Czym jest kolposkopia? Na czym polega? Interpretacja wyników

Kolposkopia to badanie, które wykrywa m.in. raka szyjki macicy i mimo że jest ono bezbolesne, w Polsce nie cieszy się szczególną popularnością. Warto je jednak potraktować jako element profilaktyki przeciwnowotworowej, tym bardziej że wyniki często są dostępne od razu. Co jeszcze warto wiedzieć o tym badaniu? Jak ono przebiega i ile trwa? O tym przeczytasz w niniejszym artykule.

Co to jest kolposkopia? 

Kolposkopia to jedno z najważniejszych badań ginekologicznych. Na czym polega? W jego ramach ginekolog ogląda szyjkę macicy oraz dolną część jej kanału, a także srom i pochwę. Badanie przeprowadzane jest za pomocą kolposkopu, stąd jego nazwa. To urządzenie optyczne, które przypomina mikroskop. Wyposażone jest w źródło światła, a coraz częściej również w kamerę. Podczas badania lekarz może pobrać dodatkowo wycinek tkanki, który następnie poddaje się badaniu histopatologicznemu. Jest to tzw. kolposkopia z biopsją. 

Kolposkopia pozwala obejrzeć badane struktury nabłonka, jego zabarwienie i naczynia krwionośne nawet z 50-krotnym powiększeniem, dzięki czemu jest ona o wiele dokładniejsza niż klasyczne badanie ginekologiczne. W niektórych przypadkach kolposkopię wykorzystuje się również po to, aby ocenić okolicę odbytu, ujścia cewki moczowej oraz śluzówki jamy ustnej, a także nabłonek prącia.

Jak wygląda kolposkopia? Ile trwa badanie? 

Kolposkopię przeprowadza się w gabinecie ginekologa. Najpierw należy zdjąć odzież od pasa w dół oraz usiąść w fotelu ginekologicznym. Następnie lekarz wprowadza do pochwy wziernik i ogląda szyjkę macicy przez kolposkop, który nie dotyka ciała pacjentki. W międzyczasie ginekolog może przemyć szyjkę roztworem soli fizjologicznej.  

Czasem lekarz korzysta również z zielonego filtra, który sprawia, że naczynia krwionośne są lepiej widoczne. Jeśli ginekolog zauważy niepokojące zmiany, może zdecydować się także na biopsję celowaną, a więc pobranie tkanek z szyjki macicy. Całe badanie trwa maksymalnie kilkanaście minut, po jego przeprowadzeniu można zupełnie normalnie funkcjonować.

Przygotowanie do kolposkopii 

Kolposkopia nie wymaga szczególnych przygotowań, przypomina standardowe badanie ginekologiczne. Dobrze jest zatem zadbać o higienę osobistą oraz komfortowo się ubrać. Warto też pamiętać, aby wybrać się do lekarza w pierwszej połowie cyklu, po zakończeniu okresu. Na siedem dni przed badaniem należy się wstrzymać także od aktywności seksualnej. Nie powinno się stosować żadnych środków dopochwowych, globulek, tabletek ani wykonywać irygacji. Dodatkowo na zabieg kolposkopii dobrze jest przyjść z wynikami na HIV, Hbs, HCV i INR/APTT.

Czy wziernikowanie macicy boli?  

Kolposkopia nie boli, jednak nieprzyjemne odczucia może wywołać wcześniejsze wprowadzenie wziernika do dróg rodnych. Istnieje możliwość wyeliminowania jednak dolegliwości poprzez lubrykant. Samo pobieranie wycinka tkanki może co najwyżej skutkować lekkim uczuciem pieczenia lub podrażnienia.

Kolposkopia w ciąży 

Kolposkopia z powodzeniem może być przeprowadzana w ciąży. Jest to badanie nieinwazyjne, nie zagraża zatem zdrowiu matki czy dziecka. Co więcej, ciężarne kobiety mogą wykonywać je wielokrotnie. Jest to o tyle istotne, że pozwala ono wykrywać nie tylko raka, ale też wszelkie inne nieprawidłowości w obrębie dróg rodnych.

Przeciwwskazania i powikłania po kolposkopii 

Kolposkopii nie należy przeprowadzić podczas miesiączki oraz leczenia przy pomocy preparatów dopochwowych. Wyjątkowo można je w takich sytuacjach przeprowadzić w przypadku podejrzenia toczącego się procesu nowotworowego w obrębie sromu, pochwy lub szyjki macicy – zwłaszcza jeżeli konieczna jest szybka diagnostyka. Przeciwwskazaniem do badania jest także uczulenie na jod.

Wziernikowanie macicy – interpretacja wyników 

Jak interpretować wyniki kolposkopii? Najlepiej pozwolić zrobić to lekarzowi. Pewne jest natomiast to, że wynik może być: 

• prawidłowy (nabłonek płaski, walcowaty), 
• nieprawidłowy (zmiany w budowie nabłonka, np. gęste lub płaskie zbielenie, naczynia atypowe, punkcikowanie, mozaika), 
• niesatysfakcjonujący (np. niewidoczna granica między nabłonkiem gruczołowym a płaskim), 
• inny (np. polipy, brodawczaki, nadżerka, stan zapalny), 
• wskazujący na nowotwór inwazyjny. 

Jeżeli więc zastanawiasz się, czy kolposkopia wykrywa raka, odpowiedź brzmi: tak, wykrywa. Ile się czeka na wyniki kolposkopii? Jeżeli jest to badanie bez biopsji, interpretację lekarza można poznać kilka minut po jego wykonaniu. Jeśli jednak pobiera się również wycinek tkanki, na wyniki trzeba czekać zwykle od 2 do 4 tygodni.

Badanie kolposkopia – cena 

Ile kosztuje kolposkopia szyjki macicy? Jej cena zależna jest od wielu czynników. Największy wpływ ma tutaj miasto, w którym jest przeprowadzana. Stąd też wynikają duże rozbieżności, ponieważ koszt może wynieść zarówno 100 zł, jak i 400 zł. Jeżeli podczas badania pobrany zostanie dodatkowo wycinek tkanki, kosztuje ono jeszcze więcej – nawet 600 zł. Cena zależna jest także od rangi i doświadczenia lekarza, który przeprowadza kolposkopię. 

Wiele kobiet może jednak wykonać badanie bezpłatnie, w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Jest to możliwe dla pań w wieku 25-59 lat, u których przez ostatnie 3 lata nie wykonywano badania cytologicznego. Co więcej, kobiety obciążone większym ryzykiem nowotworu mogą wykonywać takie badanie co 12 miesięcy. 

Bibliografia: 

1. Burness J., Schroeder J. M., Warren J. B., Cervical Colposcopy: Indications and Risk Assessment, American Family Physician 2020, s. 39-48. 
2. https://ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK564514/ [dostęp 07.04.2023]. 
3. Nam K., Colposcopy at a turning point, Obstetrics & Gynecology Science 2018, s. 1-6.