Palisz i leczysz się przewlekle lub doraźnie? Sprawdź, jak papierosy działają na leki

Zarówno czynne, jak i bierne palenie może wpływać na działanie leków. Jeśli rzucasz lub rzuciłaś papierosy, uważaj jeszcze bardziej. Dlaczego i jakie leki wchodzą w interakcję z dymem papierosowym?

Polacy wypalają rocznie 40 miliardów papierosów – wynika z raportu WHO. Choć to o ponad połowę mniej niż w latach 90. ubiegłego wieku, to jednak nadal statystyki są smutne. Palisz? Bierzesz leki na stałe lub od czasu do czasu? Uważaj. Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że składniki dymu papierosowego wchodzą w interakcję z lekami. Mogą powodować wzrost ich stężenia w organizmie lub – odwrotnie – osłabiać ich działanie.

Cytochrom P450

Pod tą tajemniczą dla większości z nas nazwą kryje się białko z grupy enzymów, które jest najbardziej aktywne w wątrobie i rdzeniu nadnerczy, bierze udział w metabolizmie leków, i jeśli jakaś substancja ma na nie wpływ, to ma wpływ także na metabolizm. Badania naukowe potwierdzają, że zawarte w dymie papierosowym policykliczne węglowodory aromatyczne oddziałują właśnie m.in. na cytochrom P450. Mogą przyspieszać metabolizm, przez co lek jest szybciej wydalany z organizmu, a jego działanie staje się słabsze. Mają wpływ również na dystrybucję, wchłanianie, a także wydalanie leków z organizmu.

Gdy rzucasz palenie…

Wydawałoby się, że jeśli kończysz z nałogiem, to może być tylko lepiej. Owszem, ale niekoniecznie jeśli mowa o działaniu leków. Jeżeli bierzesz jakieś farmaceutyki na stałe, poinformuj lekarza o rzuceniu palenia – może się zdarzyć, że pozbawienie organizmu dostarczanych od tej pory substancji z dymu papierosowego spowoduje osłabienie enzymów, a stężenie leku (który do tej pory działał dobrze) niebezpiecznie wzrośnie. Narażasz się wówczas na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, a leki zamiast leczyć, mogą okazać się dla ciebie toksyczne. Na interakcje dymu z lekami narażeni są także bierni palacze, w tym dzieci!

Ilustracja: shutterstock

Jakie leki?

Najpopularniejszym przykładem jest kofeina. Palacze szybciej ją wydalają, dlatego jej działanie jest słabsze niż u osób niepalących. W gronie leków „wrażliwych” na papierosy wymienia się także leki stosowane w psychiatrii – ich działanie może być na tyle słabsze, że przestają działać. To np. klozapiny i olanzapiny, przeciwdepresyjna fluwoksamina, duloksetyna, mirtazapiny, leki nasenne z grupy benzodiazepin. Ponadto: klopidogrel (miażdżyca), naproksen (lek przeciwzapalny), propranolol (nadciśnienie, choroby serca), ropinirol (choroba Parkinsona), teofilina (astma, POChP). Ale nie tylko.

Wiadomo też, że u osób palących należy zastosować większą dawkę insuliny (w leczeniu cukrzycy) i warfaryny (leczenie przeciwzakrzepowe), aby uzyskać odpowiednią skuteczność. Słabiej mogą działać również kortykosteroidy wziewne stosowane przez astmatyków. Na baczności powinny mieć się palące kobiety stosujące dwuskładnikowe pigułki hormonalne – u tych pań wzrasta ryzyko chorób układu krążenia. Zwłaszcza kobiety po 35 r.ż., palące co najmniej 15 papierosów dziennie, są narażone na groźne działania niepożądane.

Leków, które wchodzą w interakcję z papierosami, jest więcej.