Bóle stawów – jak leczyć? Jak można wspomóc się dietą?

Bóle stawów to problem uciążliwy dla pacjenta. Mogą być objawem nie tylko problemów z układem ruchu, lecz również symptomem wielu innych schorzeń. Jakie objawy dają chore stawy, jakie są rodzaje tego bólu stawów. Sprawdzamy, jak można leczyć bóle stawów i czy dieta może być pomocna.

Ból stawów – objawy

Bóle stawów objawiają się… bólem. To skutek problemów w stawach, w kaletkach maziowych, ścięgnach lub więzadłach. Co więcej, w zależności od schorzenia powodującego ból stawów, pacjenci mogą skarżyć się na podwyższoną temperaturę całego ciała lub ciepłotę bolącego miejsca, zwiększoną tkliwość, obrzęk, sztywność stawu, ograniczenie ruchomości.

Regeneracja chorych stawów może trwać długo i być uciążliwa dla pacjenta, dlatego kluczem do sukcesu jest szybka i skuteczna diagnostyka.

– W przypadku wystąpienia bólu stawu należy określić charakter (miejscowy/promieniujący/ostry/tępy) i nasilenie bólu (skala) oraz jego lokalizację. Te informacje pozwolą lekarzowi bądź fizjoterapeucie czy osteopacie na odpowiednie pokierowanie dalszej diagnostyki radiologicznej, bądź podjęcie procesu leczenia – zauważa fizjoterapeuta Michał Kapelan.

Ból stawów – rodzaje

W zależności od przyczyn, bóle stawów dzieli się na zapalne i niezapalne.

Niezapalne bóle stawów, to te powodowane zmęczeniem fizycznym. Ból może towarzyszyć urazom, przeciążeniom, kontuzjom.

W przypadku bólu zapalnego może być to objaw innych, przewlekłych schorzeń. Ból stawów może być także powodowany infekcjami, pojawia się np. w przebiegu grypy.

Choroby, które najczęściej objawiają się bólami stawów to m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, polimialgia reumatyczna. Na bóle stawów i mięśni narzekają również osoby cierpiące na boreliozę.

Polimialgia reumatyczna powoduje bóle okolic karku, obręczy barkowej i biodrowej. Zanim dzięki doktorowi Google ją u siebie zdiagnozujesz, odwiedź lekarza. Podobne objawy mogą dawać niektóre nowotwory.

Znacznie częstszym przypadkiem jest choroba zwyrodnieniowa stawów, powodowana zmianami w obrębie chrząstki stawowej. To utrudnia ruchomość stawów, powoduje dolegliwości bólowe. Podobnie objawia się reumatoidalne zapalenie stawów. To choroba przewlekła, postępująca, nieuleczalna. Zwykle dotyczy stawów rąk i stóp, daje charakterystyczną sztywność i obrzęk.

Bólem stawów objawiać się może również toczeń rumieniowaty układowy. To choroba autoimmunologiczna, która objawia się zaburzeniami tkanki łącznej. Z kolei u pacjentów z fibromialgią zauważa się bóle stawów i mięśni oraz nadwrażliwość na dotyk.

W zależności od schorzenia ból może pojawiać się podczas ruchu lub utrzymywać bezustannie. W wielu przypadkach bolesność i sztywność stawów rano jest dużo bardziej odczuwalna niż przez resztę dnia.

Ból stawów – dieta

Dobre żywienie w niektórych przypadkach może być podstawą sukcesu w leczeniu dolegliwości bólowych lub stanów zapalnych. Staraj się nie eksperymentować na sobie, ale skorzystaj z pomocy profesjonalnego dietetyka i lekarza, aby ułożyć optymalne menu uwzględniające twoje dolegliwości.

Dobrym budulcem chrząstki stawowej jest nabiał, który korzystnie wpływa również na zęby i kości, dzięki wysokiej zawartości białka. Uważaj jednak, bo czasem nabiał może wywoływać alergie i nadwrażliwość, a reumatyczne bóle mogą być powodowane uczuleniem np. na nabiał lub gluten. Jeśli masz podstawy sądzić, że po którymś rodzaju żywności ból stawów się nasila, staraj się sukcesywnie eliminować „podejrzane” składniki.

