Czy endometrioza jest groźna? Powikłania i skutki nieleczonej choroby

Wiele kobiet przez lata bagatelizuje objawy endometriozy, nie zdając sobie sprawy z jej poważnych skutków. Czy nieleczona choroba może prowadzić do trwałego uszkodzenia narządów, a nawet zagrażać życiu? Sprawdź, jakie powikłania za sobą niesie i dlaczego nie warto jej ignorować. 

Powikłania endometriozy. Co się dzieje, gdy choroba postępuje? 

Endometrioza to choroba przewlekła, a jej skutki mogą być poważniejsze, niż się wydaje. Nieleczona prowadzi do zrostów, uszkodzeń narządów i przewlekłego bólu, który utrudnia codzienne funkcjonowanie. W miarę postępu objawy nasilają się, a leczenie staje się coraz bardziej skomplikowane. 

Jak zrosty i blizny  niszczą organizm? 

Jednym z głównych problemów w zaawansowanej endometriozie jest tworzenie się zrostów – pasm tkanki łącznej, które mogą „sklejać” narządy w jamie brzusznej. Zrosty powodują: 

• bolesne skurcze i ograniczenie ruchomości narządów, 
• problemy z płodnością, jeśli obejmują jajowody lub jajniki, 
• trudności z wypróżnianiem, gdy uciskają jelita. 

Zrosty często utrudniają operacje – w przypadku konieczności zabiegu chirurgicznego zwiększają ryzyko powikłań i trudności technicznych. 

Endometrioza jelitowa i problemy z układem moczowym 

Endometrioza może atakować jelita i układ moczowy, powodując: 

• ból podczas wypróżniania i krwawienia z odbytu w czasie miesiączki, 
• biegunki lub przewlekłe zaparcia, gdy zrosty blokują jelita, 
• ból i krwiomocz, jeśli zmiany naciekają na pęcherz moczowy. 

W skrajnych przypadkach niedrożność jelit lub uszkodzenie moczowodów wymagają operacji ratującej zdrowie pacjentki. 

Przewlekły ból i jego konsekwencje 

Ból w endometriozie nie dotyczy tylko okresu menstruacyjnego – może być ciągły i wyniszczający. Jego skutki to: 

• problemy ze snem i przewlekłe zmęczenie, 
• zaburzenia nastroju, depresja i lęk, 
• wykluczenie społeczne i problemy zawodowe z powodu ograniczonej aktywności. 

Endometrioza to nie tylko choroba narządów rodnych, to schorzenie, które wpływa na całe ciało i jakość życia pacjentki. 

Endometrioza a niepłodność. Czy można zajść w ciążę? 

Endometrioza jest jedną z najczęstszych przyczyn trudności z zajściem w ciążę. Szacuje się, że nawet 30-50% kobiet z endometriozą ma problemy z płodnością [5,6,7]. Choroba nie zawsze całkowicie uniemożliwia posiadanie dzieci, ale jej obecność znacząco utrudnia naturalne poczęcie. 

Czy leczenie pomaga zajść w ciążę? 

Nie każda kobieta z endometriozą jest niepłodna. Wiele pacjentek zachodzi w ciążę naturalnie, zwłaszcza we wczesnych stadiach choroby. W trudniejszych przypadkach stosuje się: 

• operacyjne usunięcie zrostów i torbieli, co poprawia szanse na poczęcie, 
• terapię hormonalną, która pomaga kontrolować stan zapalny i przygotować organizm do ciąży, 
• zapłodnienie in vitro (IVF – ang. in-vitro fertilization) – skuteczna metoda dla kobiet, u których choroba uniemożliwia naturalne poczęcie.  

Czy endometrioza może być zagrożeniem dla życia? 

Endometrioza rzadko jest chorobą bezpośrednio zagrażającą życiu, ale w skrajnych przypadkach może prowadzić do poważnych powikłań wymagających interwencji medycznej. Nieleczona może spowodować niedrożność jelit, niewydolność nerek, a nawet problemy z płucami, co stwarza realne zagrożenie dla zdrowia pacjentki. 

Rzadkie, ale groźne powikłania: 

• endometrioza jelitowa – w zaawansowanych stadiach może prowadzić do niedrożności jelit, co wymaga pilnej operacji, 
• endometrioza moczowodów – zmiany naciekające na moczowody mogą spowodować uszkodzenie nerek, prowadząc do ich niewydolności, 
• endometrioza płucna – w rzadkich przypadkach choroba atakuje płuca, powodując krwioplucie i odmę opłucnową (zapadnięcie płuca), które wymagają hospitalizacji. 

Czy endometrioza może przekształcić się w nowotwór? 

Chociaż endometrioza nie jest chorobą nowotworową, w niewielkim odsetku przypadków może dojść do rozwoju nowotworu jajnika związanego z endometriozą, tzw. raka jasnokomórkowego lub endometrioidalnego jajnika. Ryzyko jest jednak stosunkowo niskie i dotyczy głównie pacjentek z zaawansowaną chorobą oraz torbielami endometrialnymi (tzw. torbielami czekoladowymi – wypełnionymi krwią). 

Czy endometrioza może skrócić życie? 

Nie ma dowodów na to, że endometrioza skraca długość życia, ale jej przewlekły przebieg znacznie pogarsza jakość życia pacjentek. Ciągły ból, zaburzenia trawienne, problemy z układem moczowym oraz trudności z zajściem w ciążę sprawiają, że choroba ma ogromny wpływ na codzienne funkcjonowanie kobiet dotkniętych tym schorzeniem. 

O ekspercie:

Dr Jan Olek – ordynator Kliniki Ginekologii i Położnictwa oraz kierownik Centrum Endometriozy w Dillingen an der Donau w Bawarii, współzałożyciel Kliniki Miracolo w Warszawie. Link do rozmowy w Hello Zdrowie TUTAJ

Bibliografia: 

1. Bonavina G., Taylor H. S.., Endometriosis-associated infertility: From pathophysiology to tailored treatment, Frontiers in Endocrinology 2022, 13:1020827. 
2. Chapron C., Marcellin L., Borghese B., Santulli P., Rethinking mechanisms, diagnosis and management of endometriosis, Nature reviews Endocrinology 2019, 15(11):666-682.  
3. Crump J., Suker A., White L., Endometriosis: A review of recent evidence and guidelines, Australian Journal of General Practice 2024, 53(1-2):11-18. 
4. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/endometriosis [dostęp 15.02.2025]. 
5. Ghiasi, M.; Kulkarni, M.T.; Missmer, S.A. Is Endometriosis More Common and More Severe than It Was 30 Years Ago? Journal of Minimally Invasive Gynecology 2020, 27, 452–461.   
6. Göçmen, A.; Atak, T. Diagnostic laparoscopy findings in unexplained infertility cases. Clinical Experts of Obstetrics and Gynecology 2012, 39, 452–453.   
7. Nezhat C, Khoyloo F, Tsuei A, Armani E, Page B, Rduch T, Nezhat C. The Prevalence of Endometriosis in Patients with Unexplained Infertility. Journal of Clinical Medicine 2024; 13(2):444. 
8. Taylor H. S., Kotlyar A. M., Flores V. A., Endometriosis is a chronic systemic disease: clinical challenges and novel innovations, Lancet 2021, 397(10276):839-852.