Bakteryjne zapalenie skóry – jak rozpoznać i leczyć? Czy łupież to stan zapalny skóry?

Bakteryjne zapalenie skóry to popularny rodzaj przypadłości. Jego przyczyną są różne patogeny, najczęściej gronkowce i paciorkowce, które mogą zaatakować osoby w każdym wieku i każdej płci. W większości przypadków stan zapalny wymaga konsultacji z lekarzem oraz zastosowania antybiotyków. Co jeszcze warto wiedzieć na ten temat? 

Co to jest bakteryjne zapalenie skóry?  

Bakteryjne zapalenie skóry to zakażenie, które obejmuje jej powierzchnię lub warstwy, które znajdują się głębiej. Chorobę tę można podzielić na kilka rodzajów. 

1. Zakażenia nieropne: 

• • łupież rumieniowy, 
  • promienica, 
  • różyca, 
  • odmiany boreliozy. 

1. Zakażenia ropne: 

• • paciorkowcowe (np. róża), 
  • gronkowcowe (np. zapalenie mieszka włosowego, czyrak, ropnie mnogie pach, ropnie mnogie niemowląt, zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków, liszajec pęcherzowy noworodków), 
  • mieszane: paciorkowcowo-gronkowcowe (np. liszajec zakaźny, piodermia przewlekła bujająca i wrzodziejąca, niesztowica). 

Do zakażeń skóry zalicza się również atopowe zapalenie skóry. 

Bakteryjne zapalenie skóry – przyczyny 

Najczęściej do bakteryjnego zapalenia skóry przyczyniają się paciorkowce bądź gronkowce. Czasem wywołują je patogeny, które odpowiedzialne są również za inne choroby zagrażające życiu człowieka, a więc np. gruźlicę czy boreliozę. 

W normalnych warunkach drobnoustroje, które bytują na naskórku, nie wywołują bakteryjnego zapalenia skóry. Kiedy jednak układ immunologiczny jest osłabiony, np. w wyniku chorób nowotworowych, cukrzycy lub AIDS, bakterie te mogą powodować zagrożenie. Nierzadko trafiają one do organizmu na skutek urazów powstających na skórze. Przyczyną zachorowań bywa również zaburzenie funkcji ochronnych skóry, a więc jej stany zapalne. 

Jak rozpoznać bakteryjne zapalenie skóry? Objawy 

Objawy bakteryjnego zapalenia skóry zależą od jego rodzaju. Poniżej opisujemy kilka najpopularniejszych typów tej choroby. 

• Łupież rumieniowy to nieropna odmiana bakteryjnego zapalenia skóry. Jej symptomy widoczne są w okolicach pachwin, a najbardziej charakterystycznym objawem są rumieniowe plamy w kolorze różowym, które po pewnym czasie zmieniają się na żółte, a następnie – na ciemnobrunatne. 

• Promienica to z kolei choroba objawiająca się bolesnymi guzami lub naciekami na szyi, twarzy i ustach. W obrębie guzów występują ogniska ropne. Do tego dochodzą problemy z jedzeniem i przełykaniem, szczękościsk oraz przetoki z żółtymi ziarnistościami. 

• Różyca to kolejne zapalenie skóry o podłożu bakteryjnym. Na obszarze, w którym patogeny wniknęły w skórę, pojawiają się obrzęki i rumień – najczęściej są to ręce, a przede wszystkim ich grzbietowe powierzchnie. Ciekawostką jest to, że w tym przypadku dochodzi do zakażenia w wyniku skaleczenia ością ryby lub kością mięsa. 

• Róża posiada podłoże paciorkowcowe, lokalizuje się na twarzy lub nogach. Skóra w tych okolicach jest zaczerwieniona, obrzęknięta, ale też lśniąca i gładka. Mogą powstawać w trakcie tej choroby również rany oraz pęcherze. Nierzadko objawom tym towarzyszą dreszcze, gorączka oraz inne symptomy grypopodobne. 

• Zapalenie mieszka włosowego to jedno z najpopularniejszych zakażeń spowodowanych przez gronkowca. Innymi słowy, jest to stan zapalny ujścia mieszka włosowego. Wraz z upływem czasu obejmuje on również nie tylko mieszek, ale i sąsiadujące z nim tkanki. Jego głównym objawem są ropne krosty na ciele, otoczone czerwonym rąbkiem zapalnym – z   reguły powstają one w wyniku mikrourazu, choć sprzyja ich powstawaniu również duża wilgotność. Krosty powstają w pewnych skupiskach lub rozsiewają się po całej skórze. Objawom tym może towarzyszyć również wysoka temperatura i osłabienie. 

• Czyrak obejmuje głównie okolice mieszków włosowych. Podczas choroby tworzy się guz, który oddziela się od skóry, jednak pozostaje po nim ślad w postaci blizny lub ubytku. Osoby z tą chorobą zauważają u siebie także zaczerwienienie, obrzęk, jak również i ból. Kiedy czyraki lokalizują się zbyt blisko mózgu, mogą być zagrożeniem dla życia i zdrowia. 

• Liszajec zakaźny wywołuje zmiany pęcherzowo-ropne, z których następnie tworzą się strupy. W większości przypadków umiejscawia się w okolicach nosa oraz płytek paznokci. Jeżeli jego leczenie jest nieskuteczne, na skórze pozostają blizny.

• Piodermia przewlekła bujająca i wrzodziejąca to choroba podczas której można zauważyć ropiejące zmiany i owrzodzenia (wokół których tworzy się pierścień zapalny) – i to niemal na całej powierzchni skóry, w tym głównie na tułowiu i nogach. Niekiedy zdarza się, że zmiany występują również na głowie i szyi. 

• Niesztowica to choroba objawiająca się wiotkimi pęcherzami wypełnionymi ropą. Na późniejszym jej etapie zmiany skórne zaczynają tworzyć owrzodzenia. Można zauważyć wówczas powiększone węzły chłonne. 

• Atopowe zapalenie skóry to choroba, która w większości przypadków jest wywoływana przez gronkowca. Osoby, które się z nią zmagają, obserwują u siebie zaczerwienie, swędzenie i podrażnienie skóry. Niektóre z nich zauważają również obrzęk. 

Bakteryjne zakażenie skóry – jak leczyć?

Leczeni bakteryjnego zapalenia skóry zależy od rodzaju drobnoustroju, który daną chorobę wywołał. Nierzadko konieczna jest kuracja sterydami lub antybiotykoterapia. Lekarze przepisują pacjentom również środki o miejscowym działaniu na skórę – zwłaszcza, jeśli choroba zostanie szybko rozpoznana, a zmiany chorobowe są nieliczne. Wówczas zwykle wystarczy maść na zmiany skórne bez recepty. 

Jeżeli jednak bakteryjne zapalenie skóry obejmuje głębsze tkanki skóry lub bardziej rozległy obszar, konieczne jest przyjmowanie antybiotyków doustnych. Ważne jest też wykonanie antybiogramu podczas badania mikrobiologicznego skóry – umożliwia ono zastosowanie najlepszego antybiotyku dla danej bakterii. W przypadku niektórych rodzajów zakażeń, takich jak np. róża, wskazane jest również stosowanie kompresów, a także zażywanie środków obniżających temperaturę. Przydaje się również odpoczynek. 

Ze względu na to, że omawiana przez nas choroba potrafi nawracać, należy zadbać o codzienną higienę i pielęgnację skóry. Dobrze jest zapewnić jej odpowiednie nawilżenie, które zminimalizuje swędzenie oraz przyniesie ulgę. Przykładowo, dobrym rozwiązaniem będą kremy z kwasem hialuronowym, kwasem lipohydroksylowym oraz naturalnymi olejami. Składniki te chronią przed odwodnieniem, wspomagają odnowę komórkową, a także pozostawiają skórę jedwabiście miękką. 

Czy bakteryjne zapalenie skóry jest zaraźliwe? 

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Przykładowo, nie można zarazić się atopowym zapaleniem skóry, ale promienicą już tak. Zależy to zatem od rodzaju zakażenia. 

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532247/ 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513141/