Czkawka to uporczywy problem. Gdzie leży jego przyczyna?

Jak powstaje czkawka? Ten charakterystyczny objaw wywołują rytmiczne skurcze przepony, które blokują struny głosowe i doprowadzają do sytuacji, kiedy w jednej chwili do płuc wpływa duża ilość powietrza. Zwykle w efekcie wydajesz śmieszne dźwięki i nie możesz ich powstrzymać. Niekiedy towarzyszy im także ból górnej części pleców. Atakuje bez ostrzeżenia i nie ma znaczenia tutaj wiek ani płeć. Skąd bierze się czkawka? Ile trwa? Co zrobić, aby się jej pozbyć?

Od czego jest czkawka?

Co oznacza czkawka? Przyczyny niestety nie są jasne, a świat nauki wciąż stara się dociec, skąd bierze się ta przypadłość. Często pojawia się bowiem bez określonego powodu. Innym razem może być natomiast efektem następujących czynników:

• mówienie podczas jedzenia,
• nierównomierne oddychanie, połykanie dużych ilości powietrza,
• picie napojów i wody z gazem,
• jedzenie dużych porcji w jednym posiłku,
• silne emocje (stres i podniecenie),
• nagłe zmiany temperatury otoczenia.

Czkawka u dziecka i u dorosłego pojawia się z podobną częstotliwością i nasileniem. W obu przypadkach przyczyny są podobne, najczęściej trudne do określenia. Trwa od kilku minut do nawet kilku godzin. Może też się powtarzać, cyklicznie, z krótszymi lub dłuższymi przerwami. Jest to kwestia indywidualna.

Wiadomo jednak, że noworodki oraz niemowlęta są bardziej narażone na występowanie tego objawu, ponieważ podczas przyjmowania pokarmu z piersi lub z butelki często połykają duże ilości powietrza… bo dopiero się tego uczą. Uważa się także, że u najmłodszych dużą rolę w czkawce może odgrywać układ nerwowy, a właściwie to, iż nie jest jeszcze w pełni wykształcony. W efekcie mechanizmy kontrolne odruchów nie zawsze potrafią reagować odpowiednio do sytuacji, a do tego impulsy nerwowe wysyłają sprzeczne sygnały, nie zawsze adekwatne.

Czkawka u płodu

Co oznacza czkawka u płodu? Przede wszystkim nie powinnaś się niepokoić. Taki objaw pojawia się najczęściej u nienarodzonego dziecka w drugiej połowie II trymestru i jest efektem podrażnienia nerwów przepony w efekcie łykania płynu owodniowego. Może trwać od kilku minut do kilku godzin, a także nawracać… czyli dokładnie tak jak u dorosłych i u dzieci. Mija samoistnie.

Czkawka a serce

Warto wiedzieć, że czkawka jest także jednym z istotnych objawów występujących przy zatorowości płucnej oraz podczas zawału serca. Zawsze jednak towarzyszą jej wtedy inne objawy charakterystyczne dla tego stanu, a więc ból w klatce piersiowej, zimne poty i bladość skóry, pieczenie za mostkiem. Jeżeli masz czkawkę, ale nie doświadczasz innych symptomów, nie masz powodów do obaw.

Jak pozbyć się czkawki?

Zastanawiasz się, co na czkawkę okaże się skuteczne, a co tak naprawdę nie pomaga? Skuteczne mogą okazać się zioła, szczególnie koper włoski i rumianek. Jeżeli masz napad czkawki, pij zimną wodę, która może ukoić podrażnione mięśnie przepony i pozwoli jej wrócić do normalnej pracy.

Jak powstrzymać czkawkę? Pracując oddechem. Wielu osobom pomaga jak najdłuższe wstrzymanie oddechu, innym z kolei – silny wdech ustami w momencie, kiedy pojawia się objaw. Ciekawym rozwiązaniem jest też zjedzenie łyżeczki cukru lub żucie plastra cytryny, co ma uspokoić pracę przepony.

Czkawka u niemowlaka, czkawka u noworodka

Jeżeli u twojego dziecka nie stwierdzono żadnych alergii, możesz podawać niemowlakowi herbatę z rumianku, kopru włoskiego albo mięty pieprzowej, które mają działanie rozkurczowe, dzięki czemu pomagają zwalczyć czkawkę. Inny sposób to lekki, ale szybki masaż górnej części brzucha. Wykonuj dynamiczne ruchy w górę i w dół, co może uspokoić mięśnie przepony.

Jeżeli czkawka utrzymuje się przez całą dobę, jest bardzo uciążliwa i uniemożliwia jedzenie, picie, a także utrudnia oddychanie, rekomenduje się wizytę u lekarza. Zdarza się to bardzo rzadko, ale u niektórych dzieci taka długa i intensywna czkawka, która nie chce minąć po zastosowaniu domowych sposobów, bywa efektem problemów metabolicznych, zaburzeń pracy układu nerwowego lub innych patologii.

Bibliografia:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hiccups/symptoms-causes/syc-20352613 [15.12.2023].
2. Koshe E. K., Hollmann M. W., Bardenheuer H. J., Kessler J., Chronic Hiccups: An Underestimated Problem, Anesthetic Clinical Pharmacology 2017, 125(4): 1169-1183.
3. Quiroga J. B., Hiccups: a common problem with some unusual causes and cures, British Journal of General Practice 2016, 66(652): 584-586.