Balneoterapia w fizjoterapii i kosmetyce – zabiegi i wskazania. Jakie daje efekty lecznicze?

Balneoterapia to dziedzina fizjoterapii wykorzystująca w swym przebiegu terapeutycznym, ukierunkowanym szczególnie na schorzenia o charakterze przewlekłym, wody mineralne, gazy zdrojowe oraz peloidy. Balneoterapia prowadzona jest głównie podczas rehabilitacji uzdrowiskowej i sanatoryjnej.

Zabiegi balneoterapii bazują na dobroczynnych właściwościach chemicznych wody naturalnej, czerpanej ze źródeł górskich i nizinnych, dostępnych w okolicach ich ujścia, w specjalistycznych ośrodkach zdrojowych  bądź sztucznie wytwarzanych na potrzeby placówek typu Spa i Wellness.

Co to jest balneoterapia?

Balneoterapia to zespół zabiegów leczniczych wykonywanych przy użyciu surowców naturalnych – wody, gazów i peloidów, z którymi organizm ma do czynienia w warunkach codziennych, lecz skumulowanych w określonej dawce, cyklu i czasie. Zabiegi balneoterapii, uruchamiając fizjologiczne reakcje adaptacyjne organizmu do nowych warunków fizycznych i oddziałujących bodźców, wpływają na poprawę sprawności własnych mechanizmów regulacyjnych. Wody lecznicze znajdujące zastosowanie w balneoterapii charakteryzują się brakiem zanieczyszczeń chemicznych i mikrobiologicznych, naturalną zmiennością cech fizycznych i chemicznych, a także odpowiednią mineralizacją i temperaturą wynoszącą minimum 20℃. Najczęściej wykorzystywane w balneoterapii są wody alkaliczne, wapniowe, magnezowe i siarczanowe, słone, żelaziste, jodkowe, siarczkowe i siarkowodorowe, arsenowe, szczawy oraz wody radoczynne.

Balneoterapia a hydroterapia

W związku z wykorzystaniem wody do zabiegów leczniczych balneoterapia utożsamiana jest z hydroterapią, jednak należy te dziedziny rozdzielić. Balneoterapia w zabiegach wykorzystuje wody mineralne naturalnego pochodzenia, których główne składniki mineralne wywierają efekty terapeutyczne. Z kolei hydroterapia swoje zabiegi opiera na działaniu zwykłej wody gospodarczej o minimalnej temperaturze 8℃. Różnica również tkwi w rodzajach zabiegów – balneoterapia to kąpiele, półkąpiele, natryski, polewania, biczowanie, okłady, kompresy, inhalacje oraz kuracje pitne, natomiast hydroterapia wyklucza picie wody i wziewy.

Balneoterapia – wybrane zabiegi fizjoterapeutyczne

Do najbardziej powszechnych zabiegów balneoterapeutycznych należą kąpiele, inhalacje i picie wody oraz okłady peloidowe, czyli borowinowe. W zależności od potrzeb pacjenta dobierana jest temperatura oraz rodzaj wody. Dominującą dziedziną balneoterapii w zakresie fizjoterapii i kosmetyki są okłady borowinowe oraz kąpiele kwasowo-węglowe, siarczkowe i siarkowodorowe, radoczynne i solanki. Oto, czym się cechują:

• kąpiel kwasowo-węglowa, czyli woda zawierająca dwutlenek węgla; zabieg trwa do 10 minut i zalecany jest do dwóch razy tygodniowo; obniżając ciśnienie i łagodząc choroby naczyń obwodowych, wpływa na poprawę pracy układu krążenia oraz reguluje poziom cukru we krwi;
• kąpiele siarczkowe i siarczkowo-siarkowodorowe, czyli zawierające związki siarki, używane do walki ze schorzeniami zwyrodnieniowymi kręgosłupa i stawów, reumatyzmu, chorób narządów rodnych i zmian skórnych, a także dolegliwości przeciążeniowych narządów ruchu; kąpiele zwykle trwają do 15 minut, stosuje się je 4 razy w tygodniu;
• kąpiele solankowe z zawartością jonów potasu, magnezu, wapnia i jodu, poprawiające ukrwienie i mechanizmy przemiany materii; zmniejszają pobudliwość czuciowo-ruchową na tle neurologicznym, poprawiają stan skóry; zabieg trwa 10–20 minut i zalecany jest do 3 razy w tygodniu;
• kąpiele radoczynne, z zawartością radonu, stosowane w chorobach reumatycznych, krążeniowych, obwodowych, w stanach po urazach oraz w schorzeniach układu ruchu; zabieg trwa do 15 minut.

Borowina, czyli peloid to rodzaj torfu stosowany w formie okładów błotnych nałożonych bezpośrednio na skórę trwający do 20 minut, zalecany jest w leczeniu chorób reumatycznych, ginekologicznych, przy nerwobólach, zwyrodnieniach kręgosłupa, a także w stanach po przebytym zapaleniu wątroby.

Balneoterapia – wybrane zabiegi pitne

Balneoterapia ma wszechstronne zastosowanie w leczeniu jednostek chorobowych, np.:

• wody alkaliczne pobudzają perystaltykę dróg żółciowych, działają wykrztuśnie, rozrzedzają wydzielinę zalegającą w drzewie oskrzelowym, obniżają przemianę materii;
• wody wapniowe i magnezowe działają przeciwzapalnie i moczopędnie; polecane są w leczeniu kamicy nerkowej i przewlekłych nieżytach błon śluzowych;
• wody żelaziste pobudzają układ krwiotwórczy, zalecane są w leczeniu niedokrwistości, w chorobach wieku dziecięcego czy zaburzeniach wydzielania gruczołów dokrewnych;
• wody arsenowe wzmagają łaknienie i funkcje wydzielnicze układu pokarmowego.