Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego – objawy oraz sposoby na zatrzymanie i cofnięcie zmian degeneracyjnych

Zwyrodnienie stawu kolanowego to przewlekłe schorzenie, zwykle prowadzące do upośledzenia zdolności chodzenia. Zaawansowany stopień zmian jest jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności ruchowej. Choroba często rozwija się obustronnie i dokucza uciążliwymi dolegliwościami bólowymi.

Leczenie zwyrodnienia stawu kolanowego to wielowymiarowe postępowanie, mające na celu zatrzymanie zmian zwyrodnieniowych, łagodzenie objawów oraz przywrócenie sprawności ruchowej struktur kolana. Postępowanie lecznicze przewiduje wiele metod usprawniania, w tym ćwiczenia ruchowe, leki, operacje chirurgiczne oraz dietę i domowe sposoby jako techniki uzupełniające.

Na czym polega choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego?

Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego to przewlekła i postępująca, niezapalna choroba struktur tworzących staw, o wieloczynnikowej etiologii, przebiegająca z okresami zaostrzeń i remisji. Zwyrodnienie stawu kolanowego polega na przedwczesnym powstaniu procesu degeneracyjnego chrząstki, czyli zwłóknienia, rozmiękczenia i ostatecznie ubytków jej masy, sklerotyzacji warstwy podchrzęstnej kości oraz wytworzenia narośli kostnych, tzw. osteofitów, na krawędziach kości tworzących staw. Efektem zmian zwyrodnieniowych jest ogólna deformacja struktur stawu, osłabienie jego tkanek i upośledzenie funkcji motorycznych i amortyzacyjnych.

Zwyrodnienie stawu kolanowego – objawy

Objawy towarzyszące chorobie zwyrodnieniowej kolana to głównie dolegliwości bólowe, powstałe w wyniku wtórnego stanu zapalnego rozwijającego się ze względu na postępujące uszkodzenia. Ból przybiera różny charakter w zależności od zaawansowania zmian zwyrodnieniowych kolana, tzn. zwykle nasila się podczas ruchu, a ustępuje w spoczynku. W daleko posuniętym stadium choroby dolegliwości bólowe utrzymują się również w bezruchu, a także pojawiają się podczas rozpoczęcia aktywności, np. podczas wstawania z krzesła czy siadania. Jest to tzw. ból startowy. Zwyrodnienie chrząstki stawu kolanowego charakteryzuje się również:

• zmniejszeniem zakresu ruchu w stawie kolanowym, postępującym osłabieniem mięśni uda i podudzia;
• sztywnością stawową i przykurczami zgięciowymi na skutek oszczędzania kończyny, unikania bólu i ograniczenia motoryczności;
• deformacją obrysów stawu;
• tkliwością palpacyjną;
• słyszalnymi trzaskami i uczuciem tarcia w stawie podczas chodzenia i obciążania kończyny;
• niewydolnym chodem.

Fizyczna niesprawność wpływa na pogorszenie jakości życia i codziennego funkcjonowania pacjenta, a także często uzależnia go od opieki osób drugich lub pomocy ortopedycznych. Zwiększa tym samym ryzyko rozwinięcia się innych chorób, np. na tle psychicznym.

Zwyrodnienie stawu kolanowego – leczenie

Leczenie zwyrodnienia stawu kolanowego ma na celu ograniczenie dolegliwości bólowych, zatrzymanie procesu degeneracyjnego chrząstki i struktur stawu oraz poprawę funkcjonalności kolana. Kompleksowe usprawnianie pacjenta uwzględnia farmakoterapię przeciwbólową i przeciwzapalną, czyli ogólne leki na zwyrodnienie stawu kolanowego oraz miejscowe zastrzyki. Istotne są ruchowe ćwiczenia na zwyrodnienie stawu kolanowego oraz inne techniki z zakresu rehabilitacji, np. zaopatrzenie ortopedyczne i fizykoterapia, operacje chirurgiczne (czyli endoprotezoplastyka), a także leczenie domowe zwyrodnienia stawu kolanowego, na które składają się m.in. dieta i ziołolecznictwo.

Zwyrodnienie stawu kolanowego – rehabilitacja

Rehabilitacja choroby zwyrodnieniowej kolana rozpoczyna się od edukacji pacjenta dotyczącej istoty utrzymania lub redukcji masy ciała, zmiany stylu życia i sposobu wykonywania codziennych czynności. Jest to bardzo ważne, aby utrzymać samodzielność i motoryczność na najwyższym poziomie oraz opóźnić postęp zwyrodnienia stawu kolanowego i zabiegu chirurgicznego. Należy stosować się do podstawowych zasad, np. odciążać staw, czyli unikać dźwigania i ciężkiej pracy fizycznej, a także nauczyć się bezpiecznego i prawidłowego podnoszenia i przenoszenia przedmiotów.

Ponadto rehabilitacja zaleca:

• ćwiczenia na zwyrodnienie stawu kolanowego wzmacniające tkanki okołostawowe, pobudzające tworzenie mazi stawowej i odbudowę tkanki chrzęstnej oraz zwiększające ruchomość stawu;
• zaopatrzenie ortopedyczne, np. kule łokciowe wspomagające odciążenie kolana; ortezy wspierające mechanikę stawu; wkładki i buty ortopedyczne korygujące ustawienie osi kończyny i wspierające chód poprzez amortyzację wstrząsów.

Domowe sposoby na zwyrodnienie stawu kolanowego

Leczenie domowe zwyrodnienia stawu kolanowego często uzupełnia rehabilitację i walkę z dolegliwościami bólowymi. Obejmuje np.:

• dietę przy zwyrodnieniu stawu kolanowego, czyli jadłospis bogaty w wapń, witaminy, kolagen oraz zielone warzywa;
• suplementację brakujących mikroelementów;
• ziołolecznictwo w postaci okładów, kąpieli i herbat z wykorzystaniem dziurawca, lawendy, goździków, mięty, eukaliptusa, imbiru czy rozmarynu.