Do czego służy otoskop i czy warto mieć go w domu?

Otoskop to podstawowe narzędzie pracy laryngologa, które czasem jest wykorzystywane również przez pediatrów i lekarzy rodzinnych. Narzędzie pozwala na szybkie i bezbolesne zbadanie ucha pacjenta. Czy otoskop to urządzenie, które warto kupić do domu? Jak wygląda badanie ucha otoskopem? Ile kosztuje otoskop? 

Co to jest otoskop? 

Otoskop do ucha to narzędzie laryngologiczne stosowane przede wszystkim do oglądania zewnętrznego przewodu słuchowego i błony bębenkowej. Składa się z części, takich jak: 

• rękojeści; 
• źródła światła (w nowszych modelach jest to dioda LED); 
• soczewki pozwalającej na dwu- lub trzykrotne powiększenie obrazu;  
• stożkowatego, wymiennego wziernika – te występują w różnych rozmiarach, standardowo mają średnicę od 2,2 mm do 4 mm, ale istnieją też większe modele. 

 Otoskop zazwyczaj zasilany jest bateriami.  

Jak przebiega badanie ucha otoskopem? 

Otoskopia, inaczej wziernikowanie ucha, to badanie ucha za pomocą otoskopu. Na początku badania lekarz dobiera rozmiar wziernika indywidualnie do pacjenta – wziernik nie powinien być ani za mały, ani za duży. Następnie lekko odciąga małżowinę uszną i delikatnie umieszcza końcówkę otoskopu w uchu pacjenta na głębokość 2/3. 

Podczas badania otoskopem lekarz może kilkukrotnie zmieniać kąt ustawienia narzędzia, co pozwala na dokładne obejrzenie całego kanału słuchowego i błony bębenkowej. Badanie jest bezbolesne i nie wymaga znieczulenia. 

Jakie schorzenia można wykryć przy badaniu otoskopem? 

Badanie otoskopem pozwala dostrzec lekarzowi niepokojące zmiany w wyglądzie błony bębenkowej, które mogą świadczyć o stanie zapalnym – przekrwienie, zgrubienia, obrzęk, wysięk krwi lub ropy.  

Ponadto otoskopia pozwala na wykrycie następujących dolegliwości: 

• utkwienie ciała obcego w uchu zewnętrznym; 
• czopy woskowe; 
• uraz ucha (w tym uraz ciśnieniowy); 
• perforacje błony bębenkowej; 
• ostre zapalenie ucha środkowego; 
• powikłania po infekcji wirusowej; 
• choroby nowotworowe; 
• a także rzadko występujące schorzenia jak np. złośliwe zapalenie ucha zewnętrznego czy perlak wrodzony. 

W przypadku dzieci otoskopia zalecana jest przez lekarzy jako rutynowe badanie. 

Otoskop domowy 

Niektóre otoskopy stworzono z myślą o stosowaniu ich przez osoby bez wiedzy medycznej. Wśród tego rodzaju produktów znajdziemy urządzenia reklamowane przez producentów jako „narzędzia do profesjonalnej pielęgnacji uszu”. Są to przyrządy wyposażone w kamerę, która umożliwia podgląd przewodu słuchowego. Takie otoskopy często są wodoodporne. Mogą się też łączyć ze smartfonem za pomocą WiFi. 

Inne otoskopy domowe sprzedawane są jako „latarka diagnostyczna” lub „mini otoskop”. To głównie urządzenia na baterie wyposażone wymienne wzierniki oraz w latarkę LED.

Czy warto kupić otoskop na użytek domowy? 

Zakup otoskopu domowego rozważają przede wszystkim rodzice małych dzieci, ponieważ te bardzo często umieszczają drobne przedmioty w uchu czy nosie. Problem z umieszczeniem ciała obcego w uchu dotyczy też starszych dzieci (do 12 r.ż.), a także osób starszych czy osób niepełnosprawnością umysłową. Jeżeli członek naszej rodziny należy do tej grupy, posiadanie własnego otoskopu wydaje się praktycznym rozwiązaniem, dzięki któremu możemy szybko sprawdzić, czy w przewodzie słuchowym bliskiej nam osoby utknęło ciało obce.  

Trzeba tu jednak pamiętać o dwóch rzeczach. Po pierwsze, jeśli rzeczywiście za pomocą otoskopu znajdziemy ciało obce umieszczone głęboko w kanale słuchowym, ze względów bezpieczeństwa nie należy go samodzielnie usuwać. Nieumiejętne „wyciąganie” ciała obcego z ucha może prowadzić do groźnych powikłań, np. uszkodzenia błony bębenkowej. Dlatego nawet jeśli stwierdzimy, że w uchu jest ciało obce, niezbędna jest wizyta u lekarza, który w bezpieczny sposób je usunie. Jeśli zaś przedmiot umieszczony jest na tyle płytko, że widoczny jest gołym okiem, znajdziesz i usuniesz go bez użycia otoskopu. Podobnie ma się sprawa z czyszczeniem uszu – laryngolodzy apelują, aby nie czyścić uszu za pomocą patyczków czy innych przedmiotów wprowadzanych do kanału słuchowego. 

Powyższe przykłady pokazują, że zakup otoskop może być przydatny o tyle, o ile chcemy upewnić się, że w uchu naszym czy naszego dziecka znajduje się ciało obce. Wtedy jednak w celu rozwiązania problemu i tak konieczna będzie wizyta u specjalisty. 

Ile kosztuje otoskop? 

W sklepach ze sprzętem medycznym cena otoskopu do profesjonalnego użytku waha się od 300 do 900 zł. Bardziej zaawansowane modele to koszt nawet kilku tysięcy złotych. Otoskopy do użytku domowego dostaniesz w aptekach, sklepach ze sprzętem RTV i AGD, a nawet drogeriach. Cena takiego urządzenia to 80-150 zł. 

Bibliografia: 

1. Kuczkowski J., Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego, Forum Medycyny Rodzinnej 2011, vol. 5, no. 4: 287-294. 
2. Mierzwiński J., Fishman A. J., Retraction pockets of tympanic membrane: protocol of management and results of treatment. Otorynolaryngologia 2014, 13(2). 
3. Tretiakow D., Kuczkowski J., Ciała obce ucha Foreign bodies of the ear, Forum Medycyny Rodzinnej 2012, vol. 6, no. 6: 304-309.