Choroba de Quervaina – przebieg, objawy i sposoby leczenia dolegliwości

Zespół de Quervaina, określany również jako choroba de Quervaina, charakteryzuje się uciążliwym bólem kciuka, który często utrudnia codzienną aktywność manualną. Choć etiologia schorzenia nie jest jednoznaczna, jako przyczyny choroby de Quervaina wskazuje się kumulacje przeciążeń i mikrourazów ścięgna mięśni kciuka.

Leczenie zespołu de Quervaina obejmuje głównie postępowanie zachowawczo-objawowe. W zaawansowanych sytuacjach zaleca się operację, która znacznie zmniejsza dolegliwości i objawy choroby. Rehabilitacja zespołu de Quervaina stanowi niezbędne narzędzie przywracające zdrowie we wszystkich typach leczenia choroby.

Co to jest choroba de Quervaina?

Zespół de Quervaina to choroba z grupy entezopatii, czyli zmian chorobowych dotyczących przyczepów ścięgnistych, polegająca na zapaleniu pochewki pierwszego grzbietowego przedziału prostowników nadgarstka zawierającego ścięgna mięśnia odwodziciela długiego kciuka oraz prostownika krótkiego kciuka. Dominującym objawem zespołu de Quervaina jest ból podczas pracy kciukiem, głównie w ruchu prostowania i odwodzenia, co znacznie wpływa na funkcjonalność ręki i komfort codziennej aktywności.

Przyczyny zespołu de Quervaina

Zapalenie pochewki ścięgnistej kciuka w chorobie de Quervaina spowodowane jest głównie długotrwałymi, nakładającymi się przeciążeniami fizycznymi i mikrouszkodzeniami struktur mięśni kciuka na skutek mocnych chwytów połączonych z odwiedzeniem ręki. W związku z przewlekłą zmianą amplitudy pracy mięśni kciuka dochodzi do konfliktu ścięgien, pochewki i okolicznych tkanek miękkich. Do choroby de Quervaina przyczyniają się również zmiany reumatyczne i zwyrodnieniowe w okolicy dalszej nasady nadgarstka kości promieniowej, a także złamania kości śródręcza i okolic nadgarstka. Zespół de Quervaina może rozwinąć się też jako powikłanie operacji chirurgicznej tego obszaru.

Objawy choroby de Quervaina

Dominującym objawem choroby jest ból w okolicy dalszej części kości promieniowej, nadgarstka i podstawy kciuka nasilający się przy przywodzeniu palca, mocnym chwycie i dołokciowym odchyleniu nadgarstka (tzw. dodatni objaw Finkelsteina i Muckarda). Dokuczliwe objawy dodatkowo wywołują dyskomfort związany ze zmianami wtórnymi pod postacią widocznych punktowych zgrubień skóry. Zmniejszona przestrzeń w pochewce wywołuje blokady i ograniczenia ruchomości motorycznej kciuka, obrzęki, ocieplenie skóry i miejscową tkliwość. Choroba de Quervaina najczęściej rozwija się u młodych matek opiekujących się dziećmi oraz u sportowców, np. tenisistów, golfistów, wędkarzy czy rzemieślników, a także osób nadmiernie korzystających z urządzeń elektronicznych, np. telefonów komórkowych, konsoli do gier czy tabletów.

Leczenie zespołu de Quervaina

Leczenie dolegliwości związanych z chorobą Quervaina rozpoczyna się od rozpoznania obrazowego poprzez badanie USG oraz badania funkcjonalne na objaw Finkelsteina i Muckarda, czyli ból pochewki ścięgnistej kciuka w odpowiedzi na czynną i bierną ulnaryzację ręki z kciukiem zaciśniętym w pięść oraz odwiedzenie kciuka przy wyprostowanych pozostałych palcach ręki będących w pozycji neutralnej. Niezależnie od stopnia zaawansowania zespołu de Quervaina, leczenie ma na celu ustąpienie bólu i innych objawów, a także przywrócenie pełnej motoryczności ręki. Kompleksowa terapia zachowawczo-objawowa uwzględnia:

• farmakoterapię przeciwbólową i przeciwzapalną,
• rehabilitację zespołu de Quervaina z wykorzystaniem ortez, ćwiczeń ruchowych oraz zabiegów fizjoterapeutycznych,
• operację chirurgiczną.

Rehabilitacja zespołu de Quervaina

W ostrej fazie stosuje się unieruchomienie przez okres 2–3 tygodni z przerwami na niezbyt forsujące ćwiczenia i zabiegi fizykoterapeutyczne. Stabilizująca orteza na zespół de Quervaina zmniejszająca prowokację bólową kciuka powinna obejmować pierwszy palec, śródręcze i nadgarstek utrzymując kciuk w odwiedzeniu, a nadgarstek w wyproście bądź w opozycji kciuka z uwolnieniem stawu międzypaliczkowego kciuka. Regenerację tkankową wspomagają zabiegi na chorobę de Quervaina: chłodzące okłady i miejscowa krioterapia, laseroterapia, pole magnetyczne i jonoforeza, czyli miejscowe wprowadzanie leku za pomocą elektroterapii, a także taping zespołu de Quervaina, czyli dynamiczne plastrowanie. W fazie przewlekłej wprowadza się ruchowe ćwiczenia na chorobę de Quervaina, m.in. ćwiczenia bierne, rozciągające, czynne, oporowe kciuka i ręki oraz treningi funkcjonalne dłoni jak chwytność i manipulacja.

Zabiegi uzupełniające leczenie

Dla wzmocnienia efektu leczenia zaleca się masaż zespołu de Quervaina usprawniający miejscowe mikrokrążenie i rozbijający zwłóknienia wtórne ścięgien. W przypadku gdy dotychczasowe postępowanie jest niewystarczające, wprowadza się zabieg chirurgiczny. Operacja zespołu de Quervaina ma na celu uwolnienie uciśniętych ścięgien w pochewce, co wpłynie na cofnięcie procesu zapalnego. Po operacji niezbędna jest ponowna rehabilitacja usprawniająca.