. Infekcje dróg moczowych u dziecka najczęściej objawiają się:

• gorączką;
• płaczliwością;
• bólem podczas oddawania moczu;
• zanikiem apetytu.

Jednak im dziecko mniejsze, tym trudniej stwierdzić, czy te objawy są związane z infekcją układu moczowego, czy może z inną chorobą. Najlepiej wtedy pobrać próbkę moczu do badania.

Badanie moczu – azotyny

Azotyny w moczu są wykrywane podczas ogólnego badania moczu (BOM) lub po wykonaniu testu paskowego. Próbka moczu powinna być pobrana z pierwszego porannego moczu. Trzeba ją pobrać do pojemnika na mocz, który jest do zakupienia w każdej aptece.

Przed pobraniem próbki moczu należy się podmyć, a próbkę moczu pobierać ze środkowego strumienia. Materiał powinno pobrać się 4 godziny po oddaniu ostatniego moczu. Próbkę z moczem jak najszybciej należy dostarczyć do laboratorium lub umieścić ją w lodówce. W kwestii testu paskowego należy wykonać go zgodnie z zamieszczoną instrukcją od razu po pobraniu próbki moczu.

Zdarza się, że wynik świadczący o obecności azotynów w moczu może być sfałszowany, a dochodzi do tego wtedy, kiedy próbka moczu była przechowywana zbyt długo w nieodpowiedniej temperaturze. Jeśli dojdzie do tej sytuacji, badanie moczu na obecność azotynów należy powtórzyć.

Azotyny w moczu: wynik dodatni. Na czym polega leczenie?

Obecność azotynów w moczu nie oznacza, że mamy koniecznie do czynienia z infekcją układu moczowego. Przy interpretowaniu wyników badania ogólnego moczu nie należy zapominać o zwrócenie uwagi także na  obecność bakterii oraz ilość leukocytów w osadzie moczu. Z wynikiem badania moczu należy udać się do lekarza, który zdiagnozuje obecność azotynów w moczu.

Jeśli nie jest pewny, co do wyniku badania, zleca wykonanie dokładniejszego badania moczu, czyli badania z posiewu. Jeśli diagnoza jest potwierdzona, wdraża się odpowiednie leczenie (najczęściej odbywa się ono przy pomocy antybiotyków). Dzięki badaniu posiewowemu lekarz może dowiedzieć się na jaki antybiotyk dany szczep bakterii jest oporny, a na który wrażliwy i przepisać odpowiedni.

Azotyny w moczu bez zakażenia

Badanie moczu może pokazać wynik dodatki na obecność azotynów, jednak pacjent nie ma żadnych objawów wskazujących na infekcje układu moczowego, jest to tzw. bakteriuria. Takie bezobjawowe zapalenia wymagają leczenia wyłącznie u kobiet w ciąży i chorych na cukrzycę.

U innych pacjentów należy je jednak obserwować. Może się również zdarzyć, że pacjent jest zupełnie zdrowy, natomiast azotyny pojawiły się przez przetrzymywanie materiału w temperaturze pokojowej, sprzyjającej namnażaniu się bakterii, przez co wynik badania był zafałszowany.

Azotyny w moczu – co oznacza wynik ujemny?

Ujemny wynik azotynów w moczu wskazuje na brak obecności bakterii w moczu. Ale może zdarzyć się sytuacja, że mimo ujemnych azotynów w moczu, wykazana zostanie obecność komórek bakteryjnych. Taki wynik fałszywie ujemny spowodowany może być różnymi czynnikami. Między innymi:

• zbyt krótką inkubacja moczu w pęcherzu (poliurią);
• niskie wyjściowe stężenie azotanów w moczu, spowodowane ujemnych, które nie mają tendencji do redukcji azotanów;
• obecność w moczu wysokich stężeń kwasu askorbinowego lub innych silnych utleniaczy;
• paradoksalnie zaniżone wyniki azotynów w moczu mogą towarzyszyć masywnej bakteriurii, gdy powstałe azotyny są dalej redukowane do wolnego azotu.