Czym jest adenowirus? Czy stanowi zagrożenie dla zdrowia?

Adenowirus to patogen odpowiadający często za infekcje wirusowe. Zazwyczaj atakuje układ pokarmowy, drogi oddechowe oraz układ wzrokowy. Jest zaraźliwy, dlatego szczególnie podatne są na niego osoby z obniżoną odpornością, a także kobiety w ciąży i dzieci.

Czym jest adenowirus? 

Adenowirusy (AdV) są to bezotoczkowe wirusy DNA. Odpowiadają za różnego rodzaju infekcje zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Występują o każdej porze roku, na całym świecie. Wyizolowano i zbadano je po raz pierwszy w 1953 roku. Na przestrzeni niespełna stu lat wyróżniono kilkadziesiąt serotypów adenowirusów, jednak zaledwie 30% jest chorobotwórczych dla ludzi.

Jak się objawia zakażenie adenowirusami? 

W przypadku zakażenia się adenowirusami pierwsze objawy pojawiają się z reguły po upływie 2-14 dni od zakażenia. Uzależnione są przede wszystkim od tego, który układ został zaatakowany. Jeśli chodzi o zakażenie dróg oddechowych, to zazwyczaj pojawiają się: 

• kaszel, 
• wysoka gorączka, 
• zapalenie krtani, 
• dreszcze, 
• ból mięśni, 
• ból gardła,  
• osłabienie,  
• nieżyt nosa. 
• problemy ze strony układu pokarmowego w postaci biegunki (dotyczy to przede wszystkim małych dzieci), 
• wymioty,  
• bóle brzucha. 

Bardzo często patogeny przyczyniają się także do problemów z narządem wzroku. Wielokrotnie pojawia się zapalenie spojówek lub rogówki, które można rozpoznać po: 

• podrażnionych i zaczerwienionych oczach, 
• łzawieniu, 
• bólu. 

Z reguły objawy mijają po kilku dniach. Zdarza się jednak, że zakażenie adenowirusami przeradza się w zapalanie oskrzeli czy płuc. Dlatego ważne jest szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Zaraźliwość adenowirusa 

Adenowirusem łatwo się zarazić drogą kropelkową lub fekalno-oralną. Wirus może być przenoszony, gdy ktoś nie zachowa podstaw higieny osobistej i na przykład użyje ręcznika osoby zarażonej albo poda jej rękę, a potem podrapie się po ustach. Największe ryzyko przenoszenia adenowirusa jest w miejscach, gdzie przebywa dużo ludzi, np. w szpitalach, internatach, przedszkolach, szkołach czy żłobkach. Adenowirusy zazwyczaj atakują młode organizmy, najczęściej zarażają się nim dzieci do 5. roku życia. 

Diagnostyka adenowirusa 

Objawy zarażenia adenowirusem łatwo jest pomylić z infekcją bakteryjną lub z każdym innym wirusem. Dlatego po przeprowadzonym wywiadzie, jeżeli lekarz podejrzewa omawiany problem, z reguły zaleca badanie wydzieliny z dróg oddechowych lub oka bądź próbki kału. Można też wykonać testy serologiczne, polegające na sprawdzeniu, czy we krwi chorego znajdują się przeciwciała przeciwko adenowirusom. 

Jak leczyć adenowirusy? 

Chorzy na adenowirusy nie powinni przyjmować antybiotyków, ponieważ służą one do zwalczania bakterii. Zakażenia adenowirusami są leczone objawowo. Jeśli chory ma infekcję dróg oddechowych, wówczas podaje mu się m.in. leki, które rozszerzają oskrzela lub tlen. Z kolei ci, którzy mają biegunkę i wymioty, powinni przyjmować dużo płynów. 

Do łagodzenia objawów często stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, ale pamiętaj, że dzieciom do 12. roku życia nie należy podawać kwasu acetylosalicylowego. Zastosowanie go może spowodować rozwój zespołu Reye’a. U osób z upośledzoną odpornością lub po przeszczepach narządów, zakażenia adenowirusowe mogą mieć niebezpieczny przebieg, dlatego konieczna jest hospitalizacja. W takich przypadkach mogą wystąpić: 

• ostra biegunka,  
• zapalenie płuc, 
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
• zapalenie mózgu, 
• zapalenie wątroby.

W jaki sposób można zapobiec zakażeniu? 

Nie opracowano dotychczas szczepionki przeciw adenowirusom, dlatego jedyną możliwością, by zapobiec zakażeniu, jest przestrzeganie zasad higieny osobistej. Warto też zadbać o czystość otoczenia, w którym się przebywa – zaleca się wietrzenie pomieszczeń i stosowanie płynów do dezynfekcji powierzchni. Osoby, które chcą zminimalizować ryzyko zakażenia, powinny też unikać miejsc, gdzie przebywa dużo ludzi.  

Bibliografia: 

1. Goździecka-Józefiak A., Wirusologia, PWN, Warszawa 2022. 
2. Levy T. E., Wirusowe choroby zakaźne. Skuteczne leczenie i profilaktyka, Oficyna Wydawnicza Aba, Warszawa 2020.
3. Wróblewska M., Dzieciątkowski T., Choroby wirusowe w praktyce klinicznej, PZWL, Warszawa 2020.