Kiedy konieczna jest cholecystektomia? Jak przygotować się do zabiegu?

Cholecystektomia to powszechnie wykonywany zabieg polegający na wycięciu pęcherzyka żółciowego. Najczęściej przeprowadza się go u osób z objawową kamicą woreczka żółciowego, ale wskazaniem może też być ostry stan zapalny. W większości przypadków narząd usuwa się laparoskopowo, dzięki czemu rekonwalescencja jest krótka i pacjent może szybko wrócić do domu. 

Co to jest cholecystektomia?

Cholecystektomia to procedura medyczna, w czasie której wycinany jest pęcherzyk żółciowy. Ten niewielki organ w kształcie gruszki, zlokalizowany poniżej wątroby po prawej stronie nadbrzusza, odpowiada za gromadzenie i zagęszczanie żółci oraz regulowanie ciśnienia w drogach żółciowych. Choć pełni ważne funkcje trawienne, da się bez niego żyć i jeśli są ku temu wskazania medyczne, możliwe jest jego usunięcie. 

Wskazania do resekcji woreczka żółciowego

Do głównych wskazań cholecystektomii należą: 

• ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego, 
• objawowa kamica żółciowa przebiegająca z kolką żółciową (charakteryzuje ją silny, narastający ból brzucha po prawej stronie pod żebrami) i dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (nudności i wymioty, zgaga), 
• dyskineza dróg żółciowych, 
• ostre zapalenie trzustki wraz z towarzyszącą kamicą żółciową, 
• polipy pęcherzyka żółciowego.

Przygotowanie oraz przebieg zabiegu cholecystektomii

Kwalifikację do operacji podejmuje się w oparciu o wyniki badań i stan kliniczny pacjenta. W ramach przygotowania przedoperacyjnego konieczne jest wykonanie morfologii krwi oraz RTG klatki piersiowej, natomiast oceny woreczka żółciowego dokonuje się za pomocą badania ultrasonograficznego. Pacjent informowany jest o celu operacji, dedykowanej metodzie cholecystektomii oraz możliwych skutkach ubocznych, a następnie podpisuje zgodę na wykonanie zabiegu. 

Do szpitala należy zgłosić się na czczo. Złotym standardem w chirurgii jest cholecystektomia laparoskopowa, która wyparła klasyczny zabieg (tzw. cholecystektomię otwartą). To metoda wymagającą wykonania jedynie niewielkich nacięć skóry, przez które wprowadza się specjalne urządzenie wyposażone w kamerę. Operację przeprowadza się w znieczuleniu. Aby poszczególne organy nie stykały się ze sobą, podawany jest też dwutlenek węgla. 

Usunięcie pęcherzyka żółciowego metodą klasyczną wiąże się z większym cięciem ukośnym i dłuższym czasem rekonwalescencji ze względu na bardziej inwazyjny charakter. Nacięcie jest duże, dlatego po operacji może pozostać blizna. Zabieg cholecystektomii, niezależnie od wybranej metody, trwa około godziny. 

Jakie powikłania mogą pojawić się po resekcji pęcherzyka żółciowego?

Każdy zabieg operacyjny obarczony jest ryzykiem powikłań. W przypadku cholecystektomii może to być krwawienie, bóle brzucha czy infekcja. W około 1% przypadków dochodzi do uszkodzenia przewodu żółciowego wspólnego lub wątrobowego. Skutkiem ubocznym podjętej interwencji medycznej jest też tzw. zespół po cholecystektomii (ICD-10: K91.5) objawiający się dolegliwościami bólowymi brzucha, wzdęciami i wymiotami. 

Zalecenia po cholecystektomii

Po cholecystektomii laparoskopowej pacjent przebywa w szpitalu średnio 2 dni, a w przypadku operacji metodą klasyczną czas hospitalizacji jest dłuższy i wynosi około 7 dni. Przez pierwsze tygodnie zaleca się ograniczenie aktywności fizycznej i dźwigania ciężarów. Wskazana jest również odpowiednio zmodyfikowana dieta. Posiłki należy spożywać częściej, ale w mniejszych ilościach. W jadłospisie powinny znaleźć się produkty lekkostrawne, niewskazane są natomiast te wysokotłuszczowe. 

Bibliografia: 

1. Długołęcka R., Kania E., Biegus I., Opieka pielęgniarska nad pacjentem po cholecystektomii klasycznej i laparoskopowej, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2022, 16(3): 85-90. 
2. Gembal P., Milik K., Ździebło J., Kęsik J., Zubilewicz T., Rys historyczny cholecystektomii otwartej i laparoskopowej, Chirurgia Polska 2007, 9(2): 97-103. 
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.