Co to jest przełyk Barretta – przyczyny i objawy. Rola diety w profilaktyce i procesie leczenia

Przełyk Barretta to nazwa stanu przednowotworowego górnego odcinka przewodu pokarmowego. Diagnoza stawiana jest na podstawie wycinków histopatologicznych pobranych podczas badania endoskopowego. Przełyk Barretta może występować na dowolnej długości odcinku nabłonka przełyku.

Przełyk Barretta pojawia się najczęściej u starszych mężczyzn, którzy od wielu lat cierpią na chorobę refluksową przełyku. Ze względu na poważne powikłania choroby, po zdiagnozowaniu jej konieczna może być regularna kontrola, by zapobiec rozwinięciu się najpoważniejszego z powikłań przełyku Barretta – raka gruczołowego.

Przełyk Barretta – przyczyny

O zmianie przednowotworowej, jaką jest przełyk Barretta, mówi się, kiedy w dolnym odcinku przełyku stwierdza się nieprawidłowy nabłonek walcowaty. Jest to schorzenie dość częste. Szacuje się, że zapadalność na tę chorobę dotyczy 2–3% populacji zachodnioeuropejskiej. Do zachorowania dochodzi najczęściej w wyniku zaniedbań w leczeniu choroby refluksowej. Wykrywanie tego stanu jest niezmiernie istotne ze względu na najpoważniejsze powikłania przełyku Barretta – rak gruczołowy przełyku. Ryzyko rozwoju nowotworu wzrasta aż o 0,5% rocznie względem populacji zdrowej.

Czynniki ryzyka wystąpienia przełyku Barretta:

• płeć męska,
• wieloletni przebieg choroby refluksowej przełyku,
• wiek >50 lat,
• rasa biała,
• obecność przepukliny rozworu przełykowego,
• otyłość (zwiększony wskaźnik BMI lub otyłość typu brzusznego).

Przełyk Barretta może wystąpić także u osób, u których nie zaobserwowano żadnych objawów choroby refluksowej przełyku.

Jakie objawy daje przełyk Barretta?

Przełyk Barretta nie wysyła żadnych objawów charakterystycznych. Chorzy cierpią na dolegliwości, takie jak:

• zgaga – uczucie pieczenia za mostkiem,
• cofanie się treści pokarmowej,
• chrypka,
• suchy kaszel,
• ból w klatce piersiowej.

Jeśli chorzy mają dodatkowo spełnione czynniki ryzyka przełyku Barretta, powinni wykonać badanie gastroskopowe. Do szybkiej diagnostyki zobowiązują również objawy alarmowe: zaburzenia połykania, zmniejszenie masy ciała i krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Podczas gastroskopii stwierdza się, że miejsce, w którym widoczny jest nieprawidłowy nabłonek, jest czerwonawe i przypomina aksamit. Zazwyczaj też wyraźnie odznacza się od będącego w pobliżu prawidłowego nabłonka płaskiego.

Przełyk Barretta: czy dieta zapobiega jego powstawaniu?

Odpowiednia dieta stosowana w chorobie refluksowej przełyku może zapobiec powstawaniu zmian prowadzących do rozwinięcia się przełyku Barretta. Należy spożywać wiele warzyw i owoców, najlepiej poddanych obróbce termicznej. Wskazane jest unikanie cytrusów, dużych ilości tłuszczów (szczególnie zwierzęcych), a także takich używek, jak kawa, mocna herbata, papierosy. Konieczne jest ograniczenie spożywania alkoholu. Podczas przygotowania posiłków powinno się zrezygnować ze smażenia na rzecz pieczenia w folii, gotowania. Osoby otyłe muszą przejść na dietę odchudzającą. Pomocne w zapobieganiu przełyku Barretta mogą okazać się herbaty ziołowe, ale z wykluczeniem mięty. Konieczne są: zmiana trybu życia, spożywanie małych porcji pokarmów w regularnych odstępach, jedzenie niewielkiego ostatniego posiłku co najmniej 2–3 godziny przed snem, unikanie drzemek po obiedzie.

Przełyk Barretta – leczenie

O diagnozie oraz dalszym leczeniu przełyku Barretta decyduje lekarz gastroenterolog na podstawie badania klinicznego, wyników gastroskopii oraz badania histopatologicznego. Na ogół stosowane są leki odpowiednie dla niepowikłanej choroby refluksowej – zazwyczaj inhibitory pompy protonowej (IPP). Należy pamiętać, że leczenie nie prowadzi do ustąpienia zmian, zapobiega jedynie ich rozwojowi. Dalsze postępowanie – leczenie oraz monitoring – zależy od wyników badania histopatologicznego. Przełyk Barretta bez dysplazji można pozostawić bez nadzoru. W dysplazji małego stopnia gastroskopię należy wykonywać co 6–12 miesięcy, a w przypadku wystąpienia dodatkowych czynników ryzyka rozważa się leczenie endoskopowe. W dysplazji dużego stopnia zawsze przeprowadza się wyżej wymienione leczenie. Dysplazja małego stopnia może się cofać samoistnie. Leczenie endoskopowe przełyku Barretta polega na resekcji błony śluzowej lub jej zniszczeniu, na przykład za pomocą ablacji. W wyniku takich działań wraz z zastosowaniem leków w miejsce nieprawidłowego nabłonka zaczynają pojawiać się fizjologiczne komórki.