Krew w kale – czy jest się czego bać? Przyczyny, diagnostyka, choroby

Pojawienie się krwi w kale może wzbudzić niepokój, wszak jest to jeden z symptomów raka jelita grubego. Nie zawsze jednak obecność zabarwionego na czerwono śluzu czy pasemek krwi w stolcu jest symptomem poważnego zaburzenia. Mimo to zawsze, gdy zaobserwujesz krew w kale, skonsultuj się z lekarzem. Czym może być spowodowana ta nieprawidłowość? Jak przebiega diagnostyka? 

Jak wygląda krew w kale? 

Warto przyglądać się swojej kupie i nie, to nie jest żart! W razie zaobserwowania w niej krwi, dla lekarza kluczowe będzie jak ta krew wyglądała. To, jaką przybrała postać, stanowi jeden z ważnych elementów diagnostyki. Jasna i świeża krew w kale zwykle świadczy o problemie okołoodbytniczym, np. hemoroidach. Natomiast obecność ciemnych skrzepów krwi w kale najczęściej oznacza problemy w górnym odcinku przewodu pokarmowego, np. krwawień w jamie ustnej. Co do zasady, im na wyższym odcinku występują krwawienia, tym ciemniejsze jest zabarwienia kału. 

Nie zawsze krew w stolcu uda się zauważyć gołym okiem, mowa wówczas o utajonej krwi w kale. Jest to charakterystyczne przy znikomych krwawieniach, jakie towarzyszą stanom zapalnym błon śluzowych jelit. Nie sposób wykryć wówczas krwi inaczej, jak tylko przez badanie laboratoryjne próbki kału. Warto też zwrócić uwagę, jak bardzo krew jest zmieszana ze stolcem. Jeśli tylko pokrywa kał, może to świadczyć o krwawieniach na niskich odcinkach przewodu pokarmowego. Jeśli krew jest natomiast zmieszana z kałem – najpewniej krwawienie występuje na wyższych odcinkach przewodu pokarmowego.

Na czym polega diagnostyka krwawień z przewodu pokarmowego? 

Jeśli zgłosisz się do lekarza gastrologa z problemem obecności krwi w kale, możesz spodziewać się, że diagnostykę rozpocznie od wywiadu, ogólnej oceny twojego zdrowia i badania per rectum (przez odbytnicę). Lekarz może też wykonać kolonoskopię w celu oceny kondycji jelita grubego. To jedna z najpopularniejszych metod diagnostycznych, która jest przy tym wyjątkowo skuteczna. 

Do badania odbytu i odbytnicy może zostać wykorzystana rektoskopia, czyli badanie endoskopowe przy pomocy sztywnego wziernika. Natomiast przy podejrzeniu zaburzeń w górnym odcinku przewodu pokarmowego, lekarz może chcieć przeprowadzić gastroskopię. Jest to badanie, które polega na wprowadzeniu przez usta gastroskopu wyposażonego w kamerę i latarkę, co pozwala ocenić np. kondycję przełyku. 

Ponadto cennym wsparciem diagnostyki gastrologicznej mogą być badania obrazowe (USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) oraz badania krwi pod kątem dysfunkcji układu krzepnięcia czy obecności patogenów w organizmie. Jeśli lekarz podejrzewa obecność krwi utajonej w kale, może zlecić wykonanie osobnego badania nieinwazyjnego (test na krew utajoną). Wystarczy, że pobierzesz próbkę kału do specjalnego pojemnika zakupionego w aptece i dostarczysz ją do laboratorium. Wystarczy próbka o wielkości orzecha włoskiego. 

Jak wykonywane jest badanie kału? Najkorzystniejsze jest przeprowadzenie dwóch rodzajów testów. Pierwszy wykorzystuje reakcję barwną hemoglobiny, a drugi – przeciwciała przeciw hemoglobinie. Czułość jednego testu wynosi ok. 30-50 proc., podczas gdy wykonanie łącznie obu – 90 proc. 

Co oznacza krew w kale? 

Obecność ciemnej lub jasnej krwi w kale może świadczyć o szeregu mniej, lub bardziej poważnych zaburzeń ze strony układu pokarmowego. Mogą to być m.in.: 

• uchyłek jelita grubego (występuje przede wszystkim u osób starszych i polega na zagłębieniu się błon śluzowych wyściełających jelito w tkankę mięśniową), 
• angiodysplazja (przetoki tętniczo-żylne, które powstają w konsekwencji częściowej niedrożności naczyń pod błonami śluzowymi), 
• choroba zapalna (np. wrzodziejące zapalenie jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna), 
• nowotwór (zarówno polipy, jak i guzy złośliwe), 
• łagodne choroby odbytu (np. hemoroidy, szczelina odbytu), 
• choroby jelita cienkiego (np. angiodysplazja, uchyłek Meckela), 
• uszkodzenie ścian przewodu pokarmowego w czasie zabiegu (np. gastroskopii).

O czym świadczy krew w kale u dziecka? 

Obecność krwi w kale niemowlaka lub starszego dziecka budzi szczególny niepokój. Wszak u malucha, który powinien zdrowo się rozwijać, nagle pojawia się groźnie wyglądający objaw. Nigdy nie bagatelizuj problemu! Może to być bowiem symptom dolegliwości wymienionych wyżej, ale też m.in.: 

• alergii pokarmowej (zwłaszcza gdy krew pojawiła się na etapie rozszerzania diety, po wprowadzeniu nowego produktu), 
• bolesnych zaparć, które podrażniają śluzówkę jelita, 
• biegunek, 
• choroby pasożytniczej, 
• infekcji przewodu pokarmowego (np. salmonelli). 

Bibliografia: 

1. Obcowska A., Kołodziejczak M., Choroba hemoroidalna – współczesne poglądy na temat etiopatogenezy oraz metod leczenia. Przegląd piśmiennictwa, Nowa Medycyna 2016, nr 23(2), s. 61-76. 
2. Grzebieniak Z., Marek G., Agrawal A., Kielan W., Krwawienie z odbytu – zasady postępowania, Family Medicine & Primary Care Review 2013, nr 15, 2, s. 221-223. 
3. Stec R., Badania przesiewowe w raku jelita grubego, Współczesna Onkologia 2006, vol. 10, nr 3, s. 96-102.