Bronchoskopia – badanie dróg oddechowych. Na czym polega i jak się przygotować?

Bronchoskopia to badanie endoskopowe, które wykorzystywane jest w diagnostyce chorób układu oddechowego. Pozwala ono ustalić przyczynę przewlekłego kaszlu, krwioplucia lub nawracających infekcji. Przygotowanie do bronchoskopii obejmuje wykonanie testów laboratoryjnych oraz pozostanie na czczo.

Bronchoskopia jest wykorzystywana również w celach terapeutycznych. Dzięki niej możliwe jest usunięcie ciała obcego ze światła dróg oddechowych lub odessanie zalegającej wydzieliny. Po raz pierwszy bronchoskopia została przeprowadzona w 1897 roku, a jej celem było usunięcie kości, która utkwiła w oskrzelach. Pierwszy bronchoskop nie posiadał źródła światła. Wprowadzono je dopiero 7 lat później.

Co to jest bronchoskopia?

Bronchoskopia to endoskopowe badanie dróg oddechowych. Przeprowadza się je przy pomocy bronchoskopu. Jest to wziernik mający postać długiej, cienkiej rurki, który składa się ze źródła światła i narzędzi optycznych lub kamery. Wykorzystuje się dwa typy urządzeń: bronchoskop sztywny i giętki (bronchofiberoskop). Badanie jest bezbolesne, ponieważ wykonuje się je w znieczuleniu. Może zostać przeprowadzone bez opłat w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia lub prywatnie. Cena bronchoskopii mieści się w granicach 300–600 zł. Bronchoskopia umożliwia bezpośrednią ocenę błony śluzowej tchawicy, krtani (strun głosowych) i oskrzeli. Wykorzystuje się ją głównie w diagnostyce – przy okazji można pobrać wycinki do badania histopatologicznego, materiał do badania mikrobiologicznego, wykonać biopsję węzła chłonnego i płuca. Bronchoskopia płuc może zostać użyta również w celach terapeutycznych, głównie do podania leku, usunięcia ciała obcego ze światła dróg oddechowych, udrożnienia tchawicy lub oskrzeli oraz odessania zalegającej w nich wydzieliny.

Wskazania do bronchoskopii

Bronchoskopia jest badaniem wykorzystywanym w celu ustalenia przyczyny występowania objawów ze strony układu oddechowego oraz zdiagnozowania niektórych chorób dróg oddechowych. Najczęściej wykonuje się ją po wykryciu zmian w badaniu obrazowym (tomografii komputerowej lub zdjęciu rentgenowskim). Wskazania do bronchoskopii w celach diagnostycznych to między innymi:

• przewlekły kaszel,
• duszność o nieustalonej przyczynie,
• nawracające infekcje dolnych dróg oddechowych i częste zapalenia płuc,
• odkrztuszanie dużej ilości wydzieliny,
• krwioplucie,
• urazy, które mogły spowodować uszkodzenie tchawicy lub oskrzeli,
• oparzenie dróg oddechowych,
• stwierdzenie rozsianych zmian w płucach w badaniu radiologicznym,
• obecność płynu w jamie opłucnej.

Badanie może służyć także celom terapeutycznym. W takim przypadku wskazania do bronchoskopii to przede wszystkim: konieczność podania leku bezpośrednio do oskrzela, usunięcie ciała obcego, zatamowanie krwawienia w drogach oddechowych, udrożnienie oskrzeli i tchawicy oraz odessanie zalegającej wydzieliny. Jej wykonanie jest wskazane również w przypadku trudnej do wykonania intubacji.

Na czym polega bronchoskopia?

Przygotowanie do bronchoskopii obejmuje wcześniejsze wykonanie badań laboratoryjnych krwi. Konieczne jest oznaczenie czynnika krzepnięcia i antygenu wirusowego zapalenia wątroby typu B. Dodatkowo pacjent powinien posiadać aktualne zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej oraz wynik spirometrii i elektrokardiografii (EKG). Jeżeli stosuje leki przeciwzakrzepowe, po konsultacji z lekarzem prowadzącym powinien je odstawić. Przygotowanie do bronchoskopii w dniu badania polega na pozostaniu na czczo minimum 4 godziny przed zgłoszeniem się do placówki medycznej. Zabronione jest także palenie papierosów (wskazane jest ich odstawienie już na dzień przed zabiegiem). Badanie wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym. W niektórych przypadkach zalecana jest bronchoskopia w znieczuleniu ogólnym. Pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Lekarz stopniowo wprowadza bronchoskop przez nos lub usta. Dzięki układowi optycznemu lub kamerze ocenia stan, wygląd i drożność strun głosowych, tchawicy i oskrzeli. Badanie trwa kilkanaście minut. Wyniki bronchoskopii są dostępne bezpośrednio po badaniu. Czas oczekiwania wydłuża się natomiast, jeżeli pobrano materiał do dalszej analizy. Składają się one ze szczegółowego opisu stanu poszczególnych elementów układu oddechowego. Wynik ujemny bronchoskopii oznacza brak patologicznych zmian.

Powikłania po bronchoskopii

Mimo że bronchoskopia jest badaniem inwazyjnym, uważana jest za zabieg bezpieczny dla pacjenta. Skutki uboczne obserwuje się rzadko. Możliwe powikłania po bronchoskopii to:

• ból gardła,
• chrypka,
• niewielkie krwioplucie (jeżeli pobierano materiał do badania),
• krwawienie z nosa,
• wyłamanie zęba,
• reakcja alergiczna na zastosowany środek do znieczulenia,
• uszkodzenie strun głosowych,
• zaburzenia oddechowe.