Pełnoziarniste pieczywo i otręby powinny znaleźć się na twoim stole. Działają korzystnie również na układ trawienia. Ryby, jako źródło kwasów tłuszczowych omega -3, również mogą być pomocne w dążeniu do poprawy ruchomości stawów i redukcji stanów zapalnych. Zawarta w tłustych rybach witamina D działa przeciwzapalnie i ułatwia przyswajanie wapnia.

Do potraw stosuj oliwę z oliwek, siemię lniane, orzechy włoskie, czosnek i cebulę. Jeśli przyprawy, to goździki, imbir, bazylia, majeranek, mięta, szałwia i kurkuma. Sprzyjają one również zdrowemu trawieniu i redukcji wagi, a nadmierna masa ciała również może przyczyniać się do bólu w obrębie stawów.

W diecie na stawy nie powinno zabraknąć owoców i warzyw. Zawarte w nich witaminy i flawonoidy opóźniają procesy starzenia. Witamina C poprawia kondycję tkanki łącznej, stawów, ścięgien, sprzyja powstawaniu kolagenu. Polecana jest również zielona herbata, która ma udowodnione działanie przeciwzapalne.

Czego unikać w diecie na stawy?

Odradza się duże ilości białka pochodzącego z mięsa, ponieważ może ono zakwaszać organizm. Oprócz tłuszczów zwierzęcych wyrzuć z kuchni olej słonecznikowy i kukurydziany, bo zwarte w nich kwasy omega-6 działają niekorzystnie na stawy.

Zredukuj ilość cukru w diecie, zminimalizuj białe pieczywo, zamiast smażenia i pieczenia postaw na duszone i gotowane jedzenie. O tym, że fast foody, czipsy i inne wysokoprzetworzone przekąski szkodzą, nie trzeba nikogo przekonywać. Nadmiar kawy i herbaty z kolei może przyczyniać się do zmniejszonego wchłaniania wapnia.

Ból stawów – leczenie

– Metoda zastosowana do leczenia zależy od zdiagnozowanego stanu, może być to terapia manualna, autoterapia w postaci rolowania, fizykoterapia (laser, jonoforeza itd.) bądź farmakoterapia zlecona przez lekarza – mówi fizjoterapeuta Michał Kapelan.

Leczenie bólu stawów zawsze zależne jest od jego przyczyn. Weryfikacji wymaga to, co powoduje bóle, fakt, czy jest to sytuacja jednorazowa, czy przewlekła, czy pacjent uprawia sport (i jeśli tak, to jaki), czy do bólu może przyczyniać się pozycja w pracy.

Bardzo istotna w diagnostyce jest informacja, czy ból występuje w obrębie jednego stawu, czy dotyczy kilku części ciała, czy równomiernie rozkłada się np. w prawej i lewej dłoni. Bólu stawów nie leczy się w oderwaniu od historii chorób pacjenta. To bardzo ważne zadanie dla lekarza i fizjoterapeuty – dokładny wywiad.

Jeśli ból stawów jest tak silny, że nie pozwala spać, lub jeśli towarzyszy mu chudnięcie, gorączka, nocne poty, nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty w celu wykonania szeregu badań. Może być to objaw nawet chorób nowotworowych.

Zakładając mniej drastyczne scenariusze, można pomóc sobie, stosując maści przeciwzapalne, doustne środki przeciwbólowe i przeciwzapalne (ale uważaj, mogą działać rozrzedzająco na krew oraz uczulać, niewskazane są również u pacjentów z astmą, mogą również powodować skutki uboczne m.in. ze strony układu pokarmowego).

W miarę możliwości staraj się odciążać staw, nie pogłębiać dolegliwości przez np. kontynuowanie intensywnej aktywności fizycznej. Korzystnie działa również ochładzanie obolałego miejsca, a więc okłady z lodu, moczenie w wodzie z dodatkiem soli np. bocheńskiej, żelowe ochładzacze, zimne prysznice. W ten sposób można przyczynić się także do redukcji stanów zapalnych.

Suplementy na stawy budzą kontrowersje. Dotychczas prowadzone badania wykazują sprzeczne wyniki w zakresie . Uważa się, że siarczan glukozaminy jest potencjalnie najbardziej skuteczny na tle innych preparatów zawierających chlorowodorek glukozaminy, kwas hialuronowy lub kolagen.