Cholesterol – norma dla dorosłych i dzieci w Polsce oraz w innych krajach

Cholesterol to związek chemiczny wytwarzany w niewielkich ilościach przez organizm, niezbędny do produkcji witaminy D3 oraz niektórych hormonów. Choć jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania, to jego wysoki poziom może przyczyniać się do rozwoju chorób naczyniowych. Wartości cholesterolu określają normy diagnostyczne, których zakres jest zależny od ogólnego stanu chorego, chorób współistniejących i predyspozycji genetycznych. Co ciekawe, także od kraju, ponieważ obowiązujące normy cholesterolu na świecie bardzo się różnią.

W zasadzie jedynie w Polsce normy diagnostyczne dotyczące cholesterolu traktuje się bardzo poważnie. Inne kraje uważają je za mocno zaniżone, a jeszcze inne nie mają ich wcale. Według amerykańskich badaczy ilość spożywanego w diecie cholesterolu nie ma odzwierciedlenia w jego poziomie we krwi. Jakie są prawidłowe normy cholesterolu?

Wpływ cholesterolu na organizm

Cholesterol, jako związek lipidowy, jest potrzebny organizmowi do prawidłowego funkcjonowania, ponieważ bierze udział w produkcji witaminy D3 i niektórych hormonów. Jego niewielka ilość jest produkowana w wątrobie, jelitach i w skórze. Ponieważ jest słabo rozpuszczalny w wodzie, musi przebywać w świetle jelit, by tam połączyć się z kwasami żółciowymi umożliwiającymi jego wchłonięcie. Wchłonięty przepływa przez naczynia limfatyczne i w ten sposób dostaje się do krwi. Jego nadmiar w organizmie powoduje odkładanie się w naczyniach kryształków, określanych mianem złogów, które są szkodliwe dla zdrowia. Obecność złogów zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu, zawału i choroby niedokrwiennej serca.

W laboratoriach cholesterol można zbadać na kilka sposobów. Analizie podlega nie tylko cholesterol całkowity, ale także jego frakcje:

• Cholesterol LDL – określa się go mianem „złego cholesterolu”, ponieważ to ta frakcja odkłada się w ścianach naczyń w postaci złogów cholesterolowych;
• Cholesterol HDL – „dobry cholesterol”, który w dużej ilości w organizmie uniemożliwia osadzanie się kryształków w ścianach tętnic. Reguluje także poziom trójglicerydów. Cholesterol HDL poniżej normy jest skutkiem nieprawidłowości w diecie.
• Trójglicerydy – dostarczają organizmowi energii. Ich nadmiar w organizmie skutkuje odkładaniem się tkanki tłuszczowej.

Normy cholesterolu są indywidualne. Zależą od wieku, obciążeń zdrowotnych i predyspozycji genetycznych.

Jaka jest norma cholesterolu w Polsce?

W Polsce, istotne przy badaniu cholesterolu normy wiekowe, traktuje się bardzo poważnie. Przy cholesterolu LDL norma u dzieci jest podobna do prawidłowego wyniku cholesterolu całkowitego u zdrowej osoby dorosłej bez żadnych obciążeń zdrowotnych i wynosi 190 mg/dl. Ilość ta zmniejsza się w momencie dodatniego wywiadu rodzinnego (przy predyspozycjach genetycznych prawidłowy wynik to mniej niż 160 mg/dl) lub chorób metabolicznych. U dzieci z cukrzycą za prawidłową wartość uważa się maksymalnie 130 mg/dl.  U dorosłych normy cholesterolu całkowitego i jego frakcji kształtują się zupełnie inaczej.

U osób zdrowych w wieku dorosłym w badaniu cholesterolu całkowitego norma nie powinna przekraczać poziomu 190 mg/dl. Z kolei norma cholesterolu LDL nie powinna być większa niż 115 mg/dl, a przy cholesterolu HDL norma im wyższa, tym lepiej dla badanego (ponad 45 mg/dl). Wartości obniżają się, jeśli dorosły jest w grupie zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Dla nich przy badaniach cholesterolu tabela norm kształtuje się następująco:

Normy cholesterolu u chorych w grupie zwiększonego ryzyka:

• cholesterol całkowity (TC): do 175 mg/dl,
• LDL cholesterol norma: do 100 mg/dl,
• HDL cholesterol norma: ponad 45 mg/dl.

Normy cholesterolu u chorych z miażdżycą, cukrzycą lub chorobą wieńcową:

• cholesterol całkowity (TC): do 175 mg/dl,
• LDL cholesterol norma: do 70 mg/dl,
• HDL cholesterol norma: ponad 45 mg/dl.

W obu tych grupach trójglicerydy nie powinny przekraczać poziomu 150 mg/dl.

Normy cholesterolu na świecie

Normy cholesterolu w różnych krajach są o wiele wyższe niż w Polsce, np. normy cholesterolu w Niemczech wynoszą 250 mg/dl i jest to prawidłowy wynik. Niemiecki profesor Walter Hartenbach uważa, że wartości cholesterolu są zależne od obciążeń organizmu, a jego poziom kształtujący się na poziomie 250-300 jest oznaką witalności, a nie choroby. Dopiero zbijanie cholesterolu może przyczynić się do zgonu lub pogorszenia stanu zdrowia. Podobnie jest we Francji i Anglii, gdzie uznano polskie wartości za mocno zaniżone, a poziom badanego cholesterolu ma większe wartości.

Nieco inną zasadę wyznaje się w USA. W opublikowanym w 2015 roku dokumencie, który zawierał nowe wytyczne dotyczące zasad żywienia, uznano, że cholesterol przyjmowany przez człowieka w pożywieniu nie ma związku z jego poziomem we krwi, zatem dieta i badania cholesterolu wydają się bezcelowe