Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg ‒ przyczyny i leczenie

Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym promieniujący do nóg jest spowodowany zaburzeniem krążków międzykręgowych, które może mieć różne podłoże. W leczeniu ważna jest nie tylko farmakoterapia, ale przede wszystkim rehabilitacja.

Odcinek lędźwiowy jest przedostatnią częścią kręgosłupa. Znajduje się on poniżej żeber i składa się z pięciu dużych kręgów. Jest najbardziej narażony na obciążenia, dlatego dotyczy go ponad połowa wszystkich dolegliwości bólowych pleców. Ich przyczyną może być zwyrodnienie, przeciążenie lub uszkodzenie. Często mija samoistnie po odpoczynku lub ćwiczeniach rozluźniających. Jednak ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg wymaga konsultacji lekarskiej.

Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym promieniujący do nóg ‒ przyczyny

Za poprawne funkcjonowanie układu szkieletowego odpowiada jego współdziałanie z układem mięśniowym i nerwowym. Zaburzenia w jednym z tych trzech elementów powodują ból i upośledzenie czynności ruchowych. Układ kostny stanowi rusztowanie dla ciała. Jest pokryty mięśniami, w których znajdują się receptory czuciowe i ruchowe odbierające impulsy nerwowe pochodzące z mózgu. Między poszczególnymi kręgami w kręgosłupie znajdują się elastyczne krążki, tak zwane dyski, które umożliwiają ruchy kręgosłupa. Z powodu starzenia się i przeciążeń dochodzi do ich uszkodzeń lub wysuwania się, co skutkuje podrażnieniem nerwów i odczuwaniem promieniującego bólu.

Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg jest spowodowany rwą kulszową lub dyskopatią, czyli podrażnieniem lub uciskiem nerwu przez wysunięty lub uszkodzony dysk. Czynniki, które je powodują, mają różne podłoże. Należą do nich na przykład:

• stan zapalny krążków międzykręgowych,
• otyłość,
• przeciążenie kręgosłupa,
• zwyrodnienie kręgosłupa związane z wiekiem,
• dźwiganie ciężkich przedmiotów,
• siedzący tryb życia,
• brak aktywności fizycznej,
• ciąża,
• wysiłek fizyczny przeciążający odcinek lędźwiowy,
• neuropatia nerwu spowodowana cukrzycą,
• guzy nowotworowe.

Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg ‒ objawy

Dolegliwości w odcinku lędźwiowym spowodowane rwą kulszową to silny, jednostronny ból pleców, który promieniuje przez pośladek i udo aż do łydki, a czasami sięga do palców stóp. Często towarzyszy mu drętwienie i mrowienie kończyny dolnej, a także osłabienie siły mięśniowej i zaburzenia czucia.

Dolegliwości u poszczególnych osób, w zależności od stopnia uszkodzenia krążka międzykręgowego i jego umiejscowienia, mają różny początek, natężenie i przebieg. Często narastają stopniowo i rozpoczynają się od umiarkowanego bólu w dolnej części kręgosłupa. Z czasem przemieszcza się on na nogę i przybiera na sile, znacznie utrudniając poruszanie się oraz zmiany pozycji ciała.

Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg może pojawić się także nagle, najczęściej po schyleniu się lub podniesieniu ciężkiego przedmiotu. Dolegliwość jest na tyle silna i uporczywa, że uniemożliwia wyprostowanie się lub przemieszczanie i wymaga pilnej interwencji lekarskiej.

Co robić, gdy pojawi się ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg?

Jeżeli pojawi się ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, który promieniuje do nóg, niezależnie od stopnia jego natężenia należy udać się do lekarza. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie leczenia zapobiega powikłaniom i umożliwia szybsze uporanie się z dolegliwością.

Lekarz po zebraniu wywiadu powinien skierować pacjenta na zdjęcie rentgenowskie (RTG), aby wykluczyć zmiany zwyrodnieniowe. Następnie chory jest kierowany na tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, aby można było ocenić, które dyski uległy uszkodzeniu i jaki jest stopień ich degeneracji. Leczenie farmakologiczne bólu polega na łagodzeniu objawów. Najczęściej stosowanymi środkami są niesteroidowe leki przeciwzapalne podawane doustnie lub domięśniowo oraz suplementacja witaminy B12, która regeneruje nerwy. Można stosować również maści przeciwbólowe i rozgrzewające. Przebieg choroby i długość trwania objawów ma charakter indywidualny. Zaawansowane dyskopatie są wskazaniem do leczenia operacyjnego.

Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym promieniujący do nogi ‒ rehabilitacja

Nieodłącznym elementem leczenia bólu kręgosłupa lędźwiowego promieniującego do nóg jest rehabilitacja. Dobór ćwiczeń zależy od symptomów i stopnia zaawansowania uszkodzeń. Do najskuteczniejszych zabiegów fizykalnych należą:

• krioterapia ‒ leczenie zimnem,
• magnetronik ‒ poddawanie chorych tkanek działaniu pola magnetycznego,
• prądy interferencyjne ‒ prądy zmniejszające napięcie mięśni,
• prądy TENS ‒ elektryczna stymulacja nerwów,
• laseroterapia.

Leczenie kinezioterpateutyczne to leczenie ruchem, które ma na celu zwiększenie ruchomości kręgosłupa, wzmocnienie mięśni, naukę prawidłowych wzorców ruchowych w celu uśmierzenia bólu i zapobiegania jego nawrotom. W rehabilitacji bólu kręgosłupa promieniującego do nóg najczęściej stosuje się:

• metodę McKenziego ‒ leczenie bólu za pomocą specjalnie dobranego zestawu ćwiczeń,
• masaż powięziowy,
• kinesiology taping ‒ oklejanie bolących miejsc taśmą zmniejszającą napięcie mięśniowe,
• masaż tkanek miękkich.