Choroba Gravesa-Basedowa jest chorobą gruczołu tarczowego o podłożu autoimmunologicznym. W jaki sposób się objawia?

Choroba Gravesa-Basedowa to schorzenie gruczołu tarczowego o podłożu autoimmunologicznym. Charakteryzuje się nadczynnością tarczycy, w której autoantygenem jest receptor hormonu tyreotropowego. Pobudzony przez przeciwciała, wydziela nadmiar hormonu, doprowadzając do wzrostu i rozwoju unaczynienia gruczołu tarczowego. Chorobę Gravesa-Basedowa można leczyć. Terapia jest trudna i wieloetapowa, ale daje chorym szansę na powrót zdrowia.

U osób z chorobą Gravesa-Basedowa objawem charakterystycznym jest powiększone wole, ale u niektórych pacjentów mogą pojawić się także wytrzeszcz oczu i obrzęki w okolicach piszczeli. Choć choroba jest łatwa do rozpoznania, to jej leczenie bywa trudne i długotrwałe. Kluczowym elementem terapii jest leczenie farmakologiczne, które nie zawsze jest wystarczające. Gdy leki zawiodą, potrzebna jest ingerencja chirurgiczna lub terapia jodem promieniotwórczym.

Przyczyny choroby Gravesa-Basedowa

Choroba Gravesa-Basedowa to schorzenie gruczołu tarczowego, w którym cechą dominującą jest nadczynność. Swoją nazwę zawdzięcza dwóm lekarzom: irlandzkiemu i niemieckiemu – Robertowi Gravesowi, który opisał ją po raz pierwszy w 1832 roku oraz Karlowi Adolphowi von Basedowowi, który ten sam zespół objawów rozpoznał i opisał kilka lat później. W przypadku choroby Gravesa-Basedowa przyczyna nie została do końca wyjaśniona, ale według badaczy schorzenie ma podłoże immunologiczne. Mechanizm działania opiera się na produkcji przeciwciał, które pobudzają receptor hormonu tyreotropowego i doprowadzają do jego nadprodukcji w organizmie. Skutkuje to stymulacją wzrostu i rozwojem unaczynienia gruczołu tarczowego, czego konsekwencją jest szereg dolegliwości.

Czym się objawia choroba Gravesa-Basedowa?

Charakterystycznym objawem gravesa-basedowa jest wole spowodowane wzrostem gruczołu tarczowego. Jest ono widoczne u ponad 80% chorych. U części z nich pojawiają się też wytrzeszcz oczu, do którego przyczynia się stan zapalny mięśni poruszających okiem, i obrzęki, głównie w okolicach piszczeli. W przebiegu choroby mogą wystąpić również inne symptomy:

• tachykardia (przyspieszone bicie serca);
• nadciśnienie tętnicze;
• drżenie;
• napady padaczkowe;
• nietolerancja zimna (chory nie toleruje przebywania w ciepłych pomieszczeniach, choć innym osobom wydaje się nawet za zimno);
• łatwa męczliwość, mała tolerancja wysiłku;
• utrata masy ciała pomimo zwiększonego apetytu;
• ciągłe biegunki;
• zaburzenia miesiączkowania;
• światłowstręt;
• spadek siły mięśniowej;
• ciepła i wilgotna skóra.

U chorych z gravesem-basedowem choroba może powodować zaburzenia w psychice. Pacjenci są bardzo pobudzeni, chcą być w ciągłym ruchu i mogą być niestabilni emocjonalnie.

Rozpoznanie choroby Gravesa-Basedowa

Diagnostyka choroby opiera się na badaniach laboratoryjnych i obrazowych. Kluczowymi badaniami są: oznaczenie hormonów tarczycowych, ultrasonografia lub scyntygrafia tarczycy oraz biopsja cienkoigłowa tego gruczołu. Pobranie wycinków odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Materiał oglądany jest pod mikroskopem. Przy chorobie Gravesa-Basedowa wyniki krwi i badań obrazowych są wiążące, jeśli chodzi o dalsze postępowanie terapeutyczne.

Czy choroba Gravesa-Basedowa jest uleczalna?

TAK. Choroba tarczycy Gravesa-Basedowa jest uleczalna pod warunkiem, że chory jest pod stałą opieką medyczną i regularnie przyjmuje leki, ponieważ jest to kluczowy element terapii. Niestety nie ma środków, które łagodzą objawy powstałe wskutek produkcji przeciwciał, dlatego leczenie jest wyłącznie objawowe i opiera się na łagodzeniu dolegliwości. Lekiem pierwszego rzutu jest tiamazol – pochodna tiomidazolu o silnym działaniu przeciwtarczycowym. Jego mechanizm działania opiera się hamowaniu aktywności peroksydazy tarczycowej, a dokładnie na zahamowaniu utleniania jodków do jodu i blokowaniu jodowania tyreoglobuliny. W przebiegu choroby Gravesa-Basedowa leczenie farmakologiczne nie zawsze jest wystarczające i potrzebne jest wdrożenie innych metod terapeutycznych, np. jodu promieniotwórczego. Jest on alternatywą dla leczenia operacyjnego, ale podobnie jak zabieg może doprowadzić do niedoczynności tarczycy. W takich sytuacjach niezbędna jest suplementacja hormonem tarczycowym. Leczenie farmakologiczne musi trwać ponad rok, jeśli chory chciałby uzyskać całkowitą remisję immunologiczną. O skuteczności terapii świadczy brak nawrotu choroby przez blisko 12 miesięcy. Jeśli taka sytuacja nie wystąpi, trzeba znaleźć przyczynę niepowodzenia.