Co osłabia skuteczność prezerwatywy?

Stosowanie prezerwatywy to jedna z najpopularniejszych metod antykoncepcji i właściwie jedyny sposób zabezpieczenia przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jej skuteczność zależy jednak przede wszystkim od tego, czy używana jest właściwie. Bo sposobów na przypadkowe osłabienie jej skuteczności jest więcej, niż wielu z nas się wydaje.

Prezerwatywa – co warto o niej wiedzieć?

Prezerwatywa zaliczana jest do mechanicznych form antykoncepcji. Zakładana na męski członek uniemożliwia plemnikom przedostanie się dalej, do dróg rodnych kobiety, co chroni przed zapłodnieniem. To również jedna z niewielu metod zapobiegania ciąży dla mężczyzn i zdecydowanie najchętniej przez nich wybierana. Prezerwatywy stosowane są od kilkuset lat; początkowo wykonywano je m.in. z jagnięcych jelit, jedwabiu czy naoliwionego papieru. Obecnie najpopularniejszym materiałem jest lateks. Prezerwatywy bezlateksowe produkuje się najczęściej z poliizoprenu. Skuteczność antykoncepcyjna prezerwatyw wynosi 98–99 proc., ale tylko wtedy, gdy są one stosowane prawidłowo.

Co może osłabić skuteczność prezerwatywy?

Mikrouszkodzenia

Mogą pojawić się przypadkiem, gdy opakowanie zostało rozerwane zębami lub nieumiejętnie przecięte nożyczkami. Prezerwatywę można też uszkodzić paznokciami albo ostrymi przedmiotami znajdującymi się w torebce lub plecaku. Nieprawdziwe jest natomiast przekonanie, że prezerwatywa zawiera mikropory, przez które mogą przedostać się plemniki.

Kremy, balsamy, oliwki

Większość prezerwatyw można łączyć ze środkami nawilżającymi (informację o tym znajdziesz na opakowaniu), ale uwaga – powinny być to produkty specjalnego przeznaczenia, (tzw. lubrykanty intymne). Większość tradycyjnych oliwek (również dla dzieci), kremów, emulsji czy innych popularnych preparatów natłuszczających/nawilżających uszkadza materiał, z którego wykonana jest prezerwatywa.

Niektóre leki stosowane miejscowo

Substancje zawarte w niektórych lekach, np. przeciwgrzybiczych, mogą uszkadzać prezerwatywy (głównie te wykonane z lateksu), dlatego w okresie stosowania takich leków i zwykle również parę dni po zakończeniu kuracji należy stosować inne środki antykoncepcyjne. Uwaga! Jeżeli leczona jest infekcja intymna, należy powstrzymać się od stosunków płciowych, a terapią powinny zostać objęte obie współżyjące ze sobą osoby. Dlatego jeśli stosujesz takie środki, zanim użyjesz prezerwatywy, zajrzyj do ulotki.

Niewłaściwe przechowywanie

Materiał, z którego wykonuje się prezerwatywy, jest cienki i delikatny. Producenci zapewniają, że jest wytrzymały (ma w końcu przetrwać stosunek), jednak trzymanie prezerwatywy w ciepłym, wilgotnym miejscu albo obok chemikaliów może osłabić jej skuteczność. Stąd prezerwatywy nie powinno się przechowywać w łazience, przy kaloryferze/piecu czy w miejscu nasłonecznionym.

Przekroczenie terminu ważności

Każda prezerwatywa ma wytłoczoną na opakowaniu datę przydatności do użycia. To ważne, żeby jej przestrzegać – przeterminowana prezerwatywa traci swoje właściwości, przez co jej skuteczność antykoncepcyjna się zmniejsza. Z prezerwatywami jest więc tak samo jak z każdym innym wyrobem/produktem medycznym.

Niewłaściwe stosowanie

Prezerwatywa powinna być zakładana, gdy członek znajduje się w wzwodzie. Najpierw nakłada się ją na czubek, po czym rozwija, ściskając palcami pojemniczek na jej końcu, żeby do środka nie dostało się powietrze. Pochwa kobiety powinna być nawilżona. Członek z prezerwatywą należy wyciągnąć z niej zaraz po wytrysku, kiedy jeszcze jest sztywny, pamiętając, aby przytrzymać prezerwatywę u nasady – wtedy nie wycieknie z niej nasienie. Tylko takie postępowanie gwarantuje wysoką skuteczność antykoncepcyjną.

Nieodpowiedni rozmiar

Prezerwatywa powinna ściśle przylegać do członka. Zarówno za duża, za długa, zbyt luźna, jak i za mała, za krótka i zbyt ciasna mogą zmniejszyć skuteczność antykoncepcyjną. Bardzo ciasna prezerwatywa jest także podatna na uszkodzenia. Istnieje ponadto ryzyko, że prezerwatywa w nieodpowiednim rozmiarze zsunie się w czasie stosunku. Nie bez znaczenia jest fakt, że źle dobrany rozmiar może powodować dyskomfort u mężczyzny, a przecież nie z tym ma się kojarzyć zbliżenie.

Prezerwatywa niewiadomego pochodzenia

Warto zadbać o to, żeby prezerwatywa pochodziła od dobrego, uznanego producenta, a zakupiona była najlepiej w aptece lub drogerii. Kupowanie prezerwatyw w miejscach, gdzie np. długo leżały na słońcu albo mogły się przeterminować, jest ryzykowne.

Pęknięcie prezerwatywy

Może się zdarzyć, nawet jeśli używasz dobrych prezerwatyw. Pęknięcie prezerwatywy wiąże się z ryzykiem ciąży oraz chorobami przenoszonymi drogą płciową. Uwaga! Pęknięcie może być także efektem sytuacji, gdy do zbiorniczka na końcu dostanie się powietrze (dlatego tak ważne jest jego ściśnięcie podczas zakładania). Jeśli doszło do wytrysku, konieczne może być przyjęcie tabletki „dzień po” – jak najszybciej skontaktuj się z ginekologiem. Jeśli natomiast do wytrysku nie doszło, również skontaktuj się z ginekologiem, który oszacuje ryzyko ciąży na podstawie fazy cyklu.

Pośpiech

Ryzykowne jest: zbyt szybkie założenie prezerwatywy (bez przestrzegania zasad dotyczących jej użytkowania), gdy pochwa kobiety nie jest odpowiednio nawilżona, pośpieszne i nieuważne ściągnięcie prezerwatywy po stosunku (sperma może z niej wypłynąć – zużytą prezerwatywę należy związać na supełek i wyrzucić do kosza), a także ponowna penetracja zaraz po ściągnięciu prezerwatywy, gdy resztka nasienia mogła pozostać na penisie.

Źródła:

1. https://journals.viamedica.pl/sexual_and_mental_health/article/viewFile/33578/24621,
2. Grupa Edukatorów Seksualnych Ponton.