Czym jest badanie histopatologiczne? O czym świadczy dodatni wynik?

Wśród procedur diagnostycznych jednym z najdokładniejszych badań jest badanie histopatologiczne. Często jest ono wręcz niezbędne, aby było możliwe postawienie diagnozy. Na czym polega badanie histopatologiczne i kiedy się je przeprowadza? Czy pozytywny wynik musi świadczyć o rozwijającym się w organizmie pacjenta nowotworze? 

Skierowano cię na badania histopatologiczne? Co to? 

Badanie histopatologiczne polega na ocenie mikroskopowej pobranej od pacjenta próbki materiału biologicznego. Może nim być fragment tkanki lub organu. Celem jest potwierdzenie oraz ocena występujących zmian tkankowych. Przeprowadza się je rutynowo m.in. w onkologii, ale też dermatologii czy chirurgii, kiedy inne metody diagnostyczne nie dają wystarczająco jasnej odpowiedzi na pytanie o stan zdrowia pacjenta. Materiał do histopatologii pozyskuje się na drodze biopsji. W zależności od tego, jaką metodą wykonywane jest pobranie próbki, wyróżnia się cztery rodzaje: 

• biopsję aspiracyjną cienkoigłową; 
• biopsję aspiracyjną gruboigłową; 
• biopsję sztancową; 
• biopsję wycinającą. 

Warto wspomnieć, że histopatologia jest badaniem z wyboru, jeżeli istnieje ryzyko wystąpienia u pacjenta zmiany nowotworowej. 

Ile trwa badanie histopatologiczne i jak przebiega? 

Samo pobranie materiału do oceny od pacjenta zajmuje zaledwie chwilę i nie wymaga szczególnych przygotowań poza przeprowadzeniem rutynowych badań krwi. Przygotowanie i ocena preparatu zajmują jednak znacznie więcej czasu – wynik badań histopatologicznych z reguły dostępny jest dopiero po kilku dniach.  

Opracowanie próbki wymaga jej odpowiedniego przygotowania. Jeżeli trafia do laboratorium w ciągu kilku godzin, wystarczy ją starannie zabezpieczyć. W przeciwnym razie konieczne jest umieszczenie jej w roztworze konserwującym (zwykle formalinie), co zajmuje znacznie więcej czasu. 

Niewielkie wycinki są badane w całości, większe dzieli się na mniejsze fragmenty. Następnie są one poddawane odwapnianiu (dotyczy przede wszystkim kości i zębów), odwadnianiu i parafinowaniu oraz wybarwianiu przy użyciu specjalnych barwników. Dopiero tak opracowane próbki mogą trafić pod mikroskop. Po zakończeniu testu pacjent oczekuje na wezwanie po odbiór wyników badań histopatologicznych. 

Ile się czeka na badanie histopatologiczne? 

Badanie histopatologiczne jest przeprowadzane w związku z innym zabiegiem (np. gastroskopią, biopsją tarczycy). W związku z tym, w warunkach funkcjonowania polskiej publicznej służby zdrowia, czas oczekiwania na histopatologię może wynieść nawet kilka miesięcy. Histopatologia jest na tyle inwazyjnym zabiegiem, że wymaga przeprowadzenia w warunkach ambulatoryjnych. Co więcej, niekiedy konieczne jest równoległe stosowanie diagnostyki obrazowej USG, np. podczas biopsji gruboigłowej tarczycy. 

Czy zły wynik badania histopatologicznego musi świadczyć o nowotworze? 

Wynik badania histopatologicznego zawsze zawiera część opisową, tzw. rozpoznanie histopatologiczne. Trudno jednak podzielić takie wyniki na złe i dobre, ponieważ ich interpretacja wymaga fachowej wiedzy oraz doświadczenia. Sporządzeniem opisu zajmuje się patomorfolog, ale interpretować go powinien wyłącznie lekarz z odpowiednią specjalizacją, np. onkolog. 

Tylko on jest w stanie oszacować m.in. postać zmiany nowotworowej czy jej stopień złośliwości i rokowania pacjenta. Na ostateczną diagnozę składają się wyniki wielu badań, choć często histopatologia stanowi przysłowiową „kropkę nad i”, a jej złe wyniki mogą świadczyć o rozwijającym się nowotworze.  

Gdzie odbiera się wynik badania histopatologicznego? Należy wziąć je z placówki wykonującej test. Warto jednak doprecyzować, że laboratorium wykonujące badanie histopatologiczne nie ma obowiązku kontaktowania się z pacjentem niezależnie od wyniku. 

Badania histopatologiczne. Cena. Ile kosztuje histopatologia? 

Cena badania histopatologicznego pojedynczego wycinka kosztuje około 50 zł. Do tego niekiedy doliczany jest koszt wykonania badań immunohistochemicznych. Znacznie droższa jest konsultacja i ocena wyniku. Tutaj cena potrafi wahać się od 200 zł do 500 zł i więcej, w zależności od kwalifikacji lekarza. 

Bibliografia: 

1. Gurina T. S., Simms L., Histology, Staining, StatPearls 2024. 
2. Slaoui M., Fiette L., Histopathology Procedures: From Tissue Sampling to Histopathological Evaluation, Methods in Molecular Biology 2011, (Clifton, N.J.), 691. 69-82. 10.1007/978-1-60761-849-2_4. 
3. Reggiani Bonetti L., Leoncini G., Daperno M. et al., Histopathology of non-IBD colitis practical recommendations from pathologists of IG-IBD Group, Dig Liver Dis 2021, 53(8): 950-957.