Choroby cywilizacyjne – przykłady, przyczyny. Jak im zapobiegać?

Postęp technologiczny implikuje wiele korzyści, lecz ma również swoją cenę. Siedzący tryb życia, chroniczny stres oraz nieodpowiednia dieta prowadzą do chorób cywilizacyjnych, które nierzadko kończą się śmiercią. Jakie schorzenia możemy wyróżnić i jak im zapobiec?

Co to są choroby cywilizacyjne?

Choroby cywilizacyjne to, innymi słowy, schorzenia o charakterze globalnym, do których rozpowszechnienia się doprowadził rozwój cywilizacji. Do czynienia z nimi mają zarówno członkowie społeczeństw rozwiniętych, jak i tych rozwijających się. Niestety, przyczyniają się one do przedwczesnej śmierci aż w 80 proc. Jeśli więc zastanawiasz się, czy choroby cywilizacyjne mogą zagrozić światu, odpowiedź brzmi: niestety tak.

Choroby cywilizacyjne – przykłady

Oto najczęstsze choroby cywilizacyjne:

• choroby i zaburzenia psychiczne (np. depresja, nerwica, schizofrenia, anoreksja, bulimia, zaburzenia lękowe, alkoholizm) – do chorób tych doprowadza m.in. stres,
• nadwaga i otyłość – dla wielu osób jest to zaskakujące, jednak zalicza się je do chorób cywilizacyjnych, prowadzi do nich nieodpowiednia dieta i mało aktywny tryb życia,
• choroby nowotworowe (nowotwory: piersi, gruczołu krokowego, jelita grubego, żołądka, trzustki, macicy, płuc, przełyku; nowotwory w obrębie głowy i szyi) – mają związek z długotrwałą ekspozycją na czynniki rakotwórcze np. promieniowanie czy dym papierosowy,
• schorzenia układu oddechowego (np. przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma) – związane są z obecnością spalin, dymu papierosowego, zanieczyszczeniem powietrza,
• schorzenia układu sercowo-krążeniowego (np. miażdżyca, zawał serca, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, udary mózgu, zwężenie tętnic, choroba naczyń obwodowych) – wpływa na nie m.in. siedzący tryb życia i nieodpowiednia dieta,
• alergie – wpływają na nie spaliny, zanieczyszczone środowisko, chemia,
• choroby układu pokarmowego (np. choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, biegunka, zaparcia, refluks) – związane są ze stresem oraz niewłaściwą dietą,
• osteoporoza – stanowi poważny problem w starzejącym się społeczeństwie,
• cukrzyca typu II – jeśli, zastanawiasz się, dlaczego cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną, musisz wiedzieć, że doprowadza do niej niezdrowy tryb życia, związany z niewielką aktywnością fizyczną, nieprawidłową dietą oraz paleniem papierosów.

Przyczyny chorób cywilizacyjnych

Choroby cywilizacyjne w dużym stopniu związane są ze stylem życia współczesnego człowieka. Ten związany jest z kolei z rozwojem technologicznym oraz tempem postępu. Żyjemy w nieustannym biegu, źle się odżywiamy i często brakuje nam czasu na przygotowanie pełnowartościowych posiłków. Niezbilansowana dieta, bogata w cukier, tłuszcze zwierzęce i sól, przyczyna się do powstawania różnych schorzeń. Ważne jest to, że nierzadko spożywamy produkty wysoko przetworzone, których w supermarketach nie brakuje. Tymczasem w naszych jadłospisach powinno znaleźć się więcej owoców i warzyw

Ponadto żyjemy w stresie, który z pewnością pozytywnie nie wpływa na nasze zdrowie. Należy dodać, że niewiele się ruszamy – część z nas pracuje przy komputerze, a do tego często rezygnujemy z aktywności fizycznej np. na rzecz odpoczynku przy telewizorze. Wielu z nas sporo pali oraz nadużywa alkoholu. Na naszą niekorzyść wpływa również hałas, galopujące uprzemysłowienie, zanieczyszczanie środowiska naturalnego, promieniowanie jonizujące, itd.

Jak zapobiegać chorobom cywilizacyjnym?

Zdaniem naukowców, jesteśmy w stanie zapobiegać chorobom cywilizacyjnym w 52 proc. Poniżej opisujemy, jak to zrobić.

Prawidłowa dieta

W pierwszej kolejności powinniśmy zadbać o zdrowe odżywianie. Dzięki temu dostarczymy naszemu organizmowi cennych witamin i minerałów. Posiłki powinniśmy też spożywać pięć razy w ciągu dnia, o regularnych porach. Ważne jest również odpowiednie nawadnianie organizmu i picie dwóch litrów wody dziennie.

Aktywność fizyczna

Pozytywnie na nasze zdrowie wpłynie bez wątpienia aktywność fizyczna. Systematyczne ćwiczenia podnoszą wydolność organizmu, dzięki czemu mięsień sercowy jest lepiej ukrwiony, a cały organizm zyskuje lepszą odporność. Sport stymuluje naszą przemianę materii i spala tłuszcz. To pozwala nie tylko chronić organizm przed otyłością, ale również – przed schorzeniami układu krwionośnego oraz oddechowego.

Regularne badania

Jak jeszcze zapobiegać chorobom cywilizacyjnym? Bardzo istotne jest to, aby systematycznie sprawdzać swój stan zdrowia. Pomogą w tym celu odpowiednie badania. Ponadto przy okazji wizyty w ośrodku zdrowia warto skontrolować swoje ciśnienie, a jeśli w twojej rodzinie występowała np. cukrzyca, badaj raz na jakiś czas stężenie glukozy we krwi. Nie zaszkodzi również regularne wykonywanie morfologii, która pomoże szybciej postawić ewentualną diagnozę.

Rezygnacja z używek

Ogromny stres, w którym żyjemy, prowadzi do tego, że często korzystamy z używek: alkoholu, papierosów, narkotyków. Najlepiej jest całkowicie z nich zrezygnować, w skrajnych przypadkach uzależnienie prowadzi do wielu chorób, jak również do śmierci. Z pewnością nie jest to łatwe, ale z pewnością znasz kogoś, komu udało się rzucić używki – warto więc szukać rozwiązań tego problemu.

Źródła:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29729822/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30774725/