Co to są by-passy (bajpasy)? Na czym polega pomostowanie aortalno-wieńcowe?

By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe to operacja związana z leczeniem chorób serca. To metoda obarczona wieloma powikłaniami. Bardzo często jest jednak jedyną opcją leczenia chorych ze zwężonymi naczyniami wieńcowymi.

By-passy – co to jest?

By-passy to kardiochirurgiczna operacja wszczepienia pomostów naczyniowych: bajpasów. Stosowana jest w przypadku zaawansowanej choroby wieńcowej i w niektórych przypadkach zawału serca.

Pomostowanie aortalno-wieńcowe (CABG) jest wynikiem zatkania przez blaszkę miażdżycową fragmentu tętnicy, której zadaniem jest doprowadzenie krwi do serca.

Celem tej operacji jest dostarczenie krwi do obszarów w mięśniu sercowym, do którego dochodzi w ograniczonej ilości. Krew omija wówczas zatkaną przez blaszkę miażdżycową część tętnicy wieńcowej i bez problemu może dotrzeć do serca.

By-passy występują w dwóch formach protezy naczyniowej. Pierwsza z nich to rurki z tworzywa sztucznego. Druga postać to rurki stworzone z naczynia krwionośnego: żyły lub tętnicy pacjenta. Wykonuje się je np. żył z kończyn dolnych, żyły odpiszczelowej, tętnicy pobranej z ręki pacjenta, tętnicy położonej za mostkiem.

By-passy – wskazania

Wskazania do wszczepienia takich protez naczyniowych są ściśle określone przez Amerykańskie i Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne.

Wykonuje się je u pacjentów z:

• nasilonymi objawami choroby wieńcowej,
• zwężanymi tętnicami zagrażającymi ich życiu (zawał serca).

By-passy – przeciwwskazania

Istnieją również przypadki, kiedy pomostowanie aortalno-wieńcowe jest zabronione, gdyż wykonanie takiego zabiegu może pogorszyć stan pacjenta.

Należą do nich:

• choroby przewlekłe np. nowotwór,
• miażdżyca końcowych odcinków naczyń wieńcowych,
• upośledzona wydolność mięśnia sercowego,
• choroby psychiczne,
• pacjenci z chorobą Alzheimera.

By-passy: jak wygląda zabieg?

Przed wykonaniem wszczepienia protez naczyniowych należy wykonać szereg badań:

• próbę wysiłkową,
• echo serca,
• badania krwi,
• RTG klatki piersiowej,
• koronografię,
• USG tętnic szyjnych.

Pomostowanie aortalno-wieńcowe wykonywane jest na dwa sposoby. Pierwszy polega na wykorzystaniu krążenia pozaustrojowego. Pacjent zostaje podłączony do aparatury, która na czas operacji zastępuje pracę serca i płuc.

Po zatrzymaniu akcji serca lekarze przyszywają bajpasy do tętnicy wieńcowej, a drugi ich koniec łączą z aortą. Następnie czynności życiowe pacjenta zostają przywrócone.

Drugi sposób polega na pomostowaniu aortalno-wieńcowym na bijącym sercu. Stosowany jest wtedy system of-pump, który cieszy się coraz większą popularnością.

Wskazane jest, aby po takiej operacji pacjent utrzymywał dietę niskotłuszczową. Pozwoli ona na wyeliminowanie odkładania się blaszki miażdżycowej w tętnicach, dzięki czemu nie będzie dochodziło do ich zwężenia. Zalecane są również odpowiednie leki obniżające poziom cholesterolu. Dodatkowo należy zrezygnować z palenia. Co więcej, pacjent musi znajdować się pod stałą kontrolą kardiologa. Nie można również zapomnieć o aktywności fizycznej. Do tego osobę po operacji obowiązuje szereg ograniczeń, m.in.:

• zakaz rozwierania ramion ponad 90 stopni,
• zakaz podciągania i odpychania się rękami podczas wstawania lub siadania,
• zakaz wstrzymywania oddechu podczas wysiłku,
• zakaz obciążenia asymetrycznego,
• zakaz prowadzenia pojazdów przez okres 2 miesięcy po operacji.

Protezy naczyniowe nie są skuteczne przez całe życie. Z czasem dochodzi do ich zamknięcia. W takim momencie konieczna jest kolejna operacja mająca na celu wszczepienie nowych by-passów. Jak dowodzą badania naukowe, najmniej trwałe są by-passy stworzone z żył pacjenta. Ten rodzaj protez zamyka się samoistnie nawet rok po operacji.

Założenie by-passów może również prowadzić do ciężkich powikłań, takich jak udar mózgu, zawał serca, ostra niewydolność nerek, a nawet śmierć.