Czym jest chromogranina A? Czy wysoki poziom to powód do niepokoju?

Chromogranina A jest ważnym markerem guzów neuroendokrynnych, ale jej podwyższony poziom może mieć też związek z zaburzeniami wątroby, nerek czy tarczycy. Tylko niskie stężenie substancji jest uznawane za normę. Kiedy wynik jest nieprawidłowy? O jakich chorobach może świadczyć? Jak przygotować się do badania chromograniny A? 

Czym jest chromogranina A? 

Naturalnie chromogranina A wydzielana jest przez komórki organizmu i uczestniczy w wielu procesach biochemicznych zewnątrzkomórkowych (po przekształceniu przez peptydazy do postaci innych peptydów) i wewnątrzkomórkowych: 

• uczestniczy w magazynowaniu i transporcie hormonów peptydowych,  
• metabolizuje i transportuje wapń oraz glukozę, 
• reguluje wydzielanie hormonów nadnerczy i trzustki, 
• uczestniczy w pracy przewodu pokarmowego,  
• regeneruje tkanki, 
• uczestniczy w reakcjach zapalnych, 
• wpływa na układ sercowo-naczyniowy i uczestniczy w procesie powstawania naczyń, 
• ma znaczenie dla rozwoju narządów wewnętrznych i odporności. 

Jest również prekursorem (substancją wyjściową dla powstania innych związków) dla m.in.: 

• pankreastatyny, 
• wazostatyny, 
• chromostatyny, 
• chromacyny. 

Jakie są normy chromograniny A? 

Prawidłowy poziom chromograniny A we krwi u osoby zdrowej powinien wynosić poniżej 93 ng/ml. Jeśli przekroczy próg, sugeruje to rozwój stanów patologicznych, wymagających diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego postępowania. Substancja jest niespecyficznym markerem guzów neuroendokrynnych, a więc tych, które wykazują zdolność wydzielania hormonów i amin biogennych (związki azotowe). Przez to wywołują specyficzne objawy.  

Oznaczenie stężenia chromograniny A ma przez to znaczenie w ich rozpoznawaniu oraz monitorowaniu postępów terapii onkologicznej. Ale podwyższona chromogranina A nie świadczy wyłącznie o chorobie nowotworowej. Wyniki odbiegać będą od normy także przy: 

• zaburzeniach pracy serca (w tym zawale mięśnia sercowego),  
• nieprawidłowym funkcjonowaniu nerek, 
• zmianach w wątrobie, 
• nadczynność tarczycy i przytarczyc, 
• reumatoidalnym zapaleniu stawów, 
• przewlekłym i silnym stresie, 
• nieswoistym zapaleniu jelit, 
• przewlekłym zanikowym zapaleniu błon śluzowych żołądka, 
• depresji, 
• chorobie dwubiegunowej, 
• stwardnieniu rozsianym, 
• chorobie Parkinsona. 

Jak przygotować się do badania chromograniny A? 

Badanie poziomu chromograniny A wykonywane jest na podstawie próbki krwi. Przed diagnostyką zachowaj post trwający minimum 8 godzin (najlepiej 12-14 godzin). Ostatni, lekkostrawny posiłek zjedz wieczorem, udaj się do laboratorium na czczo. Możesz wypić odrobinę wody. 

Pamiętaj, aby badanie wykonać rano. Wszystko dlatego, że poziom chromograniny A naturalnie wzrasta w ciągu dnia. Podobnie wyższy jej poziom pojawia się po posiłku. Dlatego tak istotne jest, aby odwiedzić laboratorium o poranku. Dzięki temu uzyskasz wiarygodne wyniki. 

Jaka jest cena badania chromograniny A? 

Decydując się na diagnostykę prywatną, musisz liczyć się z dość dużym kosztem. Cena badania chromograniny A wynosi ok. 150-180 zł. Lekarz może ci jednak wystawić skierowanie na badanie refundowane w ramach wizyty NFZ, wówczas za nie nie zapłacisz. 

Ile się czeka na wynik chromograniny A? 

Od momentu pobrania próbki krwi do analizy, do otrzymania wyniku chromograniny A, może upłynąć nawet 2 tygodnie. Wszystko zależy od tego, gdzie wykonujesz badanie. Jeśli zależy ci na czasie, zapytaj wcześniej w laboratorium, jaki jest szacowany czas analizy. 

O czym świadczy nieprawidłowy poziom chromograniny A? 

Niski poziom chromograniny A nie ma większej wartości diagnostycznej. Niemniej warto wiedzieć, że u większości zdrowych ludzi wartość prawidłowa wynosi nieco poniżej 36,4 ng/ml. Bardzo niskie wartości zaobserwowano m.in. przy chorobie Alzheimera. 

To wysoki poziom chromograniny A jest szczególnie ważny, ponieważ może mieć związek z wieloma nieprawidłowościami wymienionymi wcześniej. Lekarz najczęściej zleca to badanie przy podejrzeniu guzów neuroendokrynnych, a także w celu monitorowania już trwającego leczenia. 

Bibliografia: 

1. Glinicki P., Jeske W., Chromogranina A (CgA) – charakterystyka dostępnych metod badawczych i uwarunkowań mogących mieć wpływ na uzyskane wyniki, Endokrynologia Polska 2009, t. 60, nr 5, s. 415-419. 
2. Niezgoda M., Ocena ekspresji chromograniny A oraz receptorów estrogenowych i progesteronowych w endometrium pacjentek z nowotworem trzonu macicy, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok 2020. 
3. red. Herman K., Jarząb M., Nowotwory układu wewnątrzwydzielniczego, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych.