Choroby układu ruchu – zwyrodnienia, zakrzepica, rwa barkowa i kulszowa. Przyczyny, leczenie i profilaktyka

Choroby układu ruchu zaliczane są do najczęstszych schorzeń cywilizacyjnych. Tylko w Europie stoją one na czele rankingu najpopularniejszych chorób związanych z pracą, przy czym najczęściej zapadają na nie osoby zatrudnione w rolnictwie i budownictwie. Oficjalnie mówi się także,  że są to tzw. choroby XXI w. Czym się one charakteryzują? I jak im zapobiegać? Sprawdź!

Co to są choroby układu ruchu? Przykłady

Choroby układu ruchu, znane też jako choroby mięśniowo-szkieletowe lub choroby układu kostno-stawowego, to bardzo pojemny termin. Obejmuje on dolegliwości w obrębie kręgosłupa, kończyn górnych i dolnych, jak również szyi i ramion. Jakie są choroby układu ruchu? Poniżej opisujemy tylko te najpopularniejsze. 

Choroby tkanki łącznej

Mówiąc o chorobach układu ruchu, warto rozpocząć od schorzeń tkanki łącznej. Wśród nich najczęstszym problemem jest reumatoidalne zapalenie stawów. Powstaje ono pod wpływem procesu zapalnego wewnątrz stawu. Wówczas dochodzi do przerostu błony maziowej oraz destrukcji różnych struktur anatomicznych: kości, chrząstki, ścięgien, więzadeł. 

Choroby zwyrodnieniowe stawów

Schorzenia układu ruchu obejmują także choroby zwyrodnieniowe stawów. W większości wypadków atakują one kolana, kręgosłup, ręce, biodra. Ich najczęstszym symptomem jest ból odczuwalny podczas wykonywania ruchów, a więc np. skakania czy podnoszenia jakiegoś przedmiotu, a nawet chodzenia czy biegania. W trudnych przypadkach dolegliwości bólowe są na tyle duże, że potrafią wybudzać ze snu. Jednocześnie dochodzi przy nich do ograniczenia ruchomości stawu, co z kolei oddziałuje bezpośrednio na zmniejszony zakres ruchu. W skrajnych sytuacjach doprowadza też do zaniku mięśni w okolicach stawu. 

Zakrzepica żył głębokich

Na początku zakrzepica żył głębokich przebiega zupełnie bezobjawowo. Po pewnym czasie pojawia się jednak ból nóg, któremu towarzyszą takie symptomy, jak: 

• obrzęki, 
• zaczerwienienie, 
• ocieplenie skóry. 

Wszystkie te objawy nasilają się podczas chodzenia i stania. Czasem pojawia się nawet sinica stóp. 

Rwa barkowa

Rwa barkowa to choroba, której najwyraźniejszym objawem jest ostry, piekący, palący i promieniujący ból w pobliżu stawu ramiennego – od kręgosłupa szyjnego w kierunku kończyny, aż do palców. Co więcej, do nasilenia dolegliwości bólowych dochodzi przy każdym ruchu. Wskutek choroby siła mięśniowa w kończynie jest osłabiona, co z kolei doprowadza do drętwienia oraz zaburzeń czucia. 

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa, znana też jako „korzonki”, to choroba, dla której charakterystyczny jest ból promieniujący od lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa, poprzez tylną powierzchnię uda i podudzie, aż do stopy. Choroba może rozwijać się przez pewien czas lub atakować pacjentów zupełnie nagle, np. w wyniku przeciążenia lub urazu kręgosłupa. Jej ataki zachodzą czasem zupełnie niespodziewanie. 

Choroby układu ruchu – przyczyny

Jeśli chodzi o choroby aparatu ruchu, ich najczęstsze przyczyny, to: 

• mało aktywny tryb życia; 
• nieustanny stres (doprowadzający do zwiększania napięcia mięśni); 
• nadmierne obciążenia; 
• ucisk na tkanki i struktury narządu ruchu przez dłuższy czas; 
• wykonywanie pracy w jednej, wymuszonej pozycji; 
• nieergonomiczne stanowisko pracy; 
• gwałtowne i szybkie ruchy; 
• szarpnięcia przez zwierzęta; 
• wykonywanie prac niedostosowanych do staniu zdrowia; 
• nieodpowiednie nawyki związane z nieprawidłową postawą ciała. 

Do ich powstania przyczyniają się również takie czynniki, jak: 

• podeszły wiek, 
• nadwaga lub otyłość (powstające często w wyniku nieodpowiedniej diety). 

Każdy z tych czynników negatywnie wpływa na układ kostno-stawowy, sprawia, że kręgosłup jest w gorszej kondycji oraz zwiększa prawdopodobieństwo urazów i występujących w jego obrębie bólów.

Higiena układu ruchu, czyli profilaktyka

Na czym polega higiena układu ruchu? Obejmuje ona szereg czynności, dzięki którym można zapobiegać omawianym przez nas chorobom, a więc np.: 

• częste chodzenie i siedzenie w pozycji wyprostowanej; 
• powstrzymanie się od przenoszenia ciężkich przedmiotów na duże odległości (a jeśli już, to wykonywanie tej czynności przy pomocy odpowiednich technik); 
• noszenie obuwia, które jest wygodne i zapewnia palcom swobodę ruchów; 
• regularne uprawianie aktywności ruchowej; 
• wykonywanie rozgrzewki przed wszystkimi ćwiczeniami; 
• unikanie długotrwałego stania i klęczenia. 

Kiedy warto udać się do lekarza?

Do lekarza należy się udać, gdy pojawiają się: 

• bóle w obrębie pleców, szyi i ramion (wraz z uczuciem sztywności); 
• uczucie „przeskakiwania” i niestabilności w stawach; 
• nieprawidłowości odczuwalne w stopach (haluksy, płaskostopie i inne deformacje); 
• drętwienie kończyn oraz bóle promieniujące do ud i bioder; 
• bóle mięśniowe i stawowe, przy których pojawia się brak apatytu, zły nastrój oraz podwyższona temperatura; 
• urazy kręgosłupa, kości i stawów; 
• ograniczenie ruchomości stawów; 
• obrzęki i zaczerwienienia na obszarze stawów; 
• uszkodzenia naczyń, więzadeł, nerwów i mięśni; 
• problemy z mineralizacją kości (osteoporoza, osteopenia). 

Dieta a choroby narządu ruchu

Osoby, u których choroby narządu ruchu są wynikiem zbyt wysokiej masy ciała, powinny wprowadzić modyfikacje w diecie – dzięki temu będzie można odciążyć chore stawy. Zwykle w takich przypadkach zalecana jest indywidualnie skomponowana dieta redukcyjna. Co więcej, z uwagi na to, że choroby rozwijają się m.in. za sprawą wolnych rodników, warto w jadłospisie uwzględnić produkty z dużą ilością antyoksydantów, a więc zawierające np. cynk, selen, witaminy C i E, jak również beta karoten. Należy pamiętać również o produktach bogatych w wapń i fosfor. 

Źródło: 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4906121/ (dostęp: 13.11.22)