Co to jest wirus RSV? Objawy, leczenie i profilaktyka zakażenia

Wirus RSV to najczęściej występujący patogen wywołujący zapalenie oskrzelików u niemowląt, mogący powodować zakażenia objawowe również u starszych dzieci oraz dorosłych. Nie udało się wyizolować jeszcze szczepionki przeciwko RSV, w niektórych grupach stosuje się przeciwciała zapobiegające rozwojowi zakażenia.

Dla dorosłych oraz starszych dzieci zakażenie wirusem RSV przebiega zazwyczaj w sposób łagodny, natomiast u niemowląt w 1–2% przypadkach może dojść do konieczności umieszczenia pacjenta w szpitalu z powodu zaburzeń oddychania. Leczenie wirusa RSV polega na terapii objawowej.

Wirus RSV – co to jest?

Wirus RSV, z ang. Respiratory Syncytial Virus, to patogen zawierający materiał genetyczny w postaci RNA. Należy do rodziny Paramyxoviridae. Jego replikacja zachodzi głównie w komórkach nabłonkowych dróg oddechowych u małych dzieci, choć może również atakować dorosłych. W trakcie tego procesu dochodzi do łączenia się sąsiednich komórek w wielojądrzaste pakiety (syncytia) i stąd właśnie pochodzi nazwa wirusa. Szerzenie się zakażenia wirusem RSV następuje poprzez drogę kropelkową oraz bezpośredni kontakt z chorym. Do infekcji dochodzi zazwyczaj w okresie jesienno-zimowym. Wirus RSV u niemowląt objawia się pod postacią zapalenia oskrzelików i jest najczęstszą przyczyną występowania zaburzeń w tej grupie wiekowej. W żłobkach oraz dużych skupiskach widoczna jest duża skłonność do rozprzestrzeniania się zakażenia. Przebieg jest różnorodny i może zajść konieczność leczenia szpitalnego. Istnieje jedynie możliwość ograniczenia zakażenia wirusem RSV, ponieważ nie ma szczepionki przeciwko tej chorobie we właściwym znaczeniu tego słowa. Substancję będącą przeciwciałem monoklonalnym anty-RSV – paliwizumab, stosuje się u wcześniaków przed ukończeniem przez nie pół roku, u dzieci poniżej 2. roku życia, które urodziły się z wadą serca, oraz u tych, które były leczone z powodu dysplazji oskrzelowo-płucnej. Ma ono zredukować ryzyko hospitalizacji z powodu zakażenia wirusem RSV.

Wirus RSV – objawy zakażenia

Ogólne objawy zakażenia wirusem RSV u dorosłych oraz starszych dzieci to zwykle zapalenie oskrzeli z delikatnym pokasływaniem i niewielką gorączką oraz katarem. Po około 2–3 dniach kaszel staje się mokry i bardziej intensywny. Chory może skarżyć się na ból mięśni, ogólne osłabienie, czasami może pojawić się świszczący oddech. U dzieci RSV może wywołać zapalenie płuc. Infekcja wirusem RSV u noworodka i niemowlęcia przebiega pod postacią zapalenia oskrzelików. Na początku pojawiają się niewielki kaszel oraz podwyższona temperatura ciała. W późniejszym czasie dochodzi do zwiększonego powstawania wydzieliny, która utrudnia oddychanie. Rodzice notują w takim przypadku objawy duszności: przyspieszony, świszczący oddech, poruszanie skrzydełkami nosa, postękiwanie. Dziecko zwykle szybciej męczy się podczas karmienia, przerywa w trakcie ssania piersi lub butelki. Po rozebraniu można zanotować uruchomienie dodatkowych mięśni oddechowych: zaciąganie międzyżebrzy, przestrzeni nad mostkiem oraz okolicy nad- i podobojczykowej.

Wirus RSV – leczenie zakażenia

Postępowanie w przypadku zakażenia zależy od grupy wiekowej. Wcześniaki są najbardziej narażone na ciężki przebieg infekcji wirusem RSV. Leczenie u niemowląt będących w dobrym stanie, pijących i jedzących oraz z nieznacznie podwyższoną temperaturą można prowadzić w warunkach domowych. Przede wszystkim rodzic powinien regularnie czyścić nos dziecku za pomocą gruszki i odsysać z zalegającej wydzieliny oraz zadbać o prawidłowe nawilżenie powietrza i utrzymanie temperatury na poziomie 18–20 stopni Celsjusza. Można również aplikować sól morską bezpośrednio do nozdrzy. Podczas wystąpienia gorączki stosuje się leki przeciwgorączkowe. W przypadku pojawienia się nasilonej duszności, problemów w karmieniu, bezdechów czy sinicy należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza – dziecko zostanie najprawdopodobniej skierowane do szpitala, gdzie będzie zastosowane bardziej intensywne leczenie w postaci tlenoterapii oraz monitorowanie parametrów życiowych dziecka. Zakażenie wirusem RSV u dzieci starszych oraz u dorosłych przebiega znacznie łagodniej, a leczenie opiera się jedynie na łagodzeniu objawów, stosowaniu inhalacji, a kiedy to konieczne leków przeciwgorączkowych. Można zastosować preparaty ułatwiające odkrztuszanie.

Wirus RSV – powikłania

U młodzieży oraz dorosłych konsekwencje związane z przejściem choroby zwykle się nie zdarzają, a infekcja ustępuje bez komplikacji. Powikłania zakażeń wirusem RSV u dzieci najmłodszych, szczególnie u niemowląt, występują częściej niż u starszych. Mogą pojawić się epizody nawracającego świszczącego oddechu, które towarzyszą późniejszym zakażeniom wirusowym. Związek jednak nie jest do końca jasny i nadal prowadzone są badania na ten temat.