Częste odbijanie – jakie choroby je wywołują? Dlaczego to problem wielu ciężarnych?

W większości przypadków odbijanie jest prawidłową reakcją fizjologiczną. Zdarza się jednak, że występuje zbyt często, wówczas stanowi sygnał np. chorób układu trawiennego lub nerwowego. Przykładowo, bywa często oznaką aerofagii, choroby wrzodowej żołądka, choroby refluksowej oraz wielu innych dolegliwości. Dowiedz się więcej.

Co to jest odbijanie?

Odbijanie to czynność polegająca na wydalaniu połkniętego powietrza (zgromadzonego w przełyku lub żołądku) przez jamę ustną. Jest ono efektem chwilowego zwiotczenia napięcia zwieracza wpustu żołądka. Jest to w pełni naturalny odruch fizjologiczny, jeśli jednak występuje zbyt często, powinien być powodem do niepokoju. 

Częste odbijanie – przyczyny

Częste odbijanie może mieć różne przyczyny. Poniżej wymieniamy choroby, które mogą je powodować.

Choroba wrzodowa żołądka

Przyczyn częstego odbijania można upatrywać m.in. w chorobie wrzodowej żołądka. Jej objawem jest kwaśne odbijanie, które występuje na czczo lub 2-3 godziny po spożyciu posiłku. Może ono występować wraz z takimi objawami, jak: 

• brak apetytu, 
• czkawka, 
• nudności, 
• utrata masy ciała, 
• ból w nadbrzuszu po posiłku. 

W przebiegu choroby pojawia się również zgaga. Schorzenie to związane jest z pojawianiem się ubytków w błonie śluzowej żołądka. Są to tzw. wrzody trawienne. Do choroby zazwyczaj doprowadzają bakterie Helicobacter pylori, przyczynia się do niej również stosowanie leków niesteroidowych o właściwościach przeciwzapalnych. 

Choroba refluksowa

W większości przypadków odbijanie się jest objawem choroby refluksowej. Ów objaw związany jest z powracaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. W dłuższej perspektywie może to przyczynić się do zmian oraz stanów zapalnych w obrębie błony śluzowej. Przyczyną tej choroby jest zwykle niewłaściwe funkcjonowanie zwieracza przełyku, choć powodów może być znacznie więcej. Zazwyczaj problem można rozwiązać poprzez leczenie farmakologiczne, choć czasem wymagana jest również operacja. Pojawiające się symptomy można łagodzić poprzez odpowiednią dietę. Odbijaniu w tej chorobie towarzyszą: 

• kwaśne i gorzkie płyny, 
• zgaga, 
• chrypka, 
• suchy kaszel (szczególnie nad ranem). 

Dyspepsja czynnościowa

Częste odbijanie może być sygnałem dyspepsji, czyli niestrawności czynnościowej. Symptom ten może pojawiać się wraz z innymi, takimi jak np. bóle nadbrzusza czy uczucie pełności. Niestety, niektóre objawy bywają tak uciążliwe, że bardzo utrudniają codzienne funkcjonowanie. Na powstanie dyspepsji czynnościowej wpływa splot wielu czynników fizycznych, psychicznych oraz społecznych. U osób, które się z nią borykają, zauważalna jest nadwrażliwość układu nerwowego w obrębie przewodu pokarmowego. 

Nieżyt żołądka

Z częstym odbijaniem może wiązać się także nieżyt żołądka. Wyróżniamy dwie jego postaci: ostrą oraz przewlekłą. Ta pierwsza daje wyraźne objawy i zazwyczaj sprawia ból. Druga natomiast może pozostać zupełnie niezauważona. Czasem, aby złagodzić chorobę, stosuje się jedynie odpowiednią dietę. Zdarza się jednak, że konieczne jest przyjmowanie leków, które neutralizują kwas żołądkowy. Jeśli do choroby doszło za sprawą drobnoustrojów Helicobacter pylori, pacjentom podaje się leki, które mają na celu wyeliminowanie owych bakterii.

Celiakia

Celiakia to choroba autoimmunologiczna. Zmagające się z nią osoby nie mogą spożywać produktów z glutenem. Doprowadzają one bowiem do nieprawidłowej reakcji zapalnej, w wyniku której uszkodzone zostaje jelito cienkie. Innymi symptomami, z którymi zmagają się pacjenci z celiakią, są: 

• wzdęcia brzucha, 
• wymioty, 
• biegunki, 
• bóle brzucha. 

Warto dodać, że nie ma w tym momencie lekarstwa na celiakię. Osoby nietrawiące glutenu powinny więc na stałe zmienić swoją dietę. 

Zespół jelita drażliwego

U pacjentów z zespołem jelita drażliwego odbijanie również pojawia się bardzo często. W parze z nim występują epizody biegunek i zaparć, a także nadmierne gazy. Co więcej, odczuwalny jest w przebiegu tej choroby silny ból, który ustępuje po załatwieniu się. Pojawiają się także wymioty. Podłoże choroby nie zostało do dziś w pełni rozpoznane, choć mówi się, że dużą rolę odgrywa tu codzienne menu oraz styl życia. 

Aerofagia

Odbijanie może być także symptomem zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego. Należy do nich aerofagia, która polega na połykaniu powietrza, czego rezultatem jest właśnie odbijanie. Nierzadko owo zaburzenie występuje obok problemów psychicznych: bulimii, nerwicy, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. Często wynika ono z nadmiernego stresu, np. u małych dzieci ma ono podłoże psychologiczne. 

Gastropareza

Odbijanie kwasem może być objawem gastroparezy. Wówczas odczuwalne jest nieprzyjemne cofanie się treści żołądka. Choroba występuje na skutek uszkodzenia układu nerwowego, który kontroluje pracę wspomnianego narządu. Innymi jej objawami są: bóle w nadbrzuszu, uczucie sytości, wymioty, spadek masy ciała, a nawet niedożywienie i odwodnienie. 

Przetoka okrężniczo-jelitowa

W sytuacji, gdy upośledzona jest drożność przewodu pokarmowego i dochodzi do powstania dodatkowej, wstecznej drogi, w układzie trawiennym przemieszczają się z jelit do żołądka gazy fermentacyjne, co z kolei powoduje odbijanie. 

Choroby serca

Nie wszyscy wiedzą, że odbijanie może wskazywać także na choroby kardiologiczne. Zdarza się, że stanowi ono symptom zawału mięśnia sercowego. Powinno ono wzbudzić niepokój, jeśli występuje wraz z gniotącym bólem w klatce piersiowej, pojawiającym się tuż za mostkiem. 

Ciąża

Ciąża to nie choroba, ale warto powiedzieć o niej w kontekście częstego odbijania. Powstaje ono w wyniku ucisku macicy na żołądek oraz jelita. Co więcej, odbijanie związane jest z wysokim poziomem progesteronu w pierwszych miesiącach ciąży, który powoduje rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku. Aby ograniczyć odbijanie, zaleca się przyszłym mamom leżenie na lewym boku. 

Źródła: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5369716/ (dostęp: 6.11.22) 
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26694063/ (dostęp: 6.11.22)