Brak apetytu – o czym może świadczyć? Jak z nim walczyć?

Brak apetytu to problem, który ma różne podłoże. Czasem wpływ mają zwykłe infekcje, a czasem jest jednym z symptomów depresji. Tymczasem organizm potrzebuje ciągłego dostarczania pokarmów, ponieważ stanowią one źródło cennej energii. Sprawdź zatem, co warto wiedzieć o spadku łaknienia. 

Brak apetytu – przyczyny u dorosłych 

Przyczyn braku apetytu upatruje się w wielu chorobach oraz innych czynnikach. Niektóre z nich mogą Cię zaskoczyć. Należą do nich m.in.: 

• choroby układu pokarmowego, 
• przemęczenie, 
• depresja,  
• stres, 
• nowotwory, 
• anoreksja, 
• neofobia żywieniowa, 
• starzenie się, 
• pragoreksja, 
• niektóre leki, 
• nieodpowiednie warunki otoczenia, 
• infekcje, 
• dysfagia, 
• palenie tytoniu, 
• pasożyty, 
• zespół złego wchłaniania. 

Jak widać na brak apetytu może wpływać zadziwiająca liczba czynników. Od stresu, chorób psychicznych, aż po leki, pasożyty, a nawet używki. 

Brak apetytu u dziecka i seniora 

Brak apetytu u dziecka może być spowodowany wieloma czynnikami. Problem ten obejmuje aż 25-35 proc. maluchów w wieku przedszkolnym. U dzieci między 1. a 5. rokiem życia apetyt jest znacznie mniejszy niż wcześniej i jest to całkowicie normalne. Jeśli chodzi o dzieci między 1. a 4. rokiem życia, zmniejszone łaknienie bywa również efektem przekory – wówczas maluchy często traktują jedzenie jako przykry obowiązek. Nierzadko problemem bywa również selektywne zaburzenie odżywiania, a więc niechęć do spożywania pokarmów o innym smaku, zapachu oraz konsystencji niż dotychczas. U niektórych dzieci przyczyną mogą być także alergie pokarmowe. 

A co oznacza brak apetytu u niemowlaka? Powiedzieliśmy sobie już trochę na ten temat. Warto dodać, że często spadek łaknienia stanowi rezultat ząbkowania, które rozpoczyna się w 3.-6. miesiącu życia. Zdarza się również, że przyczyną są infekcje oraz choroby przewlekłe. Czasem brak łaknienia jest efektem choroby refluksowej przełyku. Jeśli towarzyszy mu zwiększone pragnienie, może to być sygnał anemii. W niektórych przypadkach do braku apetytu doprowadzają zaparcia. Dziecko może nie chcieć jeść pokarmów stałych również wtedy, gdy wypija zbyt duże ilości mleka. 

Skąd bierze się brak łaknienia u seniora? Przede wszystkim u osób starszych przemiana materii staje się coraz wolniejsza, co z kolei skutkuje omawianą przez nas przypadłością. Spadek łaknienia może być także efektem chorób układu pokarmowego. Co więcej, starsze osoby są z reguły mniej aktywne niż wcześniej, a to wpływa na mniejsze zapotrzebowanie energii. Brak apetytu nierzadko związany jest również z gorszą kondycją psychofizyczną. 

Spadek apetytu rano i na tle psychicznym 

Od dłuższego czasu nie masz apetytu rano? Może to być kwestia zmiany poziomu hormonów we krwi. Jest to norma, ale może powodować właśnie obniżenie łaknienia. O poranku zazwyczaj wzrasta poziom adrenaliny, który może powodować zahamowanie apetytu. Brak apetytu o tej porze dnia może być również konsekwencją złego nastroju oraz ciąży. Czasem zwiastuje on początek infekcji oraz wskazuje na problemy z tarczycą, a czasem też na choroby przewlekłe. U kobiet spadek łaknienia obserwuje się także w czasie owulacji.  

Brak łaknienia często bywa efektem depresji, nerwicy, zaburzeń lękowych, depresji lub dystymii. Nierzadko do jego obniżenia prowadzi także sam stres. Niestety, żyjemy w czasach, kiedy w wyniku nadmiaru obowiązków często go doświadczamy, a ten ma z kolei wpływ na cały nasz organizm. Pogarsza on perystaltykę jelit, wywołuje również uczucie ucisku w żołądku oraz sprawia, że głód nie jest aż tak odczuwalny. 

Brak łaknienia przed okresem oraz w ciąży 

Zazwyczaj u kobiet przed okresem obserwuje się wzmożony apetyt. Zdarza się jednak, że odczuwają one brak łaknienia, a niektóre z nich nawet jadłowstręt. Towarzyszyć temu mogą zaparcia, mdłości, a także inne dolegliwości gastryczne. W sytuacji, gdy borykasz się przed miesiączką z omdleniami, biegunką lub wymiotami, koniecznie skonsultuj się z ginekologiem. 

Brak apetytu w ciąży, jeśli pojawia się w I trymestrze, nie powinien być powodem do niepokoju. Często jest to na tyle charakterystyczny objaw, że niektóre kobiety wykonują pod jego wpływem test ciążowy. Jest on efektem zmian hormonalnych zachodzących w organizmie. Pojawia się wówczas HCG, czyli hormon glikoproteinowy, który obecny jest jedynie w trakcie ciąży. Zdarza się jednak, że kobieta odczuwa mocno nasilone nudności, w wyniku czego nie jest w stanie normalnie spożywać pokarmów. W takiej sytuacji należy zgłosić się do lekarza. 

Spadek łaknienia po szczepieniu 

Czasem po szczepieniu pojawia się szereg różnych objawów – dotyczy to zwłaszcza dzieci. Oprócz obniżenia apetytu można obserwować tkliwość, obrzęk oraz zaczerwienienie na obszarze, na którym została podana szczepionka. Czasem też pojawiają się takie symptomy, jak: gorączka, rozdrażnienie, apatia, płacz oraz senność. Jak długo utrzymują się takie objawy? Zwykle mijają one w ciągu 1-3 dni. 

Co jeść na brak apetytu? 

W przypadku braku łaknienia dobrym rozwiązaniem będą pokarmy pełne witamin i minerałów, które jednocześnie nie będą wymuszały przyspieszonej pracy organizmu. Warto w takich sytuacjach spożywać musy, koktajle, zupy, a także owoce oraz warzywa. Można też jeść 5 mniejszych posiłków zamiast 3 większych. Dobrze jest również stosować zioła, które pomagają w pobudzaniu apetytu. 

Aby zwiększyć łaknienie, polecamy również 2-3 razy dziennie pić napary z krwawnika. Z powodzeniem możesz wypróbować także pyłek pszczeli. Chcąc go jednak zastosować w odpowiednich proporcjach, dobrze jest porozmawiać z lekarzem. Polecamy także picie soku z marchwi oraz dodawanie proszku z winogron do różnych potraw, np. deserów czy koktajli. 

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK574539/ [dostęp: 9.09.23] 
2. Nagaraj S., Loss of Appetite in Adult Patients: Effectiveness and Safety of an Appetite Stimulating Medication in an Open-Label, Investigator-Initiated Study in India, Journal of Nutrition and Metabolism, 2022. 
3. Simmons W. K., Burrows K., Avery J. A., Kerr K. L., Taylor A., Bodurka J., Potter W., Teague T. K., Drevets W. C., Appetite Changes Reveal Depression Subgroups with Distinct Endocrine, Metabolic, and Immune States, Molecular Psychiatry, 25(7), s. 1457–1468.