Czy regeneracja trzustki jest możliwa? Co wspomoże pracę tego organu?

Regeneracja trzustki to proces, w którym przywracane są prawidłowe funkcje gruczołu. Najczęstszą przyczyną zaburzeń zewnątrzwydzielniczych w jego obrębie jest alkohol powodujący ostre i przewlekłe zapalenia, natomiast funkcje wewnątrzwydzielnicze upośledzone są na skutek cukrzycy. Co zrobić, by zregenerować trzustkę? Czy leki, dieta lub terapia ziołami mogą pomóc? 

Co uszkadza trzustkę?

Trzustka to narząd pełniący funkcje zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicze. Działanie egzokrynne opiera się na wytwarzaniu licznych enzymów trawiennych, w tym lipazy, amylazy, trypsyny i chymotrypsyny, które wydzielane są do przewodów trzustkowych, a następnie trafiają do jelita cienkiego, gdzie pomagają w rozkładaniu tłuszczów, białek i węglowodanów. Endokrynna rola trzustki polega na wydzielaniu przez wyspy trzustkowe insuliny i glukagonu regulujących stężenie glukozy we krwi oraz somatostatyny, polipeptydu trzustkowy i greliny. 

Uszkodzenia trzustki pojawiają się w przebiegu chorób zaburzających jej pracę wewnątrzwydzielniczą, a więc m.in. w cukrzycy i nowotworach neuroendokrynnych oraz w stanach prowadzących do dysfunkcji zewnątrzwydzielniczej, w tym przy ostrym i przewlekłym zapaleniu trzustki. 

Jak zregenerować trzustkę i ile trwa ten proces?

Trzustka charakteryzuje się wysoką zdolnością do regeneracji w kontekście swoich funkcji zewnątrzwydzielniczych. Dzięki temu może szybko powrócić do prawidłowego działania, np. po przebytym ostrym zapaleniu. Inaczej dzieje się w przypadku upośledzenia funkcji wewnątrzwydzielniczych. Uszkodzenia komórek wysp trzustkowych w przebiegu cukrzycy powoduje nieodwracalny niedobór wytwarzanych przez nie hormonów. 

Ile trwa regeneracja trzustki? W przypadku ostrego zapalenia powrót narządu do zdrowia może nastąpić już po 1-2. tygodniach. Z kolei przewlekłe zapalenie trzustki prowadzi do trwałych uszkodzeń i nie jest możliwe całkowite zregenerowanie gruczołu, ale podjęte działania mogą spowolnić przebieg choroby i polepszyć jakość życia chorego. 

Co stosować na regenerację trzustki?

Możliwości regeneracji trzustki zależą od przyczyny powstałych uszkodzeń narządowych, wieku oraz stylu życia chorego. Na rynku dostępne są różnorodne preparaty, które wspomagają pracę gruczołu. W regeneracji narządu ważną rolę odgrywa też jednak prozdrowotny tryb życia. 

Leki na regenerację trzustki 

Leki wspierające czynność trzustki stosowane są przy zaburzeniach wydzielania enzymów, w przypadku przewlekłego zapalenia trzustki, jej resekcji czy mukowiscydozy. Preparaty zawierające enzymy trzustkowe (lipazę, amylazę i proteazę) poprawiają trawienie i wchłanianie składników odżywczych oraz zwiększają wydzielanie żółci. Należy przyjmować je wraz z posiłkiem w dawce indywidualnie dostosowanej do występujących objawów oraz objętości danego posiłku. 

Regeneracja trzustki dietą 

Podstawowe działania podejmowane w celu uniknięcia dalszych uszkodzeń trzustki to całkowite wykluczenie alkoholu oraz zaniechanie palenia papierosów. W ostrym zapaleniu trzustki konieczne są znaczne restrykcje żywieniowe. Początkowo w warunkach szpitalnych chory może wymagać leczenia żywieniowego dojelitowego lub pozajelitowego, jednak tak szybko jak to możliwe wprowadza się żywienie doustne.  

W pierwszym miesiącu stosuje się dietę lekkostrawną z ograniczoną podażą tłuszczów (do ok. 40 g tłuszczów/dzień). W kolejnych miesiącach stopniowo zwiększa się spożycie tłuszczów do 50 g/dobę. Jeśli nie pojawiają się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, po ok. 3 miesiącach można zwiększyć ilość tłuszczów do 60-80 g/dzień. 

W przewlekłym zapaleniu trzustki należy unikać produktów bogatotłuszczowych i ciężkostrawnych potraw. U osób z prawidłową masą ciała wskazana jest dieta normokaloryczna, u chorych z niedowagą – wysokokaloryczna. Jeśli występuje zespół złego wchłaniania i towarzyszą mu objawy w postaci bólów brzucha oraz biegunki tłuszczowej, stosuje się wspomniane już leczenie suplementacyjne.

Regeneracja trzustki z wykorzystaniem ziół 

Terapię ziołami można zastosować wspomagająco w leczeniu chorób trzustki. Wśród roślin leczniczych wykazujących korzystny wpływ na trzustkę wymienia się: 

• mniszka lekarskiego – zioło to wpływa na zwiększenie wydzielania soków trzustkowych; 
• pokrzywę zwyczajną – działa na trzustkę pobudzająco i przeciwzapalnie, chroni przed kamicą żółciową; 
• glistnik jaskółcze ziele – zawiera substancje o działaniu moczopędnym i żółciopędnym; 
• czarnuszkę siewną – wykazuje właściwości przeciwzapalne; 
• nagietka – działa rozkurczowo, zwiększa wydzielanie soku trzustkowego i żółci; 
• miętę pieprzową – przypisuje się jej właściwości przeciwbakteryjne, zioło odpowiada za pobudzanie produkcji soków pokarmowych. 

Bibliografia: 

1. Gajewski P., Szczeklik A., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna 2015. 
2. Jarosz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, 2010. 
3. Zhou Q., Melton D., Pancreas regeneration, Nature 2018, vol. 557, pp. 352-358.