Choroba Stilla – przyczyny i objawy. Jak przebiega leczenie tej choroby u dzieci i dorosłych?

Choroba Stilla rozpoczyna się najczęściej w wieku nastoletnim, przed ukończeniem 16. roku życia. Jej cechą charakterystyczną jest zapalenie stawów i narządów wewnętrznych, występujące z wysypką i gorączką.

Choroba Stilla należy do rzadkich chorób tkanki łącznej. Przyczyna jej powstawania nie jest znana, a zatem zaliczana jest do postaci idiopatycznych. Choroba Stilla u dorosłych najczęściej nie jest pierwszym epizodem choroby w życiu, zwykle jest to nawrót objawów z wieku dziecięcego lub nastoletniego. Choroba Stilla u dzieci rozpoczyna się zwykle około 16. roku życia.

Przyczyny i postacie choroby Stilla

Podstawowe przyczyny choroby Stilla nie są znane. W jej przebiegu obserwuje się trzy główne postaci. Pierwsza objawia się tylko jednym epizodem chorobowym w życiu i nie pojawia się już po raz kolejny. Drugą jest postać nawracająca, kiedy to u chorego pojawiają się kolejne rzuty choroby w różnych odstępach czasu. Trzecią postacią jest choroba przewlekła, w której objawy obecne są właściwie przez cały czas. Rokowanie choroby Stilla uzależnione jest od stopnia zaawansowania oraz postaci. Jest to schorzenie rzadkie – rozpoznaje się je u 1–10 osób na milion.

Objawy choroby Stilla

Wszystkie symptomy choroby Stilla nie są charakterystyczne dla tej choroby. Na ogół pojawiają się cztery najważniejsze objawy. Pierwszym z nich jest wysoka gorączka, sięgająca powyżej 39°C. Pojawia się ona przede wszystkim wieczorem. W ciągu dnia temperatura ciała jest prawidłowa. W przebiegu choroby Stilla występuje również ból stawów, często z ich usztywnieniem. Zajęte chorobowo są stawy: biodrowe, barkowe, łokciowe, skokowe, kolanowe oraz nadgarstkowe. Bólowi stawów towarzyszy także ich zapalenie wraz z obrzękiem. W trakcie gorączki obserwuje się również wysypkę koloru łososiowego, zlokalizowaną przede wszystkim na tułowiu, udach i ramionach. W rzadkich przypadkach również na twarzy. Typowe dla schorzenia jest również występowanie zrośnięcia kości w nadgarstku.

Ponadto może pojawić się także ból i zapalenie gardła, powiększenie wątroby i śledziony, ogólne poczucie rozbicia, niska masa ciała, bóle odczuwalne w nadbrzuszu i mięśniach. Często występuje również powiększenie węzłów chłonnych.

Diagnoza i leczenie choroby Stilla

W związku z tym że choroba Stilla nie należy do częstych, jej poprawna diagnoza sprawia wiele trudności. Medyk na podstawie wywiadu lekarskiego i objawów może podejrzewać posocznicę, reumatoidalne zapalenie stawów oraz toczeń rumieniowaty układowy o przebiegu podobnym do choroby Stilla. Konieczne jest szczegółowe i dokładne badanie stawów. Dodatkowo zaleca się wykonanie morfologii krwi pod kątem poziomu stężenia ferrytyny oraz białka ostrej fazy (CRP). Uwagę lekarzy zwracają też enzymy zaangażowane w przemianę białek – ALAT i ASPAT. Ich poziom może wskazywać na stan zapalny wątroby. Innym ważnym parametrem jest dehydrogenaza kwasu mlekowego oraz odczyn Biernackiego (OB.) Kluczowe jest również obrazowanie medyczne – badania rentgenowskie (RTG) oraz ultrasonograficzne (USG).

Dobór odpowiedniego leczenia choroby Stilla zależy od wielu czynników, w tym stopnia zaawansowania choroby oraz postaci. W ostrej fazie choroby leczenie polega na złagodzeniu objawów i poprawie kondycji pacjenta. W tym celu podaje się leki obniżające temperaturę oraz łagodzące bóle mięśniowe i stawowe. Powszechnie stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne. Przy trudnym do zniwelowania bólu podaje się leki opioidowe (np. tramadol) oraz glikokortykosteroidy (np. prednizon), hamujące proces zapalny. Wraz z leczeniem farmakologicznym warto rozpocząć rehabilitację usprawniającą ruchomość w stawach. Zmniejsza to także ryzyko powstawania zrostów kostnych. W trudniejszych przypadkach choremu podaje się leki immunosupresyjne, w tym anakinrę, cyklosporynę A i metotreksat. Leczenie należy stosować przez około rok, aż do normalizacji się parametrów stanu zapalnego. Znacznie rzadziej, w momencie uszkodzenia stawu przez chorobę, lekarz może zadecydować o wszczepieniu endoprotezy.

Chorobę Stilla można całkowicie wyleczyć, pod warunkiem dużej skuteczności leków zmniejszających stan zapalny. Nawroty zdarzają się rzadko. Jeśli schorzenie rozpoczęło się objawami zapalenia stawów, to istnieje spore ryzyko postaci przewlekłej.