O czym świadczą bruzdy na paznokciach? Przyczyny i leczenie

Bruzdy na paznokciach u wielu osób wywołują dyskomfort, nie tylko ze względu na defekt estetyczny, ale także możliwy objaw choroby ogólnoustrojowej. Na szczęście nie każda zmiana tego typu to powód do zmartwienia. Kiedy zatem należy udać się do lekarza? O czym świadczą pionowe i poziome zmiany na paznokciach? Jak leczyć bruzdy? Czy istnieją domowe sposoby?

Przyczyny pionowych bruzd na paznokciach 

Bruzdy na paznokciach mają różną postać – czasem są to cienkie, białe „nitki” przecinające macierz paznokcia, a czasem głębokie wgłębienia. Linie mogą przebiegać wzdłuż płytki paznokciowej (bruzdy pionowe) lub w poprzek (bruzdy poziome).

Pionowe bruzdy na paznokciach mogą być wywołane wieloma czynnikami np. niedoborami w diecie, uszkodzeniami mechanicznymi lub chorobą ogólnoustrojową. Z kolei podłużne bruzdy na paznokciach u rąk to często powierzchowne uszkodzenie macierzy paznokcia na wskutek powtarzających się mikrourazów.  

Używanie detergentów np. płynów do mycia naczyń czy środków do czyszczenia podłogi oraz zbyt częste mycie rąk i ich nadmierne namaczanie może powodować zmiany. Dodatkowo niewłaściwie wykonany manicure (zbyt głębokie wycinanie skórek) lub częste używanie zmywacza do paznokci, również przyczyniają się do powstawania bruzd.  

Co oznaczają poszczególne zmiany paznokciowe?  

• Podłużne bruzdy na paznokciach mogą oznaczać niedobory w diecie – cynku, żelaza, wapnia, magnezu, witamin z grupy B. Często pojawiają się u osób starszych, u których dochodzi do zaburzeń rogowacenia. 
• Białe bruzdy na paznokciach u dziecka to zazwyczaj skutek mikrourazu, np. uderzenia dłonią lub stopą o twardą powierzchnię. 
• Żółtawe, pionowe bruzdy na paznokciach u nóg to często zwiastun grzybicy, a dokładniej jej odmiany – pleśnicy paznokci (akauliozy).  
• Podłużne bruzdy na paznokciach u rąk (rzadziej u nóg) występują też w przebiegu liszaja płaskiego. Inne objawy tej choroby to rogowacenie paznokci i ich chropowatość. 

Podłużne bruzdy na płytce paznokciowej, które występują razem z głębokimi bruzdami poprzecznymi (linie Beau), są możliwym objawem łuszczycy. Dystrofia paznokci, czyli silne zniszczenie również sygnalizują zmiany łuszczycowe. Charakterystyczne dla łuszczycy jest również zgrubienie i zmatowienie płytki paznokciowej, szorstkość, żółtawy odcień oraz małe zagłębienia w paznokciach (naparstkowanie). Pionowe bruzdy na paznokciach występują także w niedoczynności tarczycy.

Poprzeczne bruzdy na paznokciach – oto możliwe przyczyny 

Warto wiedzieć, że poprzeczne bruzdy Beau nie zawsze muszą oznaczać łuszczycę. Mogą też pojawić się w wyniku złego sposobu odżywienia, infekcji lub jako skutek uboczny przyjmowania niektórych leków, np. antybiotyków, retinoidów, chemioterapii. Dodatkowo mogą być również efektem urazów mechanicznych. Noszenie zbyt ciasnego obuwia lub urazy płytki paznokciowej mają negatywny wpływ na stan paznokci. 

Jakie bruzdy mogą zwiastować chorobę?  

• Białe poziome paski na płytce paznokciowej (tzw. pasma Mesa), to objaw choroby wieńcowej lub niewydolności nerek. 
• Poprzeczne bruzdy wraz z białymi plamami na paznokciach pojawiają się w wyniku bielactwa.  

Z kolei białe, poziome bruzdy na paznokciach u nóg mogą być objawem powierzchownej grzybicy paznokci wywołanej dermatofitami.  Przy tej postaci grzybicy infekcja dotyczy tylko grzbietowej części płytki paznokciowej. Ponadto na paznokciach pojawia się biały zdrapywalny nalot.

Jak się pozbyć bruzd? Metody leczenia i domowe sposoby 

Metody usuwania bruzd na paznokciach zależą od ich etiologii, czyli przyczyny powstania zmian. Chociaż w drogeriach można nabyć preparaty na bruzdy, ich stosowanie nie przyniesie skutecznego efektu, jeśli przyczyną zmian paznokciowych są choroby ogólnoustrojowe. Wtedy konieczne jest specjalistyczne leczenie przyczynowe. Zmiany utrzymujące się od kilku tygodni należy zgłosić do lekarza, który pomoże ustalić przyczynę lub skieruje pacjenta na dodatkowe badania, umożliwiające potwierdzenie lub wykluczenie podejrzeń.

W przypadku bruzd, które są objawem wielu chorób dermatologicznych (łuszczyca, grzybica), konieczne jest długotrwałe i wieloetapowe leczenie w celu ich wyeliminowania. Najlepsze efekty uzyskuje się przy połączeniu leczenia miejscowego (maści, lakiery, kremy) oraz leczenia doustnego (w przypadku grzybicy – itrakonazol lub terbinafina, natomiast w leczeniu łuszczycy – retinoidy lub metotreksat). 

Domowe sposoby na bruzdy na paznokciach ograniczają się do zapobiegania powstawaniu zmian. Zawsze warto wprowadzić do swojej diety suplementację cynku, magnezu i witamin z grupy B. 

Bibliografia: 

1. Gradowicz B., Grzybica paznokci. Czynniki ryzyka, profilaktyka, metody leczenia i pielęgnacji. Kosmetologia Estetyczna 2019, vol. 8, 599-602. 
2. Koczorowska-Talarczyk O., Kordus K., Wpływ choroby Hashimoto na skórę, włosy i paznokcie, Aesthetic Cosmetology and Medicine 2021, vol. 10. 
3. Maleszka R., Ratajczak-Stefańska V., Różewicka-Czabańska M., Infectious changes of the nails. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny 2011; 98(2): 120-127. 
4. https://www.researchgate.net/publication/237502987_Schorzenia_paznokci_a_choroby_ukladowe_-_o_czym_mowi_nam_wyglad_paznokci, [dostęp: 17.01.2024].