Jak wygląda rumień wędrujący? Objawy, których nie możesz lekceważyć 

Rumień wędrujący stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych objawów boreliozy, choroby zakaźnej przenoszonej przez kleszcze. Warto zauważyć, że jego wygląd może być mylony z innymi zmianami skórnymi, dlatego niezwykle istotne jest wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie. Czy rumień wędrujący zawsze oznacza boreliozę? Jak odróżnić go od innych zmian?

Co to jest rumień wędrujący? 

Rumień wędrujący (łac. erythema migrans) to charakterystyczna zmiana skórna, która jest pierwszym objawem boreliozy, choroby przenoszonej przez kleszcze. To nic innego, jak plamisty odczyn, zazwyczaj pojawiający się w miejscu ukłucia kleszcza. Często rozprzestrzenia się na sąsiednie tkanki, osiągając znaczne rozmiary. Może obejmować całe ramię, a nawet większe obszary ciała.

Jak wygląda rumień wędrujący? 

Rumień wędrujący często przybiera postać czerwonej plamy lub pierścienia na skórze. Czasami występuje jako nietypowy rumień wędrujący o nieregularnym kształcie, choć zazwyczaj jest okrągły lub eliptyczny. Centralna część często jest jaśniejsza niż jego obrzeża. 

Może mieć średnicę od kilku centymetrów do nawet 30 cm lub więcej. Jest płaski i nie boli. Bywa ciepły w dotyku i niekiedy swędzi. Nie zawsze pojawia się dokładnie w miejscu wkłucia przez kleszcza. Występuje na różnych częściach ciała, najczęściej na nogach, ramionach lub w pachwinach. Warto również wiedzieć, że rumień wędrujący mnogi może świadczyć o wczesnej postaci rozsianej boreliozy. 

Nekrotyczny rumień wędrujący a chora trzustka 

Nekrotyczny rumień wędrujący stanowi szczególną postać zmian skórnych, które często pojawiają się w przebiegu schorzeń nowotworowych trzustki, zwłaszcza glukagonomy. Jest to rodzaj dermatozy charakteryzującej się rozległymi wykwitami i pęcherzami na skórze, zwykle pokrytymi strupami.  

Towarzyszą im często ból, pieczenie oraz świąd, a w niektórych przypadkach dochodzi do nadkażeń. Diagnoza tego rodzaju zmian może być trudna. Często mylona jest z innymi chorobami skórnymi, takimi jak: 

• pęcherzyca liściasta; 
• toksyczna nekroliza naskórka.  

Warto przy tym pamiętać, że rozpoznanie nekrotycznego rumienia wędrującego pozwala na wczesne wykrycie rozwijającego się nowotworu neuroendokrynnego, co z kolei umożliwia szybkie podjęcie leczenia onkologicznego.

Objawy towarzyszące rumieniowi wędrującemu w przebiegu boreliozy 

Objawy towarzyszące rumieniowi wędrującemu mogą obejmować: 

• ogólne osłabienie organizmu; 
• wzrost temperatury ciała; 
• dreszcze; 
• powiększenie węzłów chłonnych; 
• problemy z koncentracją; 
• bóle mięśniowo-stawowe; 
• bóle głowy. 

Rumień wędrujący nie od kleszcza – czy to możliwe? 

Rumień wędrujący jest typowym objawem dla boreliozy – zauważenie go u pacjenta jest równoznaczne ze stwierdzeniem choroby i powinno skutkować natychmiastowym włączeniem leczenia antybiotykami. Zdarza się, że niektóre osoby nie pamiętają o wbiciu się kleszcza, co może utrudnić diagnozę. Czasami jednak rumień wędrujący może być objawem choroby nowotworowej trzustki lub innych narządów, ale wówczas charakteryzuje się on innym wyglądem.

Z czym można pomylić rumień wędrujący? 

Rumień wędrujący charakterystyczny dla boreliozy może czasami być mylony z innymi zmianami skórnymi. Jednym z najczęściej omyłkowo diagnozowanych schorzeń jest róża, czyli zapalenie tkanki podskórnej wywoływanej głównie przez paciorkowce. Dodatkowo rumień wędrujący może być mylony z: 

• pokrzywką; 
• liszajem płaskim; 
• łuszczycą plackowatą; 
• rumieniem wielopostaciowym; 
• wypryskiem pieniążkowatym. 

Jak odróżnić rumień wędrujący od reakcji alergicznej?

Odróżnienie rumienia wędrującego od reakcji alergicznej może być kluczowe dla wdrożenia odpowiedniego leczenia. Rumień zazwyczaj rozwija się po kilku dniach od wbicia kleszcza. Charakterystyczny jest również wygląd przypominający tarczę strzelniczą otoczoną czerwoną obręczą, z małą plamką w środku. 

Reakcja alergiczna może pojawić się bezpośrednio po usunięciu pasożyta.  W tym przypadku zaczerwienienie skóry nie obejmuje dużego obszaru skóry i ma tendencję do szybkiego zanikania. Dodatkowo często towarzyszy jej świąd. Istotne jest również uwzględnienie ewentualnych dodatkowych objawów, takich jak duszność czy ból brzucha, które mogą wskazywać na uczulenie.

Rumień wędrujący – leczenie 

Leczenie rumienia wędrującego opiera się głównie na antybiotykoterapii. Najczęściej stosowanymi farmaceutykami są: 

• amoksycylina; 
• doksycyklina; 
• aksetyl cefuroksymu; 
• azytromycyna.  

Lekarz ustala dawkę oraz dobiera antybiotyk do indywidualnych potrzeb pacjenta i ewentualnych czynników ryzyka. Zgodnie z zaleceniami, taką terapię stosuje się przez okres od 14. do 28. dni.

Rumień zakaźny czy rumień wędrujący u dziecka? Jak odróżnić? 

Rumień zakaźny, znany również jako „piąta choroba”, jest wywołany przez parwowirus B19 i przenosi się drogą kropelkową. Charakterystyczny dla tej infekcji jest rumieniowaty wysiew na policzkach, który przypomina rozłożone skrzydła motyla. Wysypka ta, często symetrycznie rozmieszczona, pojawia się zwykle około 7. dni po wystąpieniu innych objawów, takich jak: 

• podwyższona temperatura; 
• bóle mięśni; 
• uczucie zmęczenia. 

Rumień wędrujący u dzieci przybiera rozmaite formy i wielkości, często rozprzestrzeniając się po całym ciele. Kluczową różnicą między nimi jest charakterystyczne przemieszczanie się rumienia wędrującego. Ostateczną diagnozę powinien postawić lekarz na podstawie dokładnego badania klinicznego, a w razie potrzeby dodatkowych badań laboratoryjnych.

Czy można się zarazić rumieniem wędrującym? 

Rumień wędrujący nie przenosi się z człowieka na człowieka, co oznacza, że nie można zarazić się boreliozą poprzez kontakt skórny z osobą zarażoną. Jedyną możliwą drogą transmisji tej choroby jest wbicie się kleszcza zakażonego krętkami z rodzaju Borrelia. 

Bibliografia: 

1. Czupryna P., Dunaj J., Garlicki A., Grygorczuk S., Moniuszko-Malinowska A., Pancewicz S., Diagnostyka i leczenie boreliozy z Lyme, Standardy Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, 2018. 
2. Kocbach-Przudzik A., Botulińska A., Markiewicz A., Owczarczyk-Saczonek A., Kocbach P., Erythema migrans – diagnostic challenges, procedures, and treatment. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny 2019, 106(6), s. 625-633. 
3. Matyjasek A., Smoleńska Ż., Zdrojewski Z., Borelioza — najnowsze rekomendacje w diagnostyce i leczeniu, Forum Reumatologiczne 2016, tom 2, nr 2, s. 58-64.