Co to jest geriatria? Czym się różni od gerontologii?

Geriatria zajmuje się chorobami ludzi w podeszłym wieku. Jej celem jest maksymalne wydłużenie życia starszego pacjenta przy jednoczesnym podniesieniu jego jakości. Należy pamiętać, że ludzie po 60. roku życia często muszą zmagać się z wielochorobowością, czyli występowaniem dwóch lub więcej chorób przewlekłych naraz.

Geriatria to specjalizacja lekarska, która zajmuje się leczeniem i diagnozowaniem chorób u ludzi powyżej 60. roku życia. Takie osoby często zmagają się zarówno z chorobami typu in-aging, czyli niecharakterystycznymi dla wieku starczego, jak i off-aging, które są efektem starzenia, czyli np. otępienia, osteoporoza czy też odleżyny. Ze względu na to, że polskie społeczeństwo się starzeje, lekarz geriatra będzie miał prawdopodobnie w przyszłości coraz więcej pacjentów.

Jakie choroby leczy geriatra? Czym jeszcze się zajmuje?

Geriatra zajmuję się wieloma chorobami, poczynając od schorzeń układu krążenia i ruchu poprzez choroby kręgosłupa, układu ruchowego i stawów aż do demencji, depresji starczej, majaczenia i otępienia. Niekiedy, zamiast chodzić do specjalistów zajmujących się np. neurologią czy psychiatrią, lepiej odwiedzić właśnie geriatrę. Starsi pacjenci często chorują na wiele chorób jednocześnie. W takich sytuacjach najczęściej leczą choroby u różnych lekarzy z wąskimi specjalizacjami. Tymczasem geriatra ma rozległą wiedzę na temat całego organizmu i widzi powiązania pomiędzy poszczególnymi narządami. Jeżeli więc – pomimo leczenia u wielu specjalistów pacjent się źle czuje, powinien wybrać się do geriatry. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że dzięki temu osłabione zostaną skutki uboczne leczenia. Do geriatry powinni zatem zgłosić się pacjenci, którzy:

• zmagają się z więcej niż jednym schorzeniem,
• cierpią na choroby charakterystyczne dla wieku starczego,
• czują dolegliwości, które są trudne opisania,
• mają zaburzenia pamięci, które znacząco utrudniają życie,
• dbają o zdrowie i chcą zapobiegać potencjalnym chorobom,
• są po długiej hospitalizacji lub ciężkiej chorobie.

Podczas wizyty geriatra przeprowadza wywiad z pacjentem oraz wykonuje odpowiednie badania. Na ich podstawie może określić stan starszej osoby oraz opracować wstępny plan leczenia. Jeśli jest taka potrzeba, kieruje pacjenta do sanatorium lub uzdrowiska. Czasem także zleca odpowiednie zabiegi diagnostyczne. Geriatrzy mogą zlecić pacjentom wykonanie badań laboratoryjnych oraz obrazowych – także w celach profilaktycznych. W przypadku geriatrów istotną rolę odgrywa również osobowość – powinien on cierpliwie wysłuchać pacjenta oraz wykazać się życzliwością. Nie powinien również bagatelizować trosk starszych ludzi, a jednocześnie domyślić się tych rzeczy, o których pacjenci wstydzą się mówić. Bardzo ważne jest, aby zwrócił uwagę nie tylko na zdrowie fizyczne, ale i psychiczne pacjenta.

Jak się przygotować do wizyty u geriatry?

Trzeba pamiętać, żeby pokazać geriatrze dokumentację leczenia oraz przebytych chorób. Istotne są również wypisy ze szpitala – niezależnie od tego, ile ich jest. Jeśli jest taka potrzeba, warto wziąć ze sobą dzienniczek cukrzyka oraz dzienniczek do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Jeśli chodzi o leki, warto spisać nazwy przyjmowanych preparatów nasennych, przeciwbólowych i uspokajających, do których nabycia nie potrzeba recepty. Co więcej, dobrze jest także przygotować listę przyjmowanych suplementów diety. W sytuacji, gdy pacjent zmaga się z demencją, dobrze by było, gdyby towarzyszył mu opiekun. Warto zaznaczyć, że niektórzy lekarze odbywają również wizyty w domu pacjentów.

Geriatria i gerontologia – podstawowe różnice

Niekiedy zdarza się mylić niektórym geriatrię z gerontologią. O ile geriatria jest nauką o chorobach wieku podeszłego, o tyle gerontologia to nauka o starzeniu się organizmów, ale także o warunkach ich życia, dochodach, wypoczynku oraz organizacji wolnego czasu. Gerontologia stanowi swoiste połączenie biologii, psychologii, kulturoznawstwa oraz medycyny. Warto dodać, że historia geriatrii i gerontologii nie jest długa. O ile termin „gerontologia” pojawił się w 1903 r. w Nowym Jorku, o tyle geriatrię wyodrębniono z niej sześć lat później. W Polsce jej początki przypadają dopiero na okres po II wojnie światowej, a 1956 roku założono u nas pierwsze Sanatorium Geriatryczne – zbudowano je w Inowrocławiu. Szczególne zainteresowanie tą dziedziną pojawiło się na świecie w latach 60. XX wieku. W tym momencie, niestety, nie ma w Polsce zbyt wielu geriatrów, przy czym najwięcej ich pracuje w Warszawie, Katowicach, Łodzi oraz Bydgoszczy.