Co czuje dziecko z zespołem Aspergera? Jak wspierać osoby z Aspergerem?

Zespół Aspergera powoduje, że wiele sytuacji, które z pozoru mogą wydawać się zupełnie neutralne, u osób dotkniętych zaburzeniem powoduje silny stres, trudności z adaptacją do otoczenia i poczucie bycia „gorszym”. Spektrum autyzmu sprawia, że postrzega się świat w sposób wyjątkowy, często bardziej wrażliwy niż rówieśnicy. Co czuje dziecko z zespołem Aspergera? Jak zapewnić mu komfort? 

Z jakimi problemami borykają się dzieci dotknięte zespołem Aspergera? 

Zespołu Aspergera nie należy utożsamiać z opóźnieniem w rozwoju umysłowym. Osoby, które są nim dotknięte, na płaszczyźnie intelektualnej i językowej rozwijają się w sposób prawidłowy. Mają jednak trudności w odczytywaniu myśli, motywów i zamiarów innych osób, wczucia się w ich życie wewnętrzne. Występujące u nich deficyty poznawcze dotyczą niemożności zastosowania w pełni teorii umysłu. 

Zaburzenie w postaci zespołu Aspergera nierzadko powoduje też problem z nawiązaniem i utrzymaniem trwałych relacji. W efekcie takie dzieci mogą czuć się niezrozumiałe, odrzucone przez środowisko. Powszechnym problemem jest nadwrażliwość na różne bodźce środowiskowe, np. światło, hałasy lub zapachy. 

Trudności z adaptacją do zmian w zespole Aspergera 

Występowanie zespołu Aspergera zwykle idzie w parze z wąskim spektrum zainteresowań. Osoby dotknięte zaburzeniami interesują się pojedynczymi zagadnieniami, ale robią to w sposób mocno szczegółowy, który w powszechnym odbiorze może zostać uznany za nietypowy, wręcz utożsamiany z byciem „geekiem” lub „nerdem”. 

To skanalizowanie pasji z jednej strony powoduje znaczące pogłębienie wiedzy na dany temat, z drugiej jednak sprawia, że osoby z zespołem Aspergera najlepiej radzą sobie w sytuacjach rutynowych. Źle znoszą zmiany codziennych rytuałów lub otoczenia. 

Problemy językowe a zespół Aspergera 

Trudności w stosowaniu teorii umysłu powodują, że osoby cierpiące na zespół Aspergera mają duże problemy w odczytywaniu komunikatów, które nie są podawane na wprost. Ironia, sarkazm, przenośnie i szeroko pojęta symbolika językowa pozostają poza sferą ich pojmowania. To samo dotyczy rozpoznawania emocji u innych osób. Dlatego, rozmawiając z taką osobą, trzeba liczyć się z tym, że „pominie” ona warstwę emocjonalną u rozmówcy. 

Osoby z Aspergerem same też często komunikują swoje myśli w sposób mocno bezpośredni i pozbawiony emocji. W społecznym odbiorze może to zostać odczytane jako przejaw złego wychowania lub braku ogłady. 

Jak wspierać dziecko z zespołem Aspergera? 

Życie z osobą dotkniętą zespołem Aspergera wymaga dużo otwartości i cierpliwości. Ważne jest, aby w rozmowie z nią swoje komunikaty formułować wprost, unikając odwoływania się do emocji czy różnego rodzaju zabiegów retorycznych. Wszelkie większe zmiany w życiu i plany dobrze jest zapowiedzieć dziecku z wyprzedzeniem i spokojnie omówić tak, aby nie czuło się zaniepokojone. 

Warto zachęcać dziecko do rozwijania swoich pasji tak, aby nie czuło się wyobcowane. Dostarczanie mu bodźców w postaci wydarzeń tematycznych, książek, filmów lub kursów nie tylko pomoże pogłębić wiedzę na temat, który je interesuje, ale też pokaże, że nie jest odosobnione. 

Rodzice powinni dbać o to, aby okazywać dziecku dużo wyrozumiałości, empatii, a także ze zrozumieniem podchodzić do ograniczeń umiejętności społecznych. Duże znaczenie ma rozpoczęcie terapii w jak najmłodszym wieku, aby wspierać prawidłowy rozwój dziecka. Dobre rezultaty przynosi np. terapia mowy (kształtowanie sprawności posługiwania się językiem w różnych sytuacjach życia codziennego), czy terapia integracji sensorycznej (nauka przetwarzania bodźców płynących z ciała i środowiska). 

Bibliografia: 

1. Grzesiak-Witek D., Zaburzenia relacji społecznych osób z zespołem Aspergera jako konsekwencja deficytów lingwistycznych w oparciu o analizę zachowań językowych, Kultura – Przemiany – Edukacja 2022, t. X. 

1. Gerc K., Autyzm i zespół Aspergera jako zaburzenie neurorozwojowe – próba charakterystyki wybranych stanowisk naukowych w świetle przeglądu współczesnych badań, Sztuka Leczenia 2012, nr 3-4, s. 33-46. 

1. Motlani V., Motlani G., Thool A., Asperger Syndrome (AS): A Review Article. Cureus. 2022, 14(11):e31395.