Cukrzyca typu 1. Objawy, po których możesz ją poznać
Cukrzyca typu 1. charakteryzuje się gwałtownym przebiegiem i nagłym wystąpieniem objawów chorobowych. Przemożne uczucie pragnienia, chudnięcie pomimo dużego apetytu i ciągłe zmęczenie to tylko niektóre z nich. Jakie inne symptomy wskazują na konieczność pilnej konsultacji z lekarzem?
Pierwsze objawy cukrzycy typu 1.
Cukrzyca to choroba przebiegająca z nieodwracalnym uszkodzeniem komórek β wysp trzustkowych i zanikiem wytwarzania insuliny. Hormon ten odpowiada za wiele ważnych funkcji w organizmie, w tym liczne przemiany węglowodanów, białek i tłuszczów. Jego niedobór powoduje podwyższenie poziomu glukozy we krwi (hiperglikemię) i nasilenie procesów katabolicznych.
Organizm zaczyna czerpać energię z tłuszczów. Dochodzi do rozpadu białek oraz lipolizy, w której przebiegu komórki tłuszczu przyjmują postać wolnych kwasów tłuszczowych. Gdy stężenie glukozy jest wysokie, organizm pozbywa się jej wraz z moczem, co może prowadzić do odwodnienia. Początkowe symptomy cukrzycy typu 1. to:
- bardzo silne uczucie pragnienia i głodu – chory może wypić nawet do kilkunastu litrów wody dziennie, a i tak nadal odczuwa pragnienie,
- częste oddawanie moczu, szczególnie w nocy,
- nawracające infekcje skóry oraz narządów płciowych,
- utrata masy ciała, w tym masy mięśniowej,
- zmiany skórne.
Jednym z pierwszych objawów cukrzycy jest rumieniec cukrzycowy. To charakterystyczny objaw dermatologiczny, polegający na pojawieniu się ciemnoczerwonego zabarwienia skóry policzków i czoła, co nie jest związane np. z wysoką temperaturą czy wysiłkiem fizycznym.
W stanie przedcukrzycowym najważniejsza jest zmiana stylu życia: odpowiedni sposób odżywiania i wysiłek fizyczny – około 150 minut w tygodniu. Badania pokazały, że takie działania zmniejszają ryzyko zachorowania na cukrzycę o prawie 60 proc. U niektórych osób, zwłaszcza u tych mających oba stany przedcukrzycowe, albo u kobiet, które miały cukrzycę ciążową, możemy również włączyć leki, aczkolwiek ich skuteczność jest mniejsza w stosunku do tego, co możemy osiągnąć sami zmianą stylu życia.
Jakie są objawy cukrzycy typu 1. u dzieci i młodzieży?
Objawy cukrzycy u dzieci i młodzieży rozwijają się w ciągu kilku dni lub tygodni i pojawiają się nagle. Chorzy odczuwają duże zmęczenie, ciągłą potrzebę picia (polidypsja), czasem występuje też gorączka i dezorientacja. Często pierwszym objawem cukrzycy typu 1. u dzieci jest kwasica ketonowa, którą wywołuje znaczny niedobór insuliny i hiperglikemia, co w konsekwencji indukuje niekorzystne przemiany białek oraz tłuszczów, wytwarzanie ciał ketonowych i zaburzenia elektrolitowe. Do objawów kwasicy ketonowej zalicza się:
- problemy żołądkowo-jelitowe – nudności, wymioty, bóle brzucha,
- zmęczenie i rozdrażnienie,
- senność,
- zaburzenia świadomości,
- zwiększony apetyt,
- duszność,
- tachykardię,
- suchość błon śluzowych,
- wielomocz,
- nieoczekiwaną utratę wagi,
- swędzenie skóry,
- niewyraźne widzenie,
- charakterystyczny zapach z ust spowodowany wydzielaniem acetonu, przypominający zapach zmywacza do paznokci.
Objawy cukrzycy typu 1. u dorosłych
Cukrzyca typu 1. o podłożu autoimmunologicznym najczęściej wykrywana jest u dzieci i młodzieży, choć ostatnie dane epidemiologiczne wskazują, że przypadki tej choroby występują także u osób dorosłych. Nierzadko są one klasyfikowane jako cukrzyca typu 2. ze względu na początkowy brak konieczności leczenia insuliną. U wielu osób w wieku dorosłych rozpoznaje się cukrzycę typu LADA. Jeżeli natomiast chodzi o objawy cukrzycy typu 1. u dorosłych, są one podobne do tych występujących u młodszych pacjentów.
Na schemacie przedstawiono najczęściej zgłaszane objawy cukrzycy. Fot. Adobe Stock
Objawy cukrzycy u osób chorujących przewlekle
Cukrzyca jest chorobą przewlekłą niosącą ryzyko wystąpienia wielu powikłań. Chorzy narażeni są na mikroangiopatię (nefropatię, retinopatię i neuropatię), czyli patologiczne zmiany w naczyniach włosowatych. Dochodzi wtedy do:
- zaburzeń widzenia – spadku ostrości widzenia, pojawienia się czarnej plamki w polu widzenia,
- upośledzenia funkcji nerek – pojawienia się obrzęków, nadciśnienia tętniczego krwi,
- zaburzeń w ośrodkowym układzie nerwowym – biegunek i zaparć, parestezji, zalegania moczu, nieprawidłowego wydzielania moczu, skurczów mięśni,
- zespołu stopy cukrzycowej – stanu, w którym dochodzi do zakażenia lub owrzodzenia tkanek głębokich stopy wraz z ich destrukcją,
- zmian skórnych – pęcherzycy cukrzycowej, cukrzycowej twardziny obrzękowej.
Po 40. roku życia, raz w roku, powinniśmy zbadać sobie poziom cukru na czczo, to powinno być badanie z osocza krwi żylnej. Osoby z grupy ryzyka, czyli np. mające cukrzycę typu 2 w rodzinie, mające nadwagę, otyłość, nadciśnienie czy choroby serca, ale także kobiety, które miały cukrzycę ciążową, te zmagające się z PCOS czy te, które urodziły dziecko o masie przekraczającej 4 kg, powinny wykonywać badanie poziomu glikemii raz w roku, niezależnie od wieku. I tu przypomnijmy, że prawidłowa glikemia na czczo wynosi maksymalnie 99 mg/dl.
Symptomy hipoglikemii w cukrzycy
Pacjenci z rozpoznaną cukrzycą muszą potrafić rozpoznać objawy niskiego poziomu cukru we krwi. Hipoglikemię można poznać po nasilonym poceniu się, zblednięciu i drżeniu rąk. Chory odczuwa osłabienie i silny głód, pojawia się też kołatanie serca i mrowienie wokół ust. Inne objawy, które powinny niepokoić to ból głowy, problemy z koncentracją, niewyraźne mówienie i drażliwość. Należy wtedy jak najszybciej spożyć węglowodany proste, np. sok lub słodzony napój.
O ekspertce:
Lek. Barbara Soróbka – specjalistka chorób wewnętrznych i diabetologii, Certyfikowana lekarka Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością, członek Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą, Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Pasjonatka nowoczesnej diabetologii, podróży, kwiatów i książek. Pracuje w EndODiab Ośrodek Leczenia Cukrzycy, Otyłości i Chorób Endokrynnych w Legnicy. Prowadzi na Instagramie swój profil @lekarz.diabetolog. Link do rozmowy: https://www.hellozdrowie.pl/zbyt-czesto-pacjenci-o-cukrzycy-dowiaduja-sie-dopiero-po-swiezo-rozpoznanym-zawale-czy-udarze-mowi-lek-barbara-sorobka/
Bibliografia:
- Leslie D., Evans-Molina C., Freund-Brown J., Buzzetti R., Dabelea D., Gillespie K., Goland R., Jones A., Kacher M., Phillips L., Rolandsson O., Wardian J., Dunne J., Adult-Onset Type 1 Diabetes: Current Understanding and Challenges, Diabetes Care 2021, 44(11):2449-2456.
- Maj J., Zmiany skórne u chorych na cukrzycę, Diabetologia po Dyplomie 2020, 03.
- Tyczyńska M., Maszewska J., Tomasik J., Woźniak M, Rudzki G., Kwasica ketonowa jako pierwszy objaw cukrzycy typu 1, Diabetologia po Dyplomie 2023, 02.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Katarzyna Figura: „Cukrzyca jest konsekwencją moich przeżyć. Stres kumulował się we mnie przez lata”
Cukrzyca, a choroby serca. Jakie badania warto wykonywać regularnie?
„To choroba, której reguł codziennie uczymy się na nowo”. Katarzyna Kazimierowska i jej osobista historia cukrzycy typu 1
U Roksany Węgiel-Mglej zdiagnozowano nieuleczalną chorobę. „Zrozumiałam powagę tego, co się wydarzyło”
się ten artykuł?
