Ból kręgosłupa lędźwiowego ‒ przyczyny i objawy. Ćwiczenia na ból lędźwi

Ból kręgosłupa lędźwiowego może być bardzo uporczywy. W dużej mierze wynika z siedzącego trybu życia. Jakie są jeszcze przyczyny bólu lędźwi i jakie są sposoby na to, żeby sobie z nim poradzić? Podpowiadamy też, jakie ćwiczenia są na niego najlepsze. 

Odcinek lędźwiowy kręgosłupa składa się z pięciu dużych kręgów. Znajduje się poniżej żeber, w okolicy talii. Z racji swojego położenia jest najbardziej narażoną na przeciążenia częścią grzbietu. Bóle lędźwiowe to ponad połowa wszystkich niedyspozycji pleców. Często ustępują samoistnie po odpoczynku lub ćwiczeniach rozluźniających mięśnie przykręgosłupowe. Jednak nie należy go bagatelizować, szczególnie, gdy trwa długo i towarzyszą mu inne objawy.

Ból kręgosłupa lędźwiowego ‒ przyczyny

Ból kręgosłupa lędźwiowego jestwynikiem długotrwałego wzmożonego napięcia mięśni przykręgosłupowych, zwyrodnienia związanego z wiekiem lub dyskopatii krążków międzykręgowych. Krążek międzykręgowy, potocznie nazywany dyskiem, to galaretowata struktura znajdująca się pomiędzy poszczególnymi kręgami. Składa się z kolagenu i elastyny, które zapewniają mu jędrność i plastyczność. Odpowiada za ochronę przed obciążeniami i umożliwia ruchomość kręgosłupa (zgięcie, prostowanie, obracanie).

W wyniku starzenia się lub przeciążenia wywołanego czynnikami zewnętrznymi elastyczność dysku maleje, co prowadzi do powstawania uszkodzeń. Krążek międzykręgowy może pęknąć i wysunąć się spod kręgów. Efektem jest uciskanie lub drażnienie nerwów rdzeniowych (rwa kulszowa), a tym samym bóle kręgosłupa lędźwiowego. Są one spowodowane przez:

• brak aktywności fizycznej,
• pracę w pozycji siedzącej,
• nadwagę,
• przeciążenie kręgosłupa spowodowane intensywną aktywnością, pracą fizyczną, dźwiganiem,
• wady postawy,
• zwyrodnienie spowodowane wiekiem,
• ciążę,
• choroby stawów,
• neuropatię spowodowaną cukrzycą.

Objawy bólu odcinka lędźwiowego

Ból w kręgosłupie lędźwiowym najczęściej pojawia się stopniowo. Może być umiejscowiony punktowo lub też “rozlewać się” na całą dolną część pleców. Zwykle zaczyna się od umiarkowanego dyskomfortu, który nasila się w określonej pozycji lub przy próbie wstania. Z czasem ból kręgosłupa lędźwiowego staje się przewlekły i intensywny na tyle, że utrudnia codzienną aktywność, a niekiedy całkowicie uniemożliwia poruszanie się.

U części osób ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym pojawia się nagle i jest skutkiem pochylenia się lub podniesienia ciężkiego przedmiotu. Gwałtowny ruch powoduje wysunięcie się dysku i ucisk na nerw, który skutkuje bardzo silnymi dolegliwościami uniemożliwiającymi poruszanie się i przyjęcie wyprostowanej postawy ciała. Dodatkowo pojawiają się drętwienia, kłucia, mimowolne skurcze i mrowienia kończyn dolnych. Ból lędźwi może promieniować do pośladków, brzucha, bioder i nóg.

Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg lub biodra pojawia się jednostronnie. Jest spowodowany podrażnieniem lub uciskiem nerwów rdzeniowych, które dają wrażenia czuciowe na całej swojej długości. Nerw kulszowy ciągnie się od rdzenia kręgowego do stopy, dlatego niekiedy niedyspozycji pleców towarzyszy ból całej nogi. Taka sytuacja wymaga konsultacji lekarskiej i odpowiedniego leczenia, aby zminimalizować ryzyko powikłań.

Bóle kręgosłupa lędźwiowego ‒ diagnoza

Jeżeli pojawi się ból w okolicy lędźwiowej, który trwa kilka dni i nie ustępuje po odpoczynku, rozluźnieniu mięśni kręgosłupa lub środkach przeciwbólowych, należy udać się do lekarza. Po zebraniu szczegółowego wywiadu i wykonaniu diagnostyki obrazowej, na którą składa się zdjęcie rentgenowskie, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Specjalista określi przyczynę i stopień zaawansowania uszkodzenia krążków międzykręgowych. Na ich podstawie wdroży odpowiednie leczenie.

Na czym polega leczenie bólu kręgosłupa lędźwiowiego?

Leczenie uzależnione jest od przyczyny wywołującej ból lędźwiowy. W razie problemów z nerkami i kamicą nerkową pacjent otrzymuje leki rozkurczowe oraz przeciwbólowe. Czasami potrzebne jest rozkruszenie kamieni. U kobiet z kłopotami ginekologicznymi leczenie uzależnione jest od rodzaju jednostki chorobowej, która stanowi przyczynę bólu. Podobnie bywa, jeżeli dolegliwość wywołana jest różnego rodzaju chorobami przewodu pokarmowego.

Leki na ból kręgosłupa lędźwiowego mają za zadanie łagodzenie dolegliwości. Są to środki przeciwzapalne i przeciwbólowe w postaci tabletek, maści, plastrów lub zastrzyków Ich stosowanie powinno być połączone z rehabilitacją. W cięższych przypadkach jedynym skutecznym leczeniem jest zabieg neurochirurgiczny.

Ćwiczenia na ból w kręgosłupie lędźwiowym

Rehabilitacja i ćwiczenia na ból w kręgosłupie lędźwiowym powinny być dostosowane do stopnia nasilenia objawów. Stosuje się zabiegi fizykalne, do których należy między innymi:

• elektryczna stymulacja nerwów (prądy TENS)
• leczenie bólu zimnem (krioterapia)
• działanie na chore tkanki polem magnetycznym (magnetronik)
• laseroterapia.

Leczenie ruchem ma na celu wzmocnienie i rozluźnienie mięśni, naukę prawidłowej postawy i zwiększenie ruchomości kręgosłupa, a tym samym zlikwidowanie wrażeń bólowych. Najlepsze efekty przynosi metoda McKenzie. Jest to specjalnie dobrany zestaw ćwiczeń leczniczych wykorzystujących ruch w różnych płaszczyznach. Odpowiednia będzie także joga, rozciąganie, pływanie na basenie lub gimnastyka w domu.

Dieta w przypadku bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym

Podstawą w diecie chroniącej układ kostny są: wapń, magnez, krzem, cynk, chrom oraz witamina A, B, B12, C i D. Dlaczego? Ich niedobór w organizmie może zwiększać bóle kręgosłupa w części lędźwiowej. Należy ograniczyć spożycie mleka, ponieważ jego nadmiar wypłukuje wapń z organizmu, co pogłębia osteoporozę.

Warto jeść ryby oraz olej rzepakowy i oliwę z oliwek, ponieważ są bogate w kwasy omega-3, które nadają kościom elastyczności i sprawności. Bardzo ważnym składnikiem diety powinny być też warzywa, np. marchewka, kapusta, brokuły i buraki.  Opóźniają one starzenie się stawów i zapobiegają zwyrodnieniom kręgosłupa. Przy bólach kręgosłupa należy unikać fast foodów, chipsów, alkoholu i mocnej kawy. Szkodliwie na stawy wpływa również tłuszcz zwierzęcy i białe pieczywo.

Co robić, aby zapobiec bólowi odcinka lędźwiowego kręgosłupa?

Najprostsze metody, które w dużym stopniu mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia bólu krzyża, to:

• unikanie wstrząsów i wibracji
• uprawianie ćwiczeń aerobowych, wzmacniających mięśnie brzucha i przykręgosłupowe
• ograniczenie niekorzystnych obciążeń kręgosłupa
• nauka utrzymania prawidłowej postawy ciała.