Badanie słuchu u dzieci – jak wygląda każda z metod? 

Słuch odgrywa bardzo ważną rolę w rozwoju mowy, komunikacji i zdolności poznawczych dziecka. Nawet niewielkie jego ubytki mogą prowadzić do trudności w rozwoju językowym, problemów z koncentracją czy opóźnień edukacyjnych. Dlatego też badanie słuchu u dzieci powinno być przeprowadzane na różnych etapach życia. Do jakiego specjalisty się zgłosić? 

Kiedy wykonać badanie słuchu u dzieci? 

Już w pierwszych dniach życia dziecko przechodzi przesiewowe badanie słuchu, które stanowi ważny element wczesnej diagnostyki i pozwala na szybkie wykrycie ewentualnych nieprawidłowości. Pamiętaj jednak, że zmysł ten rozwija się dynamicznie, a jego zaburzenia mogą ujawniać się na różnych etapach życia.  

Opóźniony rozwój mowy, trudności w nauce, nadmierna wrażliwość na bodźce lub przeciwnie – brak reakcji na dźwięki to sygnały alarmowe, które powinny skłonić rodziców do konsultacji z audiologiem. Szczególnie istotne jest badanie słuchu centralnego, gdyż jego zaburzenia mogą wpływać na zdolność przetwarzania i rozumienia mowy, co bez odpowiedniej diagnostyki oraz terapii może prowadzić do trudności w komunikacji czy nauce.  

Jakie są metody badania słuchu u dzieci? 

Istnieje wiele metod badania słuchu u dzieci, które pozwalają na precyzyjną ocenę jego funkcjonowania. Wybór konkretnej metody zależy od wieku malucha, stopnia współpracy oraz podejrzenia ewentualnych zaburzeń. 

1. Przesiewowe badania słuchu u noworodków jest przeprowadzane rutynowo tuż po urodzeniu. Pozwalają wykryć wrodzone niedosłuchy. Badania te są szybkie i bezbolesne. Jeśli wynik testu budzi wątpliwości, maluch kierowany jest na dalszą, bardziej szczegółową diagnostykę. 
2. Otoemisja akustyczna (OAE) to obiektywne badanie sprawdzające reakcję ucha wewnętrznego na dźwięk. Polega na wprowadzeniu do przewodu słuchowego małej sondy, która emituje dźwięki i rejestruje odpowiedź ślimaka, struktury znajdującej się w uchu środkowym. Jest to jedno z podstawowych badań wykonywanych u noworodków i niemowląt, ponieważ nie wymaga aktywnej współpracy dziecka. 
3. Badanie ABR (słuchowe potencjały wywołane pnia mózgu) jest to metoda oceniająca funkcjonowanie drogi słuchowej na poziomie pnia mózgu. Polega na rejestrowaniu bioelektrycznych odpowiedzi nerwowych na dźwięki podawane przez słuchawki. Elektrody umieszczone na głowie dziecka odczytują reakcje układu nerwowego na bodźce dźwiękowe. Badanie to jest szczególnie przydatne u noworodków, małych dzieci i tych, które nie są w stanie współpracować w tradycyjnych testach słuchowych. 
4. Tympanometria (audiometria impedancyjna) służy do oceny stanu ucha środkowego, w tym błony bębenkowej i kosteczek słuchowych. Polega na pomiarze zmian ciśnienia w przewodzie słuchowym oraz rejestrowaniu, jak reaguje błona bębenkowa. Jest to kluczowe badanie u dzieci często chorujących na infekcje uszu, które mogą prowadzić do przewodzeniowego ubytku słuchu. 
5. Audiometria tonalna i słowna jest stosowana głównie u starszych dzieci (od około 6. roku życia), które potrafią świadomie współpracować podczas badania. Audiometria tonalna pozwala określić próg słyszenia dźwięków o różnych częstotliwościach, natomiast audiometria słowna ocenia zdolność rozumienia mowy. Wynik przedstawiany jest w postaci audiogramu. 

Badanie słuchu u dzieci. Audiogram to ważne narzędzie diagnostyczne 

Audiogram to jedno z najważniejszych narzędzi diagnostycznych w ocenie słuchu dziecka. Pozwala precyzyjnie określić próg słyszenia na różnych częstotliwościach i poziomach natężenia dźwięku.  

Jest to graficzna reprezentacja wyników audiometrii tonalnej, czyli testu progowego słyszenia, który umożliwia określenie zarówno przewodnictwa powietrznego (O – ucho prawe, X – ucho lewe), jak i przewodnictwa kostnego (< ucho prawe, > ucho lewe). Dzięki tej analizie możliwe jest rozróżnienie rodzaju ubytku słuchu – przewodzeniowego, odbiorczego lub mieszanego. 

Badanie słuchu u dzieci. Jaki lekarz diagnozuje? 

Prawidłowa diagnostyka słuchu u dzieci wymaga współpracy specjalistów, którzy dobierają odpowiednią metodę badania do wieku i możliwości współpracy małego pacjenta. Badanie słuchu najczęściej przeprowadza audiolog, czyli lekarz laryngolog specjalizujący się w diagnostyce oraz leczeniu zaburzeń słuchu. W procesie oceny mogą również uczestniczyć protetycy słuchu, którzy wykonują testy audiometryczne i pomagają w doborze aparatów słuchowych. 

Cena badania słuchu u dzieci 

Koszt badania słuchu u dzieci może się różnić w zależności od wybranej placówki, rodzaju testu diagnostycznego oraz lokalizacji. W publicznych przychodniach zdrowia badania przesiewowe i diagnostyczne są często refundowane przez NFZ, pod warunkiem skierowania od lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty. W placówkach prywatnych ceny mogą się wahać od 100 do 400 zł, w zależności od metody. 

Bibliografia: 

1. Bakunowicz-Łazarczyk A., Zawadzka-Głos L., Przesiewowe badania słuchu u dzieci — przewodnik dla lekarzy pediatrów i lekarzy rodzinnych, PZWL 2022. 
2. https://pacjent.gov.pl/jak-zyc-z-choroba/niedosluch-u-dzieci [dostęp 03.02.2025]. 
3. Pastucha M. i in., Przegląd aplikacji mobilnych do samodzielnego badania słuchu w języku polskim, Nowa Audiofonologia 2024, 13(1):21-31. 
4. Sommerfeldt J., Kolb C. M., Hearing Loss Assessment in Children, StatPearls 2023.