Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) – objawy, cechy charakterystyczne, diagnostyka i leczenie

Choroba dwubiegunowa objawy wysyła najczęściej w postaci naprzemiennych epizodów, zarówno depresji, jak i manii/hipomanii. Pomiędzy występowaniem tych symptomów następują okresy remisji.

W wypadku choroby afektywnej dwubiegunowej (CHAD) pierwsze objawy widoczne są w bardzo młodym wieku. Psychotyczne objawy zaburzeń afektywnych dwubiegunowych mają poważne konsekwencje w wielu obszarach ludzkiego życia:  rodzinnego, zawodowego oraz społecznego. Diagnostyka zaburzenia afektywnego dwubiegunowego nie jest łatwa. Rokowanie, przebieg choroby oraz jej leczenie są indywidualne. Skuteczna terapia musi być oparta na współpracy z lekarzem psychiatrą.

Choroba afektywna dwubiegunowa – objawy u dorosłych

Szacuje się, że choroby dwubiegunowe we wszystkich typach występują u około 6% populacji i z taką samą częstotliwością dotykają kobiet i mężczyzn. Pierwsze objawy choroby dwubiegunowej pojawiają się stopniowo i z małą intensywnością. Epizody depresyjne rozpoczynają się pogorszeniem nastroju, długimi stanami smutku, utratą radości z tego, co dotychczas cieszyło. Chorym brakuje motywacji – początkowo do pracy, rozwoju i spotkań towarzyskich, a z czasem do wykonywania codziennych czynności. Jednym z symptomów choroby dwubiegunowej jest również zahamowanie psychoruchowe. Pod nazwą tą kryją się stany bezruchu oraz brak możliwości nawiązania kontaktu wzrokowego i słownego. Z czasem dochodzi do rozwoju zaburzeń snu (hipersomnia), apetytu oraz popędu seksualnego. W bardziej zaawansowanych przypadkach wraz z rozwojem choroby dochodzi do pojawiania się stanów lękowych i myśli samobójczych.

Epizody maniakalne są przeciwieństwem epizodów depresyjnych. Objawy manii rozpoczynają się intensywnymi okresami euforii, które nie są współmierne do przeżywanych wydarzeń. Chorzy wpadają w stan nadpobudliwości psychoruchowej, co czasem przeradza się w drażliwość, wrogość lub agresję. Czasami w fazie maniakalnej uaktywnia się nastrój ekspansywny, podczas którego chory zaczyna zachowywać się w sposób niekontrolowany i dąży do zaspokojenia swoich potrzeb, dominacji oraz narzucania własnych przekonań innym. Pacjenci, którzy doświadczyli takich emocji, często opisują uczucie gonitwy myśli, natłoku słów i poczucia nie tylko niespożytej energii, ale i przekonania o tym, że nic i nikt nie jest w stanie ich zatrzymać. Takim emocjom może towarzyszyć zwiększona pobudliwość seksualna, agresja, skłonność do bójek i podejmowania ryzykownych decyzji.

Choroba dwubiegunowa – objawy u dzieci

Choroba dwubiegunowa dość rzadko występuje poniżej 10 roku życia, najwięcej przypadków odnotowuje się u nastolatków. U dzieci i nastolatków choroba dwubiegunowa zazwyczaj rozpoczyna się od epizodów depresji. Dziecko staje się apatyczne i nie wykazuje zainteresowania otaczającym światem. Bywa także spowolnione ruchowo, ma problemy z koncentracją, staje się senne i apatyczne. Objawy manii można łatwo pomylić z typowym buntem wieku nastoletniego.

Przyczyny depresji w chorobie afektywnej dwubiegunowej

Na rozwój objawów choroby afektywnej dwubiegunowej ma wpływ kilka czynników, z czego najczęstszymi są dziedziczne, społeczne oraz psychologiczne. Taki model określa się mianem biopsychospołecznego. Jednakże uważa się, że CHAD ma początek w genach. Zwiększone ryzyko towarzyszy również chorobom tarczycy. Kiedy oboje rodzice cierpią na depresję lub CHAD, to prawdopodobieństwo, że ich dzieci także dotknięte będą tym schorzeniem, wynosi aż 75%.

Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej

Leczenie zaburzeń afektywnych jest procesem długotrwałym i aby było skuteczne, musi łączyć zarówno farmakologię, jak i psychoterapię. Cele takiego leczenia to przede wszystkim remisja oraz zapewnienie osobie chorej warunków do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Terapia jest procesem przewlekłym i musi być świadomą decyzją osoby leczonej. Może trwać od kilku do nawet kilkunastu lat. W niektórych przypadkach pacjent leczony jest przez całe życie. Psychoedukacja powinna włączać też najbliższych członków rodziny oraz przyjaciół chorego. Ich wsparcie w procesie leczenia wszystkich zaburzeń psychicznych jest kluczowym czynnikiem warunkujących wyzdrowienie.