Badania lekarskie do pracy, które należy wykonać przed podjęciem zatrudnienia. Kiedy je wykonać?

Każdy pracodawca musi skierować na badania lekarskie do pracy swojego pracownika. Jeśli tego nie zrobi, mogą grozić mu poważne konsekwencje prawne.

Podstawowe badania lekarskie do pracy muszą być wykonane przez pracownika tuż przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków zawodowych. Do obowiązków pracodawcy należy dopilnowanie, aby każdy z pracowników miał aktualne badania lekarskie.

Kto podlega badaniom lekarskim w pracy?

Na polecenie pracodawcy skierowanie na badania lekarskie do pracy otrzymują osoby, które są przyjmowane po raz pierwszy na określone stanowisko. Jeżeli pracodawca przenosi młodocianego pracownika na inne stanowisko pracy, obowiązek zrobienia badań lekarskich również istnieje. Co więcej, badania u lekarza medycyny pracy muszą zostać wykonane po raz kolejny, jeśli pracownik zmienia stanowisko, na którym narażony jest na niebezpieczne lub uciążliwe dla zdrowia czynniki. Czy w jakimś przypadku nie istnieje konieczność wykonywania badań lekarskich? Badania wstępne nie muszą być wykonywane u pracowników, którzy zatrudniani są po raz kolejny u tego samego pracodawcy, np. zawierana jest nowa umowa wynikająca z przedłużenia zatrudnienia. Warto jednak zaznaczyć, że sytuacja ta dotyczy tego samego stanowiska lub podobnego, opartego na takich samych warunkach. Należy jedynie dopilnować, aby umowa o zawarciu pracy została podpisana przez obie strony nie później, niż w ciągu miesiąca od wygaśnięcia poprzedniej umowy. Badań lekarskich u lekarza medycyny pracy nie musi też wykonywać pracownik, który przedłoży aktualne orzeczenie lekarskie, zawierające informację o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy na takim samym stanowisku. Przerwa między końcem umowy a kolejnym zatrudnieniem nie może być większa niż 30 dni. Ważne też, aby pracownik nie wykonywał w poprzedniej pracy czynności, które związane są z dużym ryzykiem dla zdrowia i życia.

Jak wygląda badanie u lekarza medycyny pracy?

Na badanie wstępne u lekarza medycyny pracy nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Najważniejsze jednak, żeby nie zapomnieć o skierowaniu otrzymanym od pracodawcy, na którym powinien znaleźć się opis stanowiska pracy. Jeśli pracownik narażony jest na działanie groźnych substancji, np. pracując w laboratorium czy fabryce, informacje te muszą zostać umieszczone na skierowaniu. Badanie odbywa się w godzinach pracy. Wizyta u lekarza medycyny pracy trwa zazwyczaj bardzo krótko. Lekarz przeprowadza z pacjentem wywiad lekarski, w którym pyta o podstawowe informacje, tj. ogólny stan zdrowia, warunki, jakie panują na danym stanowisku pracy, rodzaj i ilość przyjmowanych leków, uzależnienia od używek, a także choroby przewlekłe. Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego medyk może sprawdzić ciśnienie krwi. Jeżeli wszystko przebiegnie zgodnie z założeniami i lekarz nie stwierdzi niezdolności do wykonywania pracy na określonym stanowisku, wystawi specjalne orzeczenie o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy. Każdy pracownik powinien zostać wysłany nie tylko do lekarza medycyny pracy, lecz także na wizytę do okulisty, laryngologa, neurologa lub innego specjalisty jeśli zajdzie taka potrzeba.

Badania okresowe i kontrolne

To, jak często i w jakim zakresie należy wykonywać badania do pracy, uzależnione jest od zajmowanego stanowiska pracy. Wszystkie aspekty prawne związane z tym zagadnieniem opisane są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. W zależności od warunków panujących na danym stanowisku, np. długotrwałego hałasu, obecności odczynników rakotwórczych lub drażniących błony śluzowe. Przyjęło się, że badania powtarza się raz na 1–5 lat. Badania kontrolne muszą zostać wykonane, jeśli pracownik przebywający na urlopie zdrowotnym nie pojawił się w pracy w okresie ostatnich 30 dni. Lekarz ma ocenić, czy dana osoba nadal jest w stanie wykonywać zawód na określonym stanowisku.

Koszty badań lekarskich

Za wszystkie badania przeprowadzone w ramach umowy o pracę płaci pracodawca. Dotyczy to zarówno badań wstępnych, okresowych, jak i dodatkowych. Koszt prywatnej wizyty u lekarza medycyny pracy wynosi około 100 złotych. Warto jednak pamiętać, że do otrzymania orzeczenia o zdolności do podjęcia pracy potrzebne jest wykonanie badania także u lekarzy innych specjalizacji, co wiąże się z dodatkowymi kosztami. Jeśli pracownik na stanowisku pracy jest narażony na duży hałas, powinien odbyć wizytę u laryngologa. Jeżeli w pracy wdycha groźne pyły, musi uwzględnić koszty wykonania spirometrii płuc. Osoby pracujące przed komputerem zobligowane są do wykonania badań okulistycznych